Χωρίς λόγια.......

* Από την Καθημερινή του Σαββάτου 18 Νοεμβρίου 2006


Δώδεκα χιλιάδες ημέρες μετά

Tου Σωκράτη Τσίχλια

Όσες φορές ακούω πολιτικούς ή πολιτικολογούντες να αναζητούν, και ακόμη χειρότερα, να ορίζουν το περίφημο «νόημα του Πολυτεχνείου σήμερα» πλήττω αφόρητα.
Κατ’ αρχήν διότι οι Ελληνες πολιτικοί ράβουν συνήθως τα νοήματα στα μέτρα της στιγμής και επίσης γιατί το νόημα της εξέγερσης εκείνων των ημερών είναι τόσο απλό, τόσο διαχρονικό που δεν χρειάζεται καμία επικαιροποίηση ούτε ιδιαίτερο ζόρι για να το αναλύσεις.
Πρόκειται για την αυθόρμητη εξέγερση μιας νεότητας διψασμένης για ελευθερία και δικαιοσύνη, η οποία άοπλη και ανιδιοτελής ανέλαβε να ξεπλύνει την ντροπή μιας χώρας που σιωπηλή και ηττημένη εκυβερνάτο από μια ολέθρια δικτατορία ημίτρελων φανατικών. Παιδιά γονέων της μετεμφυλιακής Ελλάδος, άλλα από οικογένειες ηττημένων κι άλλα από σπίτια νικητών, υπήρξαν για λίγες ημέρες οι ελεύθεροι πολιορκημένοι της σύγχρονης ιστορίας μας.
Εκαναν πολιτική, με τα λόγια, τα τραγούδια, την ψυχή και κυρίως τα σώματά τους. Ρίσκαραν ζωές, σπουδές, καριέρες, για να κερδίσουν μια στιγμή που κρατάει για πάντα. Και το αεράκι που φύσηξε τότε μπήκε σε όλα τα σπίτια, ακόμη και σε εκείνα που όταν άρχισαν τα δακρυγόνα και οι πυροβολισμοί κατέβαζαν ακαριαία τα ρολά των παραθύρων, κλείνοντας τα μάτια σε όσους κυνηγημένους από την αστυνομία αναζητούσαν με αγωνία μια κρυψώνα.
Προφανώς, στο Πολυτεχνείο δεν υπήρξε εξέγερση του «ελληνικού λαού». Λίγες χιλιάδες άνθρωποι, πρωταγωνιστές και συνοδοιπόροι που προσέτρεξαν εκεί και εκεί γύρω, κέρασαν την ελληνική ιστορία, μια φορά ακόμη το ποτό που και μια γουλιά του αρκεί για να μεθύσεις: το αδύνατο γίνεται! Δεν είναι και λίγο.
Εχουν περάσει περίπου δώδεκα χιλιάδες ημέρες από τότε. Βαρκούλες είναι οι μέρες, άλλοτε κωπηλατείς, άλλοτε σε παρασέρνει ο χρόνος. Δεν έχει καμία σημασία όμως «τι απέγιναν οι πρωταγωνιστές του Πολυτεχνείου», ένα άλλο μέγα θέμα που απασχολεί κατά καιρούς τους δημοσιολογούντες. Ποιοι εξαργύρωσαν τη γενναιότητα των ημερών και ποιοι όχι, ποιοι λάδωσαν αργότερα τα γρανάζια της εξουσίας, ποιοι άλλοι διάλεξαν τη σιωπή, ποιοι πρόδωσαν το νόημα και τα νιάτα τους.
Μα όλα αυτά είναι παντελώς αδιάφορα. Λες και η εξέγερση του Πολυτεχνείου δεν ήταν εξέγερση, αλλά ένα γιγαντιαίο επιστημονικό πείραμα κοινωνικής ψυχολογίας προς μελέτη της ανθρώπινης συμπεριφοράς.
Η αξία του Πολυτεχνείου είναι ακριβώς αυτή: ότι έγινε από κανονικούς ανθρώπους, βγαλμένους από τον μπαξέ της κανονικής ζωής. Ανθρώπους ευάλωτους, που λυσσάνε για ζωή, για φήμη, για δόξα, που παθιάζονται, που κάνουν λάθη, που μετανοοούν, που οχυρώνονται, ανθρώπους μαλακούς ή απροσπέλαστους, αμαρτωλούς ανθρώπους και όχι αγάλματα.
Κι αν αξίζει ακόμη πιο πολύ η αποκοτιά της εξέγερσης είναι γιατί για μια στιγμή, για δυο στιγμές, για μια για δυο για δέκα ημέρες σηκώθηκαν πιο ψηλά από το εγώ τους, κι έτσι ελεύθεροι έγιναν οι δημιουργοί της ιστορίας τους και της δικής μας. Με λίγα λόγια ήταν εκεί όταν έπρεπε. Το μετά είναι άλλη ιστορία.