Μαΐου 23, 2008

Ομιλία του Υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών στο Centre for Strategic and International Studies

"Παγκόσμια Οικονομία

Τους τελευταίους μήνες, γίνονται παντού αντιληπτές οι συνέπειες της επιβράδυνσης στην παγκόσμια οικονομία. Η χρηματοπιστωτική αναταραχή αποδείχθηκε ότι ήταν βαθύτερη, μεγαλύτερης έκτασης και διάρκειας από ό,τι θα μπορούσε να προβλεφθεί αρχικά....

Παγκόσμια Διακυβέρνηση

Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε σήμερα σε πολλές περιπτώσεις δεν ξεπερνούν μόνο τις δυνατότητες μιας -έστω και μεγάλης- χώρας, αλλά ακόμη και αυτές μεγάλων διακυβερνητικών σχηματισμών, όπως είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση. Πολλά από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε απαιτούν διεθνή συντονισμό, μια κοινή διεθνή στρατηγικής και την ενίσχυση του πλαισίου παγκόσμιας διακυβέρνησης που θα επιβλέπει την εφαρμογή των κατάλληλων μέτρων.

Καθίσταται πλέον σαφές ότι χρειαζόμαστε ένα καινούριο σύστημα παγκόσμιας διακυβέρνησης, στο οποίο θα μετέχουν ενεργά όλες οι μεγάλες χώρες και υπερεθνικοί σχηματισμοί: Η Ευρωπαϊκή Ένωση, οι ΗΠΑ, η Ιαπωνία, η Κίνα, η Ρωσία, η Ινδία και η Βραζιλία. Το σύστημα των διεθνών οργανισμών που δημιουργήθηκε μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο έχει φθάσει στα όριά του και χρειάζεται μεταρρύθμιση. Μεταρρύθμιση, που θα επιτρέψει να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά τα διεθνή οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά προβλήματα.

Σε επίπεδο παγκόσμιας διακυβέρνησης, με την εξαίρεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, η πρόοδος που έχει γίνει είναι ανεπαρκής. Ένα νέο σύστημα παγκόσμιας διακυβέρνησης πρέπει να ισχύσει, που θα έχει τα εξής τέσσερα κύρια χαρακτηριστικά:

Αντιπροσωπευτικότητα: Ένα σύστημα, στο οποίο θα εκπροσωπούνται επαρκώς όλες οι χώρες
Έλεγχος: Το σύστημα θα πρέπει να λογοδοτεί για τις ενέργειες του στη διεθνή κοινότητα
Αποτελεσματικότητα στην εφαρμογή των μέτρων που προωθούνται
Επαρκή εποπτική εξουσία, για να διασφαλίζεται ότι οι αποφάσεις που λαμβάνονται θα εφαρμόζονται από όλους.

Το νέο σύστημα παγκόσμιας διακυβέρνησης θα πρέπει να αντιμετωπίσει τις εξής μεγάλες προκλήσεις:

Παγκόσμια οικονομική διακυβέρνηση......

Η δεύτερη πρόκληση είναι η προστασία του περιβάλλοντος.

Η τρίτη πρόκληση έχει να κάνει με την αντιμετώπιση της φτώχειας σε παγκόσμιο επίπεδο. Ένα πρόβλημα που διογκώθηκε από τις υφιστάμενες μακροοικονομικές ανισορροπίες και από συγκεκριμένες πολιτικές που σχεδιάσθηκαν για το περιβάλλον (π.χ. βιοκαύσιμα), οι οποίες οδήγησαν σε αύξηση των τιμών των τροφίμων.

......

Το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Μοντέλο

Στη συζήτηση αυτή, η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να είναι ένα χρήσιμο παράδειγμα, καθώς έχει εδραιώσει διαδικασίες που επιτρέπουν τη διεύρυνσή της, καθώς και την αποτελεσματική πολιτική και οικονομική συνεργασία μεταξύ των χωρών-μελών της. Επιπλέον, η Ε.Ε. έχει επιτύχει ένα σημαντικό βαθμό αποτελεσματικής διακυβέρνησης μέσα σε ένα πλαίσιο δημοκρατικών διαδικασιών που διασφαλίζει τα συμφέροντα των μελών της και βοηθά στην κατανόηση από τους πολίτες τους.

Είναι γεγονός, ότι παρά την μεγάλη κλίμακα κοινών πολιτικών, η κάθε χώρα της Ε.Ε. ακολουθεί το κοινωνικό μοντέλο που οι πολίτες της θεωρούν το πιο κατάλληλο. Στην Ε.Ε. υπάρχουν τουλάχιστον πέντε διαφορετικά μοντέλα.

Το Σκανδιναβικό μοντέλο βασίζεται σε ένα κράτος πρόνοιας με έναν υψηλό βαθμό κοινωνικής προστασίας για όλους τους κατοίκους της χώρας. Η άλλη όψη του νομίσματος αυτού του μοντέλου είναι η υψηλή φορολογία. Η παρέμβαση στην αγορά της εργασίας είναι εκτεταμένη και κυρίως παρουσιάζεται σε μεγάλο βαθμό με τη μορφή κινήτρων για όσους αναζητούν εργασία.

Το Αγγλοσαξονικό μοντέλο που ακολουθείται από το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιρλανδία βασίζεται σε ένα πιο περιορισμένο σύστημα κοινωνικής πρόνοιας και σε πιο ευέλικτη αγορά εργασίας. Στόχος του κράτους είναι να διασφαλίζει ένα βασικό βιοτικό επίπεδο και να βοηθά όσους έχουν ανάγκη, περιορίζοντας τις επιπτώσεις γεγονότων που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε φτώχεια, όπως είναι η ασθένεια, τα γηρατειά ή η ανεργία.


Το Ηπειρωτικό μοντέλο, που βρίσκεται σε χώρες όπως είναι η Γαλλία και η Γερμανία, προβλέπει την παροχή κοινωνικής βοήθειας μέσα από δημόσια ασφαλιστικά συστήματα. Σε αυτές τις χώρες, ο ρόλος της αγοράς στην παροχή κοινωνικής βοήθειας είναι περιορισμένος και η προστασία της απασχόλησης ισχυρή.

Το σύστημα κοινωνικής πρόνοιας στις Μεσογειακές χώρες συνδυάζει υψηλή νομοθετική προστασία για την εργασία με χαμηλότερα επίπεδα επιδομάτων και βοηθημάτων ανεργίας. Οι δαπάνες επικεντρώνονται περισσότερο στην πληρωμή συντάξεων για τους ηλικιωμένους και ο ρόλος της κοινωνικής υποστήριξης μέσα από διευρυμένα οικογενειακά δίκτυα παραμένει σημαντικός.

Και ένα πέμπτο, είναι το σύστημα των νέων χωρών της Ε.Ε., που είχαν προηγουμένως κεντρικά κατευθυνόμενες οικονομίες και λειτουργούν πλέον με βάση τις αρχές της οικονομίας της αγοράς. Το σύστημά τους είναι παρόμοιο με το Αγγλοσαξονικό, αλλά οι θεσμοί τους δεν έχουν την αντίστοιχη ωριμότητα.


Προοπτικές της Νοτιοανατολικής Ευρώπης

Όσον αφορά τη Ν.Α. Ευρώπη, θα ήθελα να τονίσω την πεποίθησή μου ότι οι μελλοντικές προοπτικές της θα βελτιώνονται περαιτέρω. Εάν η Ιρλανδία ήταν το οικονομικό θαύμα στην Ευρώπη την περασμένη 20ετία, η Ν.Α. Ευρώπη μπορεί να γίνει το επόμενο οικονομικό θαύμα.

Όταν μιλάμε για τη Ν.Α. Ευρώπη, αναφερόμαστε σε μία περιοχή με περίπου 140 εκατομμύρια κατοίκους. Μια περιοχή, που αποτελείται από τις ακόλουθες χώρες (με αλφαβητική σειρά): Αλβανία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Βουλγαρία, Κροατία, Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, Ελλάδα, Μαυροβούνιο, Ρουμανία, Σερβία και Τουρκία. Από αυτές τις χώρες, η Ελλάδα και πρόσφατα η Βουλγαρία και η Ρουμανία είναι μέλη της Ε.Ε.

Με εξαίρεση την Ελλάδα και την Τουρκία, οι υπόλοιπες χώρες μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 90 είχαν κεντρικά κατευθυνόμενες οικονομίες. Σήμερα όλες οι χώρες της περιοχής έχουν μικτές οικονομίες και αυτό αποδίδει. Οι λαοί των χωρών αυτών σήμερα απολαμβάνουν ένα υψηλότερο βιοτικό επίπεδο και έχουν περισσότερες ευκαιρίες. Θα σας παρουσιάσω μερικά οικονομικά στοιχεία, ώστε να δοθεί συνοπτικά η τρέχουσα οικονομική κατάσταση της περιοχής (θα αναφερθώ στα στοιχεία του 2006, καθώς για μερικές από τις γειτονικές χώρες δεν υπάρχουν ακόμα στοιχεία για το 2007).

Η Αλβανία έχει πληθυσμό 2,3 εκατομμύρια. Το 2006 το κατά κεφαλήν εισόδημα ήταν περίπου ίσο με 3.600 δολάρια. Η Αλβανία έχει ένα ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης τα τελευταία πέντε χρόνια γύρω στο 6%.

Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη έχει πληθυσμό 4,6 εκατομμύρια, το κατά κεφαλήν εισόδημα είναι περίπου 3.300 δολάρια και ο μέσος όρος οικονομικής ανάπτυξης τα τελευταία πέντε χρόνια γύρω στο 4,5%.

Η Βουλγαρία, η οποία εντάχθηκε στην Ε.Ε. το 2007 έχει πληθυσμό 7,7 εκατομμύρια, κατά κεφαλήν εισόδημα περίπου 5.000 δολάρια και ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης 6% τα τελευταία πέντε χρόνια.

Η Κροατία με πληθυσμό 4,4 εκατομμύρια, είναι πιο ανεπτυγμένη οικονομία με κατά κεφαλήν εισόδημα περίπου 12.000 δολάρια και μέσο όρο οικονομικής ανάπτυξης περίπου 4,7% τα τελευταία πέντε χρόνια.

Η ΠΓΔΜ έχει πληθυσμό 2 εκατομμυρίων, κατά κεφαλήν εισόδημα περίπου 3.800 δολάρια και μέσο όρο οικονομικής ανάπτυξης 4,3% τα τελευταία πέντε χρόνια.

Η Ελλάδα έχει πληθυσμό 11 εκατομμύρια, κεφαλήν εισόδημα περίπου 32.300 δολάρια και μέσο όρο οικονομικής ανάπτυξης 4% τα τελευταία πέντε χρόνια. Για να γίνουν οι συγκρίσεις ευκολότερες, σημειώνω ότι οι ΗΠΑ είχαν κατά το 2007 κατά κεφαλήν εισόδημα 46.000 δολάρια.

Το Μαυροβούνιο έχει πληθυσμό ελάχιστα μικρότερο από 700.000 και κατά κεφαλήν εισόδημα 3.800 δολάρια.

Η Ρουμανία, η οποία εντάχθηκε στην ΕΕ μαζί με τη Βουλγαρία το 2007, έχει πληθυσμό περίπου 22 εκατομμυρίων, κατά κεφαλήν εισόδημα 7.000 δολάρια και μέσο όρο οικονομικής ανάπτυξης 6,5% τα τελευταία πέντε χρόνια.

Η Σερβία έχει πληθυσμό 7,4 εκατομμυρίων, κατά κεφαλήν εισόδημα 4.500 δολάρια και ρυθμό οικονομικής ανάπτυξης περίπου 6% τα τελευταία πέντε χρόνια.

Τέλος, η Τουρκία είναι η μεγαλύτερη χώρα στην περιοχή με πληθυσμό 75 εκατ. Η οικονομία της αναπτύχθηκε σημαντικά τα τελευταία δέκα χρόνια. Το κατά κεφαλήν εισόδημα της είναι περίπου 6.700 δολάρια και ο ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης ήταν 7% τα τελευταία πέντε χρόνια.

Βλέπουμε ότι η πλειοψηφία των χωρών της περιοχής έχουν ξεκινήσει από ένα πολύ χαμηλό επίπεδο αλλά εμφανίζουν σημαντική οικονομική ανάπτυξη. Οι μεταρρυθμίσεις οι οποίες έχουν εισαχθεί τα τελευταία χρόνια έχουν αποτελέσματα.

Επιπρόσθετα, οι σημαντικοί πόροι από την Ε.Ε. προς τα νέα κράτη-μέλη της, αλλά και προς τα κράτη της περιοχής που δεν είναι μέλη της, οδηγούν στην επιτάχυνση της οικονομικής τους ανάπτυξης τα επόμενα χρόνια. Η Βουλγαρία και η Ρουμανία αναμένεται να αναβαθμίσουν σημαντικά τις υποδομές τους στην επόμενη 10ετία. Το γεγονός αυτό θα επηρεάσει θετικά την οικονομική ολοκλήρωση της περιοχής συνολικά και θα ενισχύσει περαιτέρω το εμπόριο και τις επενδύσεις.

Συγχρόνως, επενδυτικές ροές από το εξωτερικό κατευθύνονται στην περιοχή. Παρά το μη ευνοϊκό κλίμα την περίοδο που διανύουμε στην παγκόσμια οικονομία, αναμένεται ότι οι χώρες της Ν.Α. Ευρώπης θα συνεχίσουν να προσελκύουν σημαντικές ξένες επενδύσεις και να έχουν ισχυρούς ρυθμούς ανάπτυξης. Και ένας λόγος για αυτό είναι ότι η περιοχή έχει σημαντική στρατηγική θέση.

Ωστόσο, θα πρέπει να γίνουν πολλά περισσότερα, ώστε η περιοχή να ενταχθεί με επιτυχία στην παγκόσμια οικονομία. Το κλειδί είναι οι μεταρρυθμίσεις, για να:

Βελτιωθεί περαιτέρω το επενδυτικό κλίμα και να αναπτυχθεί ο ιδιωτικός τομέας
Ενισχυθεί η εμπιστοσύνη μεταξύ των επιχειρήσεων και των εθνικών αρχών,
Αυξηθεί η εξωστρέφεια των οικονομιών τους,
Υποστηριχθούν μεγάλα έργα υποδομών στις μεταφορές, τις τηλεπικοινωνίες και την ενέργεια,
Ενθαρρυνθούν οι τοπικές επιχειρήσεις να αποκτήσουν πρόσβαση σε διεθνείς αγορές κεφαλαίων και σε διεθνή τεχνογνωσία,
Αντιμετωπισθεί η φοροδιαφυγή.
..

Ο Ρόλος της Ελλάδας στη Ν.Α. Ευρώπη

Η Ελλάδα, λόγω του οικονομικού της βάρους και της στρατηγικής που ακολουθούμε, διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στον οικονομικό μετασχηματισμό και την ανάπτυξη της περιοχής της Ν.Α. Ευρώπης. Η Ελλάδα είναι μέλος της Ε.Ε., της ευρωζώνης και του ΝΑΤΟ αλλά είναι επίσης ένας μεγάλος επενδυτής στις περισσότερες από τις γειτονικές μας χώρες. Βοηθήσαμε και βοηθούμε την ανάπτυξη των οικονομιών της περιοχής:

Βοηθήσαμε τις γειτονικές χώρες στη δύσκολη μεταβατική περίοδο προς το σύστημα της μεικτής οικονομίας
Εχουμε δεχθεί περισσότερους από 1,5 εκατομμύρια μετανάστες από γειτονικές χώρες και με τον τρόπο αυτό αποφεύχθηκε η εκδήλωση ανθρωπιστικής κρίσης
Στηρίξαμε την καθιέρωση δημοκρατικών διαδικασιών και θεσμών στην περιοχή
Στηρίξαμε την προσπάθεια της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας για ένταξή τους στην Ε.Ε.. Όπως και στηρίζουμε την ευρωπαϊκή προοπτική όλων των χωρών της περιοχής.
Οι επιχειρήσεις της Ελλάδας συμβάλλουν στην οικονομική ανάπτυξη της περιοχής. Περίπου 4.000 ελληνικές επιχειρήσεις έχουν επενδύσει πάνω από 20 δις. δολάρια στη Ν.Α. Ευρώπη, συμβάλλοντας έτσι στη σημαντική οικονομική και κοινωνική πρόοδο που σημείωσαν. Οι ελληνικές τράπεζες λειτουργούν περισσότερα από 3.000 καταστήματα στην περιοχή, βοηθώντας στο μετασχηματισμό του τραπεζικού συστήματος των γειτονικών χωρών και στη μεταφορά πολύτιμης τεχνογνωσίας.
Η Ελλάδα, με την εφαρμογή του μεταρρυθμιστικού της προγράμματος, συμβάλλει στην ανάπτυξη της περιοχής."

Δεν υπάρχουν σχόλια: