Τι μέλλον έχει η ανάπτυξη;

Spence Michael

Επίτιμος καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Stanford, κάτοχος του Νόμπελ Οικονομίας 2001 και Πρόεδρος της Επιτροπής Οικονομικής Μεγέθυνσης και Ανάπτυξης


Τι μας επιφυλάσσει το μέλλον, την ώρα που η παγκόσμια οικονομία φαίνεται να ξεπερνά την πιο δύσκολη δοκιμασία της εδώ και ένα σχεδόν αιώνα; Μια σύντομη απάντηση είναι «μια νέα ομαλότητα» με κύρια χαρακτηριστικά τη βραδύτερη ανάπτυξη, ένα απαλλαγμένο από κινδύνους και περισσότερο σταθερό χρηματοοικονομικό σύστημα, καθώς και πρόσθετες προκλήσεις (ενέργεια, κλίμα και δημογραφική ανισότητα, για να αναφέρουμε μερικές), με διαφορετικούς χρονικούς ορίζοντες υλοποίησης, οι οποίοι θα δοκιμάσουν τη συλλογική ικανότητα μας να βελτιώσουμε τη διαχείριση και την εποπτεία της παγκόσμιας οικονομίας. Βραδύτερη ανάπτυξη είναι η καλύτερη πρόβλεψη σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. Φαίνεται πολύ πιθανή, δίχως όμως να μπορεί κάποιος να είναι βέβαιος για αυτό. Η χρηματοοικονομική κρίση, που έλαβε γρήγορα παγκόσμιες διαστάσεις, προήλθε όχι τόσο από την αδυναμία αντίδρασης στην αυξανόμενη αστάθεια, στον κίνδυνο και στις οικονομικές ανισότητες, όσο από τη γενικευμένη προ της κρίσης αδυναμία πρόγνωσης του αυξανόμενου συστηματικού κινδύνου. Τα παραπάνω χαρακτηριστικά θα καθορίσουν τις απαντήσεις και τα αποτελέσματα τα επόμενα χρόνια. Υπάρχουν αλληλοσυγκρουόμενες δυνάμεις. Οι χώρες με υψηλό ρυθμό ανάπτυξης (Κίνα και Ινδία) είναι μεγάλες και γίνονται μεγαλύτερες συγκρινόμενες με τις υπόλοιπες. Αυτό και μόνο θα ενισχύσει την παγκόσμια ανάπτυξη σε σύγκριση με τον κόσμο όπου οι βιομηχανικά ανεπτυγμένες χώρες και ειδικότερα οι ΗΠΑ ήταν οι ατμομηχανές της ανάπτυξης. Η πρόσφατη κρίση χαρακτηρίστηκε «ύφεση των ισολογισμών» με παγκόσμιες συνέπειες και τρομακτικές καταστροφικές διαστάσεις, επειδή είχε τις «ρίζες» της στους ισολογισμούς του τομέα χρηματοοικονομικών υπηρεσιών και στέγης. Η ακραία καταστροφή των ισολογισμών ήταν αυτό που την έκανε μοναδική. Στο μέλλον, οι κεντρικές τράπεζες και οι ρυθμιστικές αρχές δεν θα μπορούν να επικεντρώνονται μόνο σε (αγαθά και υπηρεσίες) πληθωρισμό, ανάπτυξη και απασχόληση αφήνοντας ακάλυπτη την περιοχή των ισολογισμών. Σε κάποιο σημείο του συστήματος, θα πρέπει να προσδιορίζεται και να λαμβάνεται ιδιαίτερα σοβαρά η ευθύνη για τη σταθερότητα και τη διατήρηση της αξίας ενεργητικού, μόχλευσης και ισολογισμών. >>