Ταμείο Κλιματικής Αλλαγής

Δημοσιεύθηκε στην ειδική έκδοση Μέρισμα
που κυκλοφόρησε στις 26-6-2008 με την Καθημερινή.

Η πρόκληση

Πραγματικά θα είχε ενδιαφέρον να διερευνήσουμε τα αίτια της τόσο έντονης, τελευταία, συζήτησης για την κλιματική αλλαγή και τις δυσάρεστες έως και καταστροφικές επιπτώσεις που έχει στο περιβάλλον ο τρόπος ζωής και ανάπτυξης μας. Αλήθεια έχουμε πλέον στην πλειονότητά μας πεισθεί ότι κάτι πρέπει να αλλάξει ή πρόκειται για μία μόδα που θα περάσει πολύ γρήγορα όπως πολλές άλλες στο παρελθόν;
Όπως και να έχει, τελευταία όλοι μιλάνε για την κλιματική αλλαγή, όλοι ασχολούνται με το περιβάλλον και την προστασία του. Και μάλιστα σε τέτοιο βαθμό που ο Economist σε άρθρο της 22ας Μαΐου 2008, με τίτλο Strange bedfellows - Companies as activists περιγράφει κάποιες, έως πρόσφατα χαρακτηριζόμενες ως «ανίερες», συμμαχίες που αναπτύσσονται μεταξύ ακτιβιστών του περιβάλλοντος και επιχειρήσεων τις οποίες και θεωρεί «ως το μόνο δρόμο αντιμετώπισης της αβεβαιότητας και του κινδύνου απέναντι στο φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής».
Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και το έγγραφο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς το Συμβούλιο με τίτλο: «Κλιματική Αλλαγή και Διεθνής Ασφάλεια», με ημερομηνία 13 Μαρτίου 2008.

Σύμφωνα με την Επιτροπή οι κίνδυνοι από την αλλαγή του κλίματος είναι πραγματικοί και είναι ήδη εμφανείς. Μάλιστα τα Ηνωμένα Έθνη υπολογίζουν ότι όλες οι εκκλήσεις -πλην μίας- για έκτακτη ανθρωπιστική βοήθεια μέσα στο 2007 ήταν σχετικές με το κλίμα.

Ωστόσο, αν και όλοι μιλάνε για το όφελος της πράσινης ανάπτυξης, για την πρόκληση της κλιματικής αλλαγής, για την προστασία του περιβάλλοντος και τη σημασία των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, κανείς δεν μιλάει για το πώς θα καλυφθεί το βραχυπρόθεσμο κόστος που απαιτείται για την εν βάθρων αλλαγή του παγκόσμιου προτύπου ανάπτυξης. Κόστος που θα επιβαρύνει τις επιχειρήσεις, τους ιδιώτες, το κράτος.

Θα πρέπει βέβαια να σημειωθεί ότι το κόστος αυτό είναι μικρό σε σχέση με το κόστος που θα κληθούμε να καταβάλουμε αν δεν πράξουμε τίποτα.

Σύμφωνα με το ανωτέρω έγγραφο της Επιτροπής, έχει υπολογιστεί ότι η κλιματική αλλαγή, με μία συγκρατημένη εκτίμηση, μπορεί να κοστίζει στην παγκόσμια οικονομία μέχρι και 20% του παγκόσμιου ΑΕΠ το χρόνο, ενώ το κόστος των προληπτικών αποτελεσματικών συντονισμένων ενεργειών που θα αποτρέψουν τις αρνητικές της επιπτώσεις μπορεί να περιοριστεί στο 1% του ΑΕΠ.

Χρειάζεται λοιπόν μία ώριμη κοινωνική συμφωνία για το ποιος θα επωμιστεί αυτό το σχετικά μικρό κόστος. Το βραχυπρόθεσμο αυτό κόστος που απαιτείται για την εφαρμογή ενός νέου πράσινου αναπτυξιακού προτύπου που θα μας σώσει από τα δεινά που θα επιφέρει η απραξία μας στο μέλλον. Θα πρέπει βέβαια όλοι να συμφωνήσουμε με την αναγκαιότητα ανάληψής του.


Η πρόταση


Η πρόταση λοιπόν που θα μπορούσε να καλύψει μέρος του κόστους προσαρμογής της οικονομίας μας σε πιο πράσινα πρότυπα, περιορίζοντας τις επιπτώσεις, αλλά και τις αιτίες της κλιματικής αλλαγής είναι η δημιουργία ενός Ταμείου Κλιματικής Αλλαγής (Climate Change Fund). Το Ταμείο μπορεί να λειτουργεί και να καλύπτει ανάγκες σε τοπικό, περιφερειακό, εθνικό ή και υπερεθνικό επίπεδο.

Προσεγγίζοντας τη διοικητική του μορφή, θα λέγαμε ότι θα ήταν προτιμητέο η νομική του μορφή να είναι πιο κοντά στα χαρακτηριστικά μιας Ανώνυμης Εταιρείας του Δημοσίου, έτσι ώστε να συνδυάζει την ευελιξία του ιδιωτικού τομέα και την αρμοδιότητα για κάποιες παρεμβάσεις που δίνει ο μανδύας του κράτους.

Τα έσοδα του Ταμείου θα προέρχονται κυρίως από χορηγίες ιδιωτών, οι οποίοι θα δίνουν χρήματα είτε για κατηγορίες παρεμβάσεων (αναδάσωση, διαχείριση υδάτινων πόρων, κλπ), είτε για συγκεκριμένα έργα (π.χ. δημιουργία πράσινης διαδρομής σε κάποιο Δήμο), και από:

- Το τέλος ΑΠΕ (Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας) που ήδη πληρώνουμε με το λογαριασμό της ΔΕΗ.

- Τα έσοδα που θα προέκυπταν από την εφαρμογή της αρχής ο ρυπαίνων πληρώνει. Όπως:

- τέλος αυτοκινήτων μεγάλου κυβισμού και υψηλής ρύπανσης,

- βιομηχανίες υψηλών ρύπων,

- πρόστιμα σε ιδιώτες ή επιχειρήσεις σχετικά με την προστασία του
Περιβάλλοντος.


Το Ταμείο θα επενδύει:

- Σε έργα "πράσινης" παρέμβασης σε όλη τη χώρα.

- Σε έργα διείσδυσης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας στην καθημερινότητα.

- Στην έρευνα στον τομέα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (π.χ. διενέργεια διαγωνισμών για τη βράβευση καινοτόμων ερευνητικών αποτελεσμάτων).

Για την ενίσχυση της διαφάνειας και την κινητοποίηση όσο το δυνατόν περισσότερων ιδιωτών, το Ταμείο θα έχει και μία σημαντική καινοτομία. Στην ιστοσελίδα του θα μπορεί ο καθένας να "δίνει" χρήματα (ακόμη και με την πιστωτική του κάρτα) για τους σκοπούς του. Θα υπάρχει απ' ευθείας καταγραφή σε, προσβάσιμο από όλους, κατάλογο του ποσού που έδωσε και του ονόματος του χορηγού. Παράλληλα, στη συνέχεια θα παρακολουθείται η πορεία των χρημάτων που διέθεσε και θα αναφέρεται ποιο συγκεκριμένο έργο ή παρέμβαση χρηματοδότησαν.

Επιπλέον, σε άλλο σημείο της ιστοσελίδας θα αθροίζονται όλα τα ποσά και θα αναφέρεται το συνολικό διαθέσιμο ποσό που έχει κάθε στιγμή το Ταμείο, αλλά και πόσα έχουν διατεθεί για έργα "πράσινης" παρέμβασης σε όλη τη χώρα.

Είναι σαφές ότι η συγκεκριμένη πρόταση θέλει περαιτέρω εξειδίκευση και ανάλυση, ωστόσο μπορεί να αποτελέσει το ξεκίνημα μιας δημιουργικής συζήτησης γύρω από το θέμα.