* Δημοσιεύεται στην ειδική έκδοση «Μέρισμα» που κυκλοφορεί μαζί με την ετήσια καθιερωμένη έκδοση «Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟ 2007», μια έκδοση με την σφραγίδα της «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ» και το κύρος του «ECONOMIST».
Από μόνοι τους οι όροι «επιχειρηματική ηθική» και «ηθική εταιρική διακυβέρνηση» προκαλούν πολλά ερωτηματικά. Και το περίεργο είναι ότι προκαλούν την αντίδραση τόσο των φανατικών υπέρμαχων της ελεύθερης αγοράς, όσο και των πολέμιών της. Οι μεν διερωτώνται: γιατί μία επιχείρηση θα πρέπει να ασχολείται με την ηθική και όχι μόνο με την αύξηση των κερδών της; Οι ενάντιοι της ελεύθερης αγοράς υποστηρίζουν ότι δεν είναι δυνατόν, εξ ορισμού, μία επιχείρηση να είναι ηθική, γιατί χρησιμοποιεί κάθε μέσο, θεμιτό ή αθέμιτο, για να επιτύχει την πολυπόθητη για αυτήν κερδοφορία.
Είναι, άλλωστε, γνωστή η απάντηση του, προσφάτως εκλιπόντος, διάσημου οικονομολόγου Μίλτον Φρίντμαν σε συνέντευξή του το 1974 ότι τα στελέχη των επιχειρήσεων, πέρα από την τήρηση των νόμων, δεν έχουν καμία άλλη ευθύνη (κοινωνική ή άλλη), παρά μόνον την αύξηση των κερδών για τους μετόχους των επιχειρήσεών τους.
Ωστόσο, όπως πάντα, η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση. Δηλαδή και μπορεί και πρέπει μία επιχείρηση να ακολουθεί τους κανόνες της ηθικής εταιρικής διακυβέρνησης.
Η αμφισβήτηση
Ένα πρώτο ερώτημα που προκύπτει είναι: Τι περιλαμβάνει ο όρος επιχειρηματική ηθική; Αναφέρεται μόνο στην τήρηση των νόμων του κράτους, από την επιχείρηση; Ή συμπεριλαμβάνει και την τήρηση των άγραφων «νόμων» και κανόνων μιας κοινωνίας;
Επιπλέον, πολλοί ρωτούν: όλη αυτή η συζήτηση περί εταιρικής κοινωνικής ευθύνης και επιχειρηματικής ηθικής είναι αληθινή και ουσιαστική; Ή είναι απλώς μία μόδα; Οι ακόμη πιο καχύποπτοι αναρωτιούνται: είναι μήπως η χρήση αυτών των όρων ο νέος τρόπος για να επεκταθεί περαιτέρω ο καπιταλισμός, κάμπτοντας προσωρινά τις ενστάσεις ευαίσθητων, πρώην διεθνιστών, που τώρα αντιστέκονται στην παγκοσμιοποίηση; Μήπως, δηλαδή, είναι μόνο ένα επικοινωνιακό -«μαρκετίστικο» τρικ που λειτουργεί ως ο δούρειος ίππος της επέκτασης του κεφαλαίου;
Ακόμη και αν η απάντηση στα παραπάνω ερωτήματα είναι καταφατική, το σίγουρο είναι ότι η συζήτηση περί της επιχειρηματικής ηθικής και του ορθού τρόπου εταιρικής διακυβέρνησης προκύπτει πλέον ως ανάγκη για την κάλυψη των νέων εξελίξεων-προκλήσεων στο χώρο της επιχειρηματικότητας διεθνώς. Και είναι, επίσης, σαφές ότι η ενασχόληση με τους δύο αυτούς όρους αυξήθηκε κατακόρυφα μετά την αποκάλυψη των μεγάλων εταιρικών σκανδάλων στις Η.Π.Α. το 2000 (π.χ. Enron, Worldcom).
Τα νέα δεδομένα
Στις μέρες μας τα ηθικά ζητήματα-διλήμματα για μία επιχείρηση έχουν γίνει περισσότερο περίπλοκα, λόγω της παγκοσμιοποιημένης και διαφοροποιημένης φύσης των μεγάλων πολυεθνικών εταιριών, καθώς και λόγω της πολυπλοκότητας των κυβερνητικών κανονισμών που καθορίζουν τα όρια της παραβατικής συμπεριφοράς σε κάθε χώρα.
Έτσι, η έννοια της ηθικής εταιρικής διακυβέρνησης καθίσταται πολύ σχετική και εξαρτάται από τους νόμους, τα ήθη και τα έθιμα κάθε χώρας στην οποία δραστηριοποιείται μία επιχείρηση. Για παράδειγμα, κάτι που στην Ελλάδα θεωρείται επιχειρηματικά ανήθικο μπορεί να είναι κοινή πρακτική σε κάποια άλλη χώρα. Αυτό ακριβώς το γεγονός είναι που δημιουργεί την ανάγκη θέσπισης κοινών υπερεθνικών κανόνων για την επιχειρηματικότητα και την εταιρική διακυβέρνηση.
Κρίνεται, λοιπόν, αναγκαία η ύπαρξη και ο καθορισμός ενός κοινά αποδεκτού, αλλά και ιδιαίτερα ικανού, πλαισίου επιχειρηματικής πρακτικής, το οποίο να απαντά στις προκλήσεις της εποχής.
Προκλήσεις που προκύπτουν από τη ραγδαία πτώση των εμπορικών και οικονομικών συνόρων και τη δημιουργία εταιρειών με προϋπολογισμούς μεγαλύτερους από αυτούς των κρατών μέσα στα οποία δραστηριοποιούνται. Σε αρκετές περιπτώσεις, λοιπόν, προκύπτει το ερώτημα αν το κράτος μέσα στο οποίο λειτουργούν έχει τη δύναμη να τους επιβάλει τους νόμους και τους κανόνες που εκείνο θεωρεί απαραίτητους.
Η ενίσχυση, λοιπόν, των εννοιών της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης και της επιχειρηματικής ηθικής έρχεται πολλές φορές να καλύψει την αδυναμία των εθνικών κυβερνήσεων να θεσπίσουν τους όρους και τους κανόνες στην πολυεθνική δραστηριότητα μιας επιχείρησης. Ωστόσο, δεν πρέπει να υποκαθιστούν σε καμία περίπτωση τις εθνικές πολιτικές, αλλά να δρουν συμπληρωματικά προς αυτές, καθώς και προς αυτές των διεθνών οργανώσεων (π.χ. Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου, Ευρωπαϊκή Ένωση, κα). Απαιτείται, δηλαδή, ο συνδυασμός ενός εθνικού ή υπερεθνικού νομοθετικού πλαισίου που δε νοθεύει τον ανταγωνισμό και ενός δυναμικού -μη στατικού- Κώδικα δεοντολογίας και συμπεριφοράς των επιχειρήσεων.
[Σε ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο, στην έκδοση Harvard Business Review του Δεκεμβρίου του 2005, οι καθηγητές Lynn Paine, Rohit Deshpandé, Joshua Δ. Margolis, και Kim Eric Bettcher προτείνουν οκτώ (8) Ηθικές Αρχές Διακυβέρνησης που ονομάζουν Συνολικό Κώδικα Επιχειρησιακών Προτύπων (Global Business Standards Codex - GBS Codex). Ενδεικτικά αυτές οι αρχές σύμφωνα με τους συγγραφείς του άρθρου είναι:
1. Η αρχή της Πίστης.
2. Η αρχή της Ιδιοκτησίας.
3. Η αρχή της Αξιοπιστίας.
4. Η αρχή της Διαφάνειας.
5. Η αρχή της Αξιοπρέπειας.
6. Η αρχή της Δικαιοσύνης.
7. Η αρχή της Υπηκοότητας.
8. Η αρχή της Ανταπόκρισης.]
Η απάντηση
Στην προσπάθεια καθορισμού και εφαρμογής ενός ηθικού εταιρικού τρόπου διακυβέρνησης θα πρέπει να γίνει ιδιαίτερη μνεία στο ρόλο και τη σημασία των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων και των οργανώσεων των καταναλωτών, οι οποίες μπορούν να αποτελέσουν ουσιαστικό παράγοντα ζήτησης επιχειρηματικής ηθικής και δράσεων εταιρικής κοινωνικής ευθύνης από τις επιχειρήσεις. Η δράση αυτών των οργανώσεων μπορεί να αποβεί εξαιρετικά εποικοδομητική ασκώντας εξωτερική πίεση, ώστε οι επιχειρήσεις να ακολουθούν τον ηθικό τρόπο εταιρικής διακυβέρνησης και να λαμβάνουν υπόψη τους την περιβαλλοντική και κοινωνική διάσταση κατά τη λήψη των αποφάσεων. Η ανταπόκριση των επιχειρήσεων στα μηνύματα της κοινωνίας των πολιτών επηρεάζει θετικά την εταιρική τους φήμη και εικόνα και συνεπώς τη συμπεριφορά του καταναλωτικού κοινού και των επενδυτών απέναντί τους.
[Στη Μεγάλη Βρετανία υπολογίζεται ότι υπάρχει μια, σχετικά μικρή, μερίδα επενδυτών, οι οποίοι όμως λαμβάνουν αρκετά σοβαρά υπόψη την ηθική παράμετρο και επενδύουν συνολικά κεφάλαια περίπου 5 δισ. £.]
Η ανάγκη για έξυπνη ανάπτυξη
Αν θέλουμε, λοιπόν, την ενίσχυση και επέκταση της ανάπτυξης σε παγκόσμιο επίπεδο οφείλουμε να επιδιώκουμε την έξυπνη και διατηρήσιμη ανάπτυξη. Την ανάπτυξη που στηρίζεται σε μία νέα εταιρική διακυβέρνηση και ένα νέο τρόπο λειτουργίας των εταιρειών και των αγορών. Αυτό που κάποιοι πολύ εύστοχα αποκαλούν «Καπιταλισμός 2.0» (Capitalism 2.0). Αυτή είναι η απάντηση στις έγνοιες όσων ανησυχούν για την ανεξέλεγκτη παγκοσμιοποίηση και αυτή είναι η απάντηση στη βιώσιμη ανάπτυξη, τα μεγάλα κοινωνικά και περιβαλλοντικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο πλανήτης μας.
Αυτή είναι ίσως η απάντηση και στο ερώτημα που διατύπωνε, στις αρχές Σεπτεμβρίου σε ένα άρθρο του στην εφημερίδα «Η Καθημερινή», ο κ. Σωκράτης Τσίχλιας: «στον κόσμο των ελεύθερων αυτορυθμιζόμενων αγορών, ένα κρίσιμο ηθικό και φιλοσοφικό ερώτημα: το κέρδος, που θεωρητικά κινεί τον πλανήτη, είναι αυτοσκοπός και ύψιστη αξία ή απλώς θεμιτό και αναγκαίο αποτέλεσμα του επιχειρείν;».
Σε αυτό το πνεύμα, θεωρώ πως στόχος όλων: πολιτών, εταιρειών, κρατών και υπερεθνικών οργανισμών, πρέπει να είναι η συνεργασία για την αύξηση του οικονομικού, περιβαλλοντικού και κοινωνικού μερίσματος για όλους μας.
Δεκεμβρίου 30, 2006
Δεκεμβρίου 18, 2006
"Copy" και "Paste special"· επειγόντως !!
Η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας ή των επιχειρήσεων βρίσκεται τα τελευταία χρόνια στο καθημερινό πολιτικό και οικονομικό λεξιλόγιο όλων.
Βασική παράμετρος της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας είναι η αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων, αλλά και η διαφοροποίηση.
Σε αυτή τη μάχη για την ανταγωνιστικότητα, η χώρα μας έχει ένα μοναδικό συγκριτικό πλεονέκτημα. Αυτό είναι το γεγονός ότι δεν βρίσκεται στην πρωτοπορία των εξελίξεων.
Όσο και αν φαίνεται οξύμωρο και παράξενο, το συγκεκριμένο γεγονός αποτελεί σοβαρό συγκριτικό πλεονέκτημα για εμάς.
Και αυτό γιατί η Ελλάδα, δεν χρειάζεται ούτε να εφευρέσει τον τροχό, ούτε τον τρόπο λειτουργίας και εποπτείας των ιδιωτικών πανεπιστημίων. Η Ελλάδα δεν χρειάζεται να εφεύρει ούτε το διαδίκτυο, ούτε το gprs ή το bluetooth. Παρόλο που όλα τα παραπάνω τα χρησιμοποιούμε όλοι.
Αυτό που χρειάζεται να κάνουμε είναι να αξιοποίησουμε τις εμπειρίες των άλλων, να γίνουμε δηλαδή, λίγο, "Ιάπωνες".
Να αντιγράψουμε τους άλλους, αυτούς που εφαρμόσαν τις αλλαγές και να μάθουμε από τα λάθη τους. Άλλωστε σοφοί είναι αυτοί που μαθαίνουν από τα παθήματα των άλλων και όχι αυτοί που μαθαίνουν μόνον από τα δικά τους παθήματα.
Αυτό είναι το μεγάλο συγκριτικό πλεονέκλτημα της Ελλάδας. Ότι δηλαδή για να καινοτομήσουμε σε εθνικό επίπεδο, χρειάζεται να αντιγράψουμε έξυπνα εφαρμοσμένες λύσεις και πολιτικές σε διεθνές επίπεδο.
Βασική παράμετρος της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας είναι η αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων, αλλά και η διαφοροποίηση.
Σε αυτή τη μάχη για την ανταγωνιστικότητα, η χώρα μας έχει ένα μοναδικό συγκριτικό πλεονέκτημα. Αυτό είναι το γεγονός ότι δεν βρίσκεται στην πρωτοπορία των εξελίξεων.
Όσο και αν φαίνεται οξύμωρο και παράξενο, το συγκεκριμένο γεγονός αποτελεί σοβαρό συγκριτικό πλεονέκτημα για εμάς.
Και αυτό γιατί η Ελλάδα, δεν χρειάζεται ούτε να εφευρέσει τον τροχό, ούτε τον τρόπο λειτουργίας και εποπτείας των ιδιωτικών πανεπιστημίων. Η Ελλάδα δεν χρειάζεται να εφεύρει ούτε το διαδίκτυο, ούτε το gprs ή το bluetooth. Παρόλο που όλα τα παραπάνω τα χρησιμοποιούμε όλοι.
Αυτό που χρειάζεται να κάνουμε είναι να αξιοποίησουμε τις εμπειρίες των άλλων, να γίνουμε δηλαδή, λίγο, "Ιάπωνες".
Να αντιγράψουμε τους άλλους, αυτούς που εφαρμόσαν τις αλλαγές και να μάθουμε από τα λάθη τους. Άλλωστε σοφοί είναι αυτοί που μαθαίνουν από τα παθήματα των άλλων και όχι αυτοί που μαθαίνουν μόνον από τα δικά τους παθήματα.
Αυτό είναι το μεγάλο συγκριτικό πλεονέκλτημα της Ελλάδας. Ότι δηλαδή για να καινοτομήσουμε σε εθνικό επίπεδο, χρειάζεται να αντιγράψουμε έξυπνα εφαρμοσμένες λύσεις και πολιτικές σε διεθνές επίπεδο.
Δεκεμβρίου 03, 2006
Η πολιτική επικοινωνία στην εποχή της δικτυακής επανάστασης
* Δημοσιεύθηκε το Σάββατο 2 Δεκεμβρίου 2006, στο τεύχος Δεκεμβρίου της σειράς "Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΕΙΔΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ - THE ECONOMIST"
Σε πρόσφατο άρθρο του με τίτλο «Ποιός είναι ο David Cameron;», ο Economist (30 Σεπτεμβρίου 2006), παρ’ ότι χαρακτήριζε τον David Cameron ως τη νέα λαμπρή ελπίδα των Συντηρητικών, επεσήμαινε ότι, μέχρι τώρα, ο ηγέτης των Συντηρητικων είναι περισσότερο στυλ και λιγότερο ουσία (“…is all style and not enough substance”).
Για λόγους, λοιπόν, στυλ ή ουσίας - αυτό μένει να αποδειχθεί - ο David Cameron ξεκίνησε το Σεπτέμβριο τη δική του διαδραστική ιστοσελίδα (www.webcameron.org.uk) στο διαδίκτυο, ώστε να επικοινωνεί online με τους φίλους και οπαδούς του κόμματός του. Στην ιστοσελίδα του ο Cameron στέλνει τα καθημερίνα του μηνύματα, σημειώνει τις σκέψεις και τις απόψεις του σχετικά με θέματα της επικαιρότητας, προβάλει τις θέσεις του για τη Βρετανία και την Ευρώπη, ζητά τις απόψεις των επισκεπτών της ιστοσελίδας. Ως εδώ καλά, τίποτα το εξαιρετικά πρωτότυπο.
Το καινοτόμο στοιχείο που κάνει την ιστοσελίδα του Dave, όπως θέλει να τον αποκαλούν, να ξεχωρίζει είναι ότι σε αυτή προβάλλονται ζωντανά συζητήσεις του με συνεργάτες, ομιλίες του, στιγμιότυπα από επισκέψεις του σε περιοχές και πόλεις της Μ. Βρετανίας, της Ινδίας αλλά και δηλώσεις του προς τους επισκέπτες της ιστοσελίδας. Σύμφωνα με αναλυτές, η ιστοσελίδα αυτή είναι μέρος μιας ευρύτερης πρωτοβουλίας του αρχηγού των Συντηρητικών που στοχεύει στο να καταστήσει τους Συντηρητικούς ένα από τα πλέον τεχνολογικά προηγμένα κόμματα της Ευρώπης και να δώσει στον Cameron τη δυνατότητα να προσεγγίσει τη γενιά του blogging.
Σε ένα από τα πρώτα του μηνύματα που περιγράφει τους στόχους της ιστοσελίδας του, ο Cameron, προβάλλοντας την ανάγκη για κάθαρση και διαφάνεια στην πολιτική (clean politics) αναφέρει: «Θέλω, μέσω της ιστοσελίδας, να σας πω τι κάνει το Συντηρητικό κόμμα, με τι ασχολείται, να σας δώσω πρόσβαση στα παρασκήνια, ώστε να δείτε πραγματικά τις πολιτικές που αναπτύσσουμε, τα πράγματα που κάνουμε και να έχετε αυτή την απευθείας σύνδεση. Αυτός είναι ένας από τους τρόπους με τον οποίο θέλουμε να επικοινωνήσουμε στους πολίτες σωστά το τι ακριβώς αντιπροσωπεύει το Συντηρητικό Κόμμα». Και συνεχίζει: «Δεν αρκεί να μιλάμε μόνο για τη γενιά του Google, αλλά πρέπει να καταλάβει κανείς τί είναι αυτή γενιά και πώς θέλει να επικοινωνεί.»
Και για να το κάνει αυτό ο Cameron χρησιμοποιεί το πιο πρόσφορο για αυτή τη δουλειά μέσο που διαθέτουμε σήμερα, το διαδίκτυο. Η άμεση επικοινωνία που επιθυμεί να εγκαινιάσει και να ενδυναμώσει μεταξύ του ιδίου και των οπαδών του κόμματός του, βρίσκει πρόσφορο έδαφος για να αναπτυχθεί μέσω του διαδικτύου.
Σε συνέδριο για την πληροφορική που διοργανώθηκε πρόσφατα στην Ουάσινγκτον από την Επιτροπή Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών της Ακαδημίας Επιστημών των Η.Π.Α. με τίτλο «Συμπόσιο 2016», οι περισσότεροι ομιλητές υπογράμμισαν, όχι μόνο τον αντίκτυπο της πληροφορικής στο χώρο των επιστημών, αλλά και την ακόμα μεγαλύτερη επιρροή της στις κοινωνικές επιστήμες και τη χάραξη πολιτικής.
Άλλωστε η εξάπλωση του διαδικτύου, όπως υποστήριξαν, οδηγεί στην ολοένα και μεγαλύτερη σύνδεση των κοινωνικών και των τεχνολογικών – εικονικών δικτύων ανθρώπων και σχέσεων. Μία σύνδεση την οποία οι πολιτικοί ηγέτες καλό είναι να παρακολουθούν, αλλά κυρίως να ακολουθούν, αν επιθυμούν την επιβίωση και την μακροημέρευσή τους.
Ωστόσο προβάλλει καίριο το ερώτημα: αποτελεί η νέα μορφή επικοινωνίας, μέσω των blogs και του διαδικτύου, αναβάθμιση της σχέσης των πολιτικών με τους πολίτες; Αποτελούν τα νέα μέσα αξιόπιστα μέσα ενημέρωσης και επικοινωνίας; Χρειάζεται κάποιος να δει τον David Cameron στην κουζίνα μ ετην κόρη του για να τον ψηφίσει και να εκτιμήσει τις πολιτικές του ικανότητες; Αυτή είναι προφανώς μία άλλη συζήτηση.
Πολλοί υποστηρίζουν ότι οι νέες τεχνολογίες και το διαδίκτυο αυξάνουν, απλώς, την ψευδαίσθηση της απευθείας επικοινωνίας των πολιτών με τους πολιτικούς και τους ηγέτες τους.
Ποιός είναι τελικά ο αντίκτυπος των ιστοσελίδων και των blogs των πολιτικών στη διαμόρφωση της καθημερινής πολιτικής ατζέντας, ιδιαίτερα στη χώρα μας, όπου η ενασχόληση των πολιτών και ψηφοφορών με το διαδίκτυο βρίσκεται σε εμβρυακό επίπεδο συγκριτικά με την υπόλοιπη Ευρώπη;
Χρειάζεται στην ανάλυσή μας να προσθέσουμε μία ακόμη παράμετρο, περισσότερο ποιοτική και λιγότερο ποσοτική. Ή αν θέλετε χρειάζεται να σταθμίσουμε τα ποσοτικά στοιχεία, τα οποία επιβεβαιώνουν το γεγονός ότι για τους περισσότερους στη χώρα μας η χρήση του διαδικτύου φαίνεται να αποτελεί περιττή πολυτέλεια.
Ωστόσο, επειδή η ποσότητα, ακόμη και στα δημοκρατικά πολιτεύματα δεν λέει πάντα όλη την αλήθεια, θα πρέπει κάποιος για να μην κάνει λανθασμένες εκτιμήσεις να συνυπολογίσει και τα ποιοτικά δεδομένα. Δηλαδή την ειδική πολιτική βαρύτητα[1] του κοινού που χρησιμοποιεί το διαδίκτυο και τη δυναμική των κοινωνικών ή καλύτερα των πνευματικών-ιδεολογικών ομάδων, των ιδεών και των σκέψεων που συγκροτούνται και αναπτύσσονται μέσω του διαδικτύου.
Κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι η άμεση επαφή με τους πολίτες και ψηφοφόρυς δεν είναι απαραίτητη ή δεν εξακολουθεί να είναι ιδιαίτερα σημαντική στη χώρα μας. Άλλωστε αν η εποχή της χειραψίας[2] έχει περάσει ανεπιστρεπτί ή όχι για τους πολιτικούς, ο χρόνος θα δείξει. Το σίγουρο είναι ότι και τα δύο είδη επικοινωνίας (άμεση και διαδικτυακή) έχουν και πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα και είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι το ένα είδος δεν μπορεί να υποκαταστήσει το άλλο.
Οι νέες τεχνολογίες και οι νέες μορφές επικοινωνίας μπορούν να προσφέρουν πολλά στις σχέσεις πολίτη-πολιτικού όταν κινούνται με σκοπό τη διαφάνεια και την αμεσότητα (την ενίσχυση της σχέσης εμπιστοσύνης, μεταξύ πολιτικών και πολιτών) και όχι την μετατροπή της πολιτικής σε big brother. Ο κίνδυνος που πάντα ελλοχεύει και περιγράφει εύστοχα ο καθηγητής Τάσος Γιαννίτσης[3], είναι ο πολιτικός της σκέψης «politicus sapiens» να παραχωρήσει πλήρως τη θέση του στον πολιτικό της εικόνας «politicus videns» και ο δημόσιος χώρος να συρρικνωθεί σε ένα «χώρο θέασης».
[1] Σύμφωνα με μελέτη του «Παρατηρητηρίου για την Κοινωνία της Πληροφορίας» μόνο το 21% των ερωτηθέντων δήλωσαν χρήστες του διαδικτύου. Ωστόσο το ποσοστό αυτό φτάνει το 55% για κατόχους πτυχίου ανώτατης εκπάιδευσης και το 80% μεταξύ των κατόχων μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών.
[2] Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα των New York Times, το ρεκόρ Guinness για τις περισσότερες χειραψίες σε ένα οκτάωρο κατέχει ο Δημοκρατικός Κυβερνήτης του Νέου Μεξικού Bill Richardson, 13.392 χειραψίες στην έκθεση του Νέου Μεξικού το 2002.
[3] Γιαννίτσης Τάσος (2005), Η Ελλάδα και το μέλλον, πραγματισμός και ψευδαισθήσεις, Αθήνα, Πόλις.
Σε πρόσφατο άρθρο του με τίτλο «Ποιός είναι ο David Cameron;», ο Economist (30 Σεπτεμβρίου 2006), παρ’ ότι χαρακτήριζε τον David Cameron ως τη νέα λαμπρή ελπίδα των Συντηρητικών, επεσήμαινε ότι, μέχρι τώρα, ο ηγέτης των Συντηρητικων είναι περισσότερο στυλ και λιγότερο ουσία (“…is all style and not enough substance”).
Για λόγους, λοιπόν, στυλ ή ουσίας - αυτό μένει να αποδειχθεί - ο David Cameron ξεκίνησε το Σεπτέμβριο τη δική του διαδραστική ιστοσελίδα (www.webcameron.org.uk) στο διαδίκτυο, ώστε να επικοινωνεί online με τους φίλους και οπαδούς του κόμματός του. Στην ιστοσελίδα του ο Cameron στέλνει τα καθημερίνα του μηνύματα, σημειώνει τις σκέψεις και τις απόψεις του σχετικά με θέματα της επικαιρότητας, προβάλει τις θέσεις του για τη Βρετανία και την Ευρώπη, ζητά τις απόψεις των επισκεπτών της ιστοσελίδας. Ως εδώ καλά, τίποτα το εξαιρετικά πρωτότυπο.
Το καινοτόμο στοιχείο που κάνει την ιστοσελίδα του Dave, όπως θέλει να τον αποκαλούν, να ξεχωρίζει είναι ότι σε αυτή προβάλλονται ζωντανά συζητήσεις του με συνεργάτες, ομιλίες του, στιγμιότυπα από επισκέψεις του σε περιοχές και πόλεις της Μ. Βρετανίας, της Ινδίας αλλά και δηλώσεις του προς τους επισκέπτες της ιστοσελίδας. Σύμφωνα με αναλυτές, η ιστοσελίδα αυτή είναι μέρος μιας ευρύτερης πρωτοβουλίας του αρχηγού των Συντηρητικών που στοχεύει στο να καταστήσει τους Συντηρητικούς ένα από τα πλέον τεχνολογικά προηγμένα κόμματα της Ευρώπης και να δώσει στον Cameron τη δυνατότητα να προσεγγίσει τη γενιά του blogging.
Σε ένα από τα πρώτα του μηνύματα που περιγράφει τους στόχους της ιστοσελίδας του, ο Cameron, προβάλλοντας την ανάγκη για κάθαρση και διαφάνεια στην πολιτική (clean politics) αναφέρει: «Θέλω, μέσω της ιστοσελίδας, να σας πω τι κάνει το Συντηρητικό κόμμα, με τι ασχολείται, να σας δώσω πρόσβαση στα παρασκήνια, ώστε να δείτε πραγματικά τις πολιτικές που αναπτύσσουμε, τα πράγματα που κάνουμε και να έχετε αυτή την απευθείας σύνδεση. Αυτός είναι ένας από τους τρόπους με τον οποίο θέλουμε να επικοινωνήσουμε στους πολίτες σωστά το τι ακριβώς αντιπροσωπεύει το Συντηρητικό Κόμμα». Και συνεχίζει: «Δεν αρκεί να μιλάμε μόνο για τη γενιά του Google, αλλά πρέπει να καταλάβει κανείς τί είναι αυτή γενιά και πώς θέλει να επικοινωνεί.»
Και για να το κάνει αυτό ο Cameron χρησιμοποιεί το πιο πρόσφορο για αυτή τη δουλειά μέσο που διαθέτουμε σήμερα, το διαδίκτυο. Η άμεση επικοινωνία που επιθυμεί να εγκαινιάσει και να ενδυναμώσει μεταξύ του ιδίου και των οπαδών του κόμματός του, βρίσκει πρόσφορο έδαφος για να αναπτυχθεί μέσω του διαδικτύου.
Σε συνέδριο για την πληροφορική που διοργανώθηκε πρόσφατα στην Ουάσινγκτον από την Επιτροπή Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών της Ακαδημίας Επιστημών των Η.Π.Α. με τίτλο «Συμπόσιο 2016», οι περισσότεροι ομιλητές υπογράμμισαν, όχι μόνο τον αντίκτυπο της πληροφορικής στο χώρο των επιστημών, αλλά και την ακόμα μεγαλύτερη επιρροή της στις κοινωνικές επιστήμες και τη χάραξη πολιτικής.
Άλλωστε η εξάπλωση του διαδικτύου, όπως υποστήριξαν, οδηγεί στην ολοένα και μεγαλύτερη σύνδεση των κοινωνικών και των τεχνολογικών – εικονικών δικτύων ανθρώπων και σχέσεων. Μία σύνδεση την οποία οι πολιτικοί ηγέτες καλό είναι να παρακολουθούν, αλλά κυρίως να ακολουθούν, αν επιθυμούν την επιβίωση και την μακροημέρευσή τους.
Ωστόσο προβάλλει καίριο το ερώτημα: αποτελεί η νέα μορφή επικοινωνίας, μέσω των blogs και του διαδικτύου, αναβάθμιση της σχέσης των πολιτικών με τους πολίτες; Αποτελούν τα νέα μέσα αξιόπιστα μέσα ενημέρωσης και επικοινωνίας; Χρειάζεται κάποιος να δει τον David Cameron στην κουζίνα μ ετην κόρη του για να τον ψηφίσει και να εκτιμήσει τις πολιτικές του ικανότητες; Αυτή είναι προφανώς μία άλλη συζήτηση.
Πολλοί υποστηρίζουν ότι οι νέες τεχνολογίες και το διαδίκτυο αυξάνουν, απλώς, την ψευδαίσθηση της απευθείας επικοινωνίας των πολιτών με τους πολιτικούς και τους ηγέτες τους.
Ποιός είναι τελικά ο αντίκτυπος των ιστοσελίδων και των blogs των πολιτικών στη διαμόρφωση της καθημερινής πολιτικής ατζέντας, ιδιαίτερα στη χώρα μας, όπου η ενασχόληση των πολιτών και ψηφοφορών με το διαδίκτυο βρίσκεται σε εμβρυακό επίπεδο συγκριτικά με την υπόλοιπη Ευρώπη;
Χρειάζεται στην ανάλυσή μας να προσθέσουμε μία ακόμη παράμετρο, περισσότερο ποιοτική και λιγότερο ποσοτική. Ή αν θέλετε χρειάζεται να σταθμίσουμε τα ποσοτικά στοιχεία, τα οποία επιβεβαιώνουν το γεγονός ότι για τους περισσότερους στη χώρα μας η χρήση του διαδικτύου φαίνεται να αποτελεί περιττή πολυτέλεια.
Ωστόσο, επειδή η ποσότητα, ακόμη και στα δημοκρατικά πολιτεύματα δεν λέει πάντα όλη την αλήθεια, θα πρέπει κάποιος για να μην κάνει λανθασμένες εκτιμήσεις να συνυπολογίσει και τα ποιοτικά δεδομένα. Δηλαδή την ειδική πολιτική βαρύτητα[1] του κοινού που χρησιμοποιεί το διαδίκτυο και τη δυναμική των κοινωνικών ή καλύτερα των πνευματικών-ιδεολογικών ομάδων, των ιδεών και των σκέψεων που συγκροτούνται και αναπτύσσονται μέσω του διαδικτύου.
Κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι η άμεση επαφή με τους πολίτες και ψηφοφόρυς δεν είναι απαραίτητη ή δεν εξακολουθεί να είναι ιδιαίτερα σημαντική στη χώρα μας. Άλλωστε αν η εποχή της χειραψίας[2] έχει περάσει ανεπιστρεπτί ή όχι για τους πολιτικούς, ο χρόνος θα δείξει. Το σίγουρο είναι ότι και τα δύο είδη επικοινωνίας (άμεση και διαδικτυακή) έχουν και πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα και είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι το ένα είδος δεν μπορεί να υποκαταστήσει το άλλο.
Οι νέες τεχνολογίες και οι νέες μορφές επικοινωνίας μπορούν να προσφέρουν πολλά στις σχέσεις πολίτη-πολιτικού όταν κινούνται με σκοπό τη διαφάνεια και την αμεσότητα (την ενίσχυση της σχέσης εμπιστοσύνης, μεταξύ πολιτικών και πολιτών) και όχι την μετατροπή της πολιτικής σε big brother. Ο κίνδυνος που πάντα ελλοχεύει και περιγράφει εύστοχα ο καθηγητής Τάσος Γιαννίτσης[3], είναι ο πολιτικός της σκέψης «politicus sapiens» να παραχωρήσει πλήρως τη θέση του στον πολιτικό της εικόνας «politicus videns» και ο δημόσιος χώρος να συρρικνωθεί σε ένα «χώρο θέασης».
[1] Σύμφωνα με μελέτη του «Παρατηρητηρίου για την Κοινωνία της Πληροφορίας» μόνο το 21% των ερωτηθέντων δήλωσαν χρήστες του διαδικτύου. Ωστόσο το ποσοστό αυτό φτάνει το 55% για κατόχους πτυχίου ανώτατης εκπάιδευσης και το 80% μεταξύ των κατόχων μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών.
[2] Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα των New York Times, το ρεκόρ Guinness για τις περισσότερες χειραψίες σε ένα οκτάωρο κατέχει ο Δημοκρατικός Κυβερνήτης του Νέου Μεξικού Bill Richardson, 13.392 χειραψίες στην έκθεση του Νέου Μεξικού το 2002.
[3] Γιαννίτσης Τάσος (2005), Η Ελλάδα και το μέλλον, πραγματισμός και ψευδαισθήσεις, Αθήνα, Πόλις.
Νοεμβρίου 28, 2006
Αναποτελεσματικές οι πολιτικές πρόνοιας για την εργασία στη Μεγάλη Βρετανία
Σύμφωνα με έρευνα του βρετανικού think-tank Reform το 80% των πόρων -64 δισ. αγγλικές λίρες- που ξοδεύει η Βρετανική Κυβέρνηση σε Δράσεις για την υποστήριξη ατόμων που ψάχνουν για εργασία, δεν έχουν το αναμενόμενο αποτέλεσμα, γιατί η κατανομή τους δε συνδέεται με κίνητρα για την εύρεση εργασίας από τους ωφελουμένους.
Στην Ελλάδα η ελληνική Κυβέρνηση για να αντιμετωπίσει παρόμοιο πρόβλημα έχει ανακοινώσει ότι θα εξαιρείται του επιδόματος ανεργίας, όποιος αρνηθεί δύο φορές την προσφορά εργασίας από τον ΟΑΕΔ. Κατί το οποίο φαίνεται ότι θα διαχωρίσει αυτούς που είναι άνεργοι κατ' επάγγελμα, από αυτούς που επιθυμούν να δουλέψουν, αλλά δεν βρίσκουν εργασία.
Για τους κατ' επάγγελμα άνεργους στη Γαλλία, μπορείτε να διαβάσετε το βιβλίο του Thierry F., με τίτλο "Εγώ, ο Τιερί Φ., επαγγελματίας άνεργος". Το βιβλίο αποδεικνύει ότι στη Γαλλία είναι καλύτερο να είσαι άνεργος, παρά να δουλεύεις ως ανειδίκευτος. Αρκεί, βέβαια, να ξέρεις να "εκμεταλλεύεσαι" το κράτος πρόνοιας της συγκεκριμένης χώρας.
Στην Ελλάδα η ελληνική Κυβέρνηση για να αντιμετωπίσει παρόμοιο πρόβλημα έχει ανακοινώσει ότι θα εξαιρείται του επιδόματος ανεργίας, όποιος αρνηθεί δύο φορές την προσφορά εργασίας από τον ΟΑΕΔ. Κατί το οποίο φαίνεται ότι θα διαχωρίσει αυτούς που είναι άνεργοι κατ' επάγγελμα, από αυτούς που επιθυμούν να δουλέψουν, αλλά δεν βρίσκουν εργασία.
Για τους κατ' επάγγελμα άνεργους στη Γαλλία, μπορείτε να διαβάσετε το βιβλίο του Thierry F., με τίτλο "Εγώ, ο Τιερί Φ., επαγγελματίας άνεργος". Το βιβλίο αποδεικνύει ότι στη Γαλλία είναι καλύτερο να είσαι άνεργος, παρά να δουλεύεις ως ανειδίκευτος. Αρκεί, βέβαια, να ξέρεις να "εκμεταλλεύεσαι" το κράτος πρόνοιας της συγκεκριμένης χώρας.
Νοεμβρίου 27, 2006
Μερικά στοιχεία για την καινοτομία και τον "αδυσώπητο πόλεμο της ανταγωνιστικότητας"
Κάποιος έχει πει ότι: «χρειάζονται μόνον 20 χρόνια για έναν ριζοσπάστη να καταλήξει συντηρητικός, αν δεν αλλάξει ούτε μία ιδέα».
Η διαπίστωση αυτή ισχύει πολύ περισσότερο στο χώρο των επιχειρήσεων.
Στην εποχή της διεθνοποίησης των οικονομιών, στην εποχή των ραγδαίων ποσοτικών και ποιοτικών αλλαγών και των έντονων τεχνολογικών εξελίξεων, όποιος δεν αλλάζει, μένει στάσιμος.
Σε αυτό το συνεχώς μεταβαλλόμενο οικονομικό περιβάλλον, το στοίχημα της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας αποτελεί, παγκοσμίως, βασική προτεραιότητα για τα άτομα, τις επιχειρήσεις, τους δημόσιους φορείς και τα κράτη.
Για να παραμείνει μία επιχείρηση ή μία χώρα ανταγωνιστική, απαιτούνται μεταρρυθμίσεις. Απαιτούνται, νέες διαδικασίες, νέες πολιτικές και νέοι τρόποι για την αντιμετώπιση των παλαιών και των νέων προβλημάτων. Απαιτούνται νέες μέθοδοι και σύγχρονα εργαλεία για την αποτελεσματική διαχείριση της αλλαγής.
Σε αυτό το πλαίσιο το χαμηλό κόστος δεν μπορεί και δεν αποτελεί τη μοναδική κρίσιμη παράμετρο για την ανάπτυξη, ούτε συνιστά χαρακτηριστικό υψηλής ανταγωνιστικότητας. Αρκεί κάποιος να κοιτάξει ποιες χώρες βρίσκονται στην κορυφή της κατάταξης των δύο πιο σημαντικών διεθνών δεικτών ανταγωνιστικότητας.
Είναι, επίσης, χαρακτηριστικά τα αποτελέσματα έκθεσης της ανεξάρτητης αμερικανικής ερευνητικής ομάδας Conference Board, σύμφωνα με την οποία το πλεονέκτημα του χαμηλού κόστους τείνει να εξανεμισθεί ακόμη και για τις αναδυόμενες οικονομίες. Η έκθεση υποστηρίζει ότι το εν λόγω πλεονέκτημα εξασθενεί αν ληφθεί υπόψη η μέση παραγωγή ανά εργαζόμενο.
Όπως τονίζει ο επικεφαλής της συγκεκριμένης ερευνητικής ομάδας Bart van Ark, «Το κλειδί ακόμη και για τις αναδυόμενες οικονομίες είναι η προώθηση της παραγωγικότητας μέσω των τεχνολογικών αλλαγών και καινοτομιών».
Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι η Κίνα, κατά το 2005, ξεπέρασε για πρώτη φορά τις ΗΠΑ σε εξαγωγές προϊόντων υψηλής τεχνολογίας, ενώ στην αντίστοιχη κατάταξη του 1986 δεν ήταν ούτε στις 10 πρώτες χώρες. Επιπλέον είναι εντυπωσιακό ότι ενώ το 1986 ο κατάλογος με τις 10 πρώτες χώρες σε εξαγωγές προϊόντων υψηλής τεχνολογίας περιελάμβανε 6 ευρωπαϊκές και μόλις 3 ασιατικές χώρες, ο αντίστοιχος κατάλογος για το 2005, περιλαμβάνει μόλις 2 ευρωπαϊκές χώρες (Γερμανία και Μεγάλη Βρετανία) και 7 ασιατικές.
Καινοτομία ή θάνατος λοιπόν....
Η διαπίστωση αυτή ισχύει πολύ περισσότερο στο χώρο των επιχειρήσεων.
Στην εποχή της διεθνοποίησης των οικονομιών, στην εποχή των ραγδαίων ποσοτικών και ποιοτικών αλλαγών και των έντονων τεχνολογικών εξελίξεων, όποιος δεν αλλάζει, μένει στάσιμος.
Σε αυτό το συνεχώς μεταβαλλόμενο οικονομικό περιβάλλον, το στοίχημα της ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας αποτελεί, παγκοσμίως, βασική προτεραιότητα για τα άτομα, τις επιχειρήσεις, τους δημόσιους φορείς και τα κράτη.
Για να παραμείνει μία επιχείρηση ή μία χώρα ανταγωνιστική, απαιτούνται μεταρρυθμίσεις. Απαιτούνται, νέες διαδικασίες, νέες πολιτικές και νέοι τρόποι για την αντιμετώπιση των παλαιών και των νέων προβλημάτων. Απαιτούνται νέες μέθοδοι και σύγχρονα εργαλεία για την αποτελεσματική διαχείριση της αλλαγής.
Σε αυτό το πλαίσιο το χαμηλό κόστος δεν μπορεί και δεν αποτελεί τη μοναδική κρίσιμη παράμετρο για την ανάπτυξη, ούτε συνιστά χαρακτηριστικό υψηλής ανταγωνιστικότητας. Αρκεί κάποιος να κοιτάξει ποιες χώρες βρίσκονται στην κορυφή της κατάταξης των δύο πιο σημαντικών διεθνών δεικτών ανταγωνιστικότητας.
Είναι, επίσης, χαρακτηριστικά τα αποτελέσματα έκθεσης της ανεξάρτητης αμερικανικής ερευνητικής ομάδας Conference Board, σύμφωνα με την οποία το πλεονέκτημα του χαμηλού κόστους τείνει να εξανεμισθεί ακόμη και για τις αναδυόμενες οικονομίες. Η έκθεση υποστηρίζει ότι το εν λόγω πλεονέκτημα εξασθενεί αν ληφθεί υπόψη η μέση παραγωγή ανά εργαζόμενο.
Όπως τονίζει ο επικεφαλής της συγκεκριμένης ερευνητικής ομάδας Bart van Ark, «Το κλειδί ακόμη και για τις αναδυόμενες οικονομίες είναι η προώθηση της παραγωγικότητας μέσω των τεχνολογικών αλλαγών και καινοτομιών».
Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι η Κίνα, κατά το 2005, ξεπέρασε για πρώτη φορά τις ΗΠΑ σε εξαγωγές προϊόντων υψηλής τεχνολογίας, ενώ στην αντίστοιχη κατάταξη του 1986 δεν ήταν ούτε στις 10 πρώτες χώρες. Επιπλέον είναι εντυπωσιακό ότι ενώ το 1986 ο κατάλογος με τις 10 πρώτες χώρες σε εξαγωγές προϊόντων υψηλής τεχνολογίας περιελάμβανε 6 ευρωπαϊκές και μόλις 3 ασιατικές χώρες, ο αντίστοιχος κατάλογος για το 2005, περιλαμβάνει μόλις 2 ευρωπαϊκές χώρες (Γερμανία και Μεγάλη Βρετανία) και 7 ασιατικές.
Καινοτομία ή θάνατος λοιπόν....
Νοεμβρίου 19, 2006
Ο Πρωθυπουργός στο London School of Economics
Ο Πρωθυπουργός Κ. Καραμανλής, τη Δευτέρα 20 Νοεμβρίου, θα δώσει διάλεξη στο LSE με τίτλο: "Greece and the European Union: Partners in European Reform".
Χωρίς λόγια.......
* Από την Καθημερινή του Σαββάτου 18 Νοεμβρίου 2006
Δώδεκα χιλιάδες ημέρες μετά
Tου Σωκράτη Τσίχλια
Όσες φορές ακούω πολιτικούς ή πολιτικολογούντες να αναζητούν, και ακόμη χειρότερα, να ορίζουν το περίφημο «νόημα του Πολυτεχνείου σήμερα» πλήττω αφόρητα.
Κατ’ αρχήν διότι οι Ελληνες πολιτικοί ράβουν συνήθως τα νοήματα στα μέτρα της στιγμής και επίσης γιατί το νόημα της εξέγερσης εκείνων των ημερών είναι τόσο απλό, τόσο διαχρονικό που δεν χρειάζεται καμία επικαιροποίηση ούτε ιδιαίτερο ζόρι για να το αναλύσεις.
Πρόκειται για την αυθόρμητη εξέγερση μιας νεότητας διψασμένης για ελευθερία και δικαιοσύνη, η οποία άοπλη και ανιδιοτελής ανέλαβε να ξεπλύνει την ντροπή μιας χώρας που σιωπηλή και ηττημένη εκυβερνάτο από μια ολέθρια δικτατορία ημίτρελων φανατικών. Παιδιά γονέων της μετεμφυλιακής Ελλάδος, άλλα από οικογένειες ηττημένων κι άλλα από σπίτια νικητών, υπήρξαν για λίγες ημέρες οι ελεύθεροι πολιορκημένοι της σύγχρονης ιστορίας μας.
Εκαναν πολιτική, με τα λόγια, τα τραγούδια, την ψυχή και κυρίως τα σώματά τους. Ρίσκαραν ζωές, σπουδές, καριέρες, για να κερδίσουν μια στιγμή που κρατάει για πάντα. Και το αεράκι που φύσηξε τότε μπήκε σε όλα τα σπίτια, ακόμη και σε εκείνα που όταν άρχισαν τα δακρυγόνα και οι πυροβολισμοί κατέβαζαν ακαριαία τα ρολά των παραθύρων, κλείνοντας τα μάτια σε όσους κυνηγημένους από την αστυνομία αναζητούσαν με αγωνία μια κρυψώνα.
Προφανώς, στο Πολυτεχνείο δεν υπήρξε εξέγερση του «ελληνικού λαού». Λίγες χιλιάδες άνθρωποι, πρωταγωνιστές και συνοδοιπόροι που προσέτρεξαν εκεί και εκεί γύρω, κέρασαν την ελληνική ιστορία, μια φορά ακόμη το ποτό που και μια γουλιά του αρκεί για να μεθύσεις: το αδύνατο γίνεται! Δεν είναι και λίγο.
Εχουν περάσει περίπου δώδεκα χιλιάδες ημέρες από τότε. Βαρκούλες είναι οι μέρες, άλλοτε κωπηλατείς, άλλοτε σε παρασέρνει ο χρόνος. Δεν έχει καμία σημασία όμως «τι απέγιναν οι πρωταγωνιστές του Πολυτεχνείου», ένα άλλο μέγα θέμα που απασχολεί κατά καιρούς τους δημοσιολογούντες. Ποιοι εξαργύρωσαν τη γενναιότητα των ημερών και ποιοι όχι, ποιοι λάδωσαν αργότερα τα γρανάζια της εξουσίας, ποιοι άλλοι διάλεξαν τη σιωπή, ποιοι πρόδωσαν το νόημα και τα νιάτα τους.
Μα όλα αυτά είναι παντελώς αδιάφορα. Λες και η εξέγερση του Πολυτεχνείου δεν ήταν εξέγερση, αλλά ένα γιγαντιαίο επιστημονικό πείραμα κοινωνικής ψυχολογίας προς μελέτη της ανθρώπινης συμπεριφοράς.
Η αξία του Πολυτεχνείου είναι ακριβώς αυτή: ότι έγινε από κανονικούς ανθρώπους, βγαλμένους από τον μπαξέ της κανονικής ζωής. Ανθρώπους ευάλωτους, που λυσσάνε για ζωή, για φήμη, για δόξα, που παθιάζονται, που κάνουν λάθη, που μετανοοούν, που οχυρώνονται, ανθρώπους μαλακούς ή απροσπέλαστους, αμαρτωλούς ανθρώπους και όχι αγάλματα.
Κι αν αξίζει ακόμη πιο πολύ η αποκοτιά της εξέγερσης είναι γιατί για μια στιγμή, για δυο στιγμές, για μια για δυο για δέκα ημέρες σηκώθηκαν πιο ψηλά από το εγώ τους, κι έτσι ελεύθεροι έγιναν οι δημιουργοί της ιστορίας τους και της δικής μας. Με λίγα λόγια ήταν εκεί όταν έπρεπε. Το μετά είναι άλλη ιστορία.
Δώδεκα χιλιάδες ημέρες μετά
Tου Σωκράτη Τσίχλια
Όσες φορές ακούω πολιτικούς ή πολιτικολογούντες να αναζητούν, και ακόμη χειρότερα, να ορίζουν το περίφημο «νόημα του Πολυτεχνείου σήμερα» πλήττω αφόρητα.
Κατ’ αρχήν διότι οι Ελληνες πολιτικοί ράβουν συνήθως τα νοήματα στα μέτρα της στιγμής και επίσης γιατί το νόημα της εξέγερσης εκείνων των ημερών είναι τόσο απλό, τόσο διαχρονικό που δεν χρειάζεται καμία επικαιροποίηση ούτε ιδιαίτερο ζόρι για να το αναλύσεις.
Πρόκειται για την αυθόρμητη εξέγερση μιας νεότητας διψασμένης για ελευθερία και δικαιοσύνη, η οποία άοπλη και ανιδιοτελής ανέλαβε να ξεπλύνει την ντροπή μιας χώρας που σιωπηλή και ηττημένη εκυβερνάτο από μια ολέθρια δικτατορία ημίτρελων φανατικών. Παιδιά γονέων της μετεμφυλιακής Ελλάδος, άλλα από οικογένειες ηττημένων κι άλλα από σπίτια νικητών, υπήρξαν για λίγες ημέρες οι ελεύθεροι πολιορκημένοι της σύγχρονης ιστορίας μας.
Εκαναν πολιτική, με τα λόγια, τα τραγούδια, την ψυχή και κυρίως τα σώματά τους. Ρίσκαραν ζωές, σπουδές, καριέρες, για να κερδίσουν μια στιγμή που κρατάει για πάντα. Και το αεράκι που φύσηξε τότε μπήκε σε όλα τα σπίτια, ακόμη και σε εκείνα που όταν άρχισαν τα δακρυγόνα και οι πυροβολισμοί κατέβαζαν ακαριαία τα ρολά των παραθύρων, κλείνοντας τα μάτια σε όσους κυνηγημένους από την αστυνομία αναζητούσαν με αγωνία μια κρυψώνα.
Προφανώς, στο Πολυτεχνείο δεν υπήρξε εξέγερση του «ελληνικού λαού». Λίγες χιλιάδες άνθρωποι, πρωταγωνιστές και συνοδοιπόροι που προσέτρεξαν εκεί και εκεί γύρω, κέρασαν την ελληνική ιστορία, μια φορά ακόμη το ποτό που και μια γουλιά του αρκεί για να μεθύσεις: το αδύνατο γίνεται! Δεν είναι και λίγο.
Εχουν περάσει περίπου δώδεκα χιλιάδες ημέρες από τότε. Βαρκούλες είναι οι μέρες, άλλοτε κωπηλατείς, άλλοτε σε παρασέρνει ο χρόνος. Δεν έχει καμία σημασία όμως «τι απέγιναν οι πρωταγωνιστές του Πολυτεχνείου», ένα άλλο μέγα θέμα που απασχολεί κατά καιρούς τους δημοσιολογούντες. Ποιοι εξαργύρωσαν τη γενναιότητα των ημερών και ποιοι όχι, ποιοι λάδωσαν αργότερα τα γρανάζια της εξουσίας, ποιοι άλλοι διάλεξαν τη σιωπή, ποιοι πρόδωσαν το νόημα και τα νιάτα τους.
Μα όλα αυτά είναι παντελώς αδιάφορα. Λες και η εξέγερση του Πολυτεχνείου δεν ήταν εξέγερση, αλλά ένα γιγαντιαίο επιστημονικό πείραμα κοινωνικής ψυχολογίας προς μελέτη της ανθρώπινης συμπεριφοράς.
Η αξία του Πολυτεχνείου είναι ακριβώς αυτή: ότι έγινε από κανονικούς ανθρώπους, βγαλμένους από τον μπαξέ της κανονικής ζωής. Ανθρώπους ευάλωτους, που λυσσάνε για ζωή, για φήμη, για δόξα, που παθιάζονται, που κάνουν λάθη, που μετανοοούν, που οχυρώνονται, ανθρώπους μαλακούς ή απροσπέλαστους, αμαρτωλούς ανθρώπους και όχι αγάλματα.
Κι αν αξίζει ακόμη πιο πολύ η αποκοτιά της εξέγερσης είναι γιατί για μια στιγμή, για δυο στιγμές, για μια για δυο για δέκα ημέρες σηκώθηκαν πιο ψηλά από το εγώ τους, κι έτσι ελεύθεροι έγιναν οι δημιουργοί της ιστορίας τους και της δικής μας. Με λίγα λόγια ήταν εκεί όταν έπρεπε. Το μετά είναι άλλη ιστορία.
Νοεμβρίου 18, 2006
Διεθνής Διαφάνεια 2006
Στις 6 Νοεμβρίου η Διεθνής Διαφάνεια δημοσίευσε τον Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς για το 2006. Ο συγκεκριμένος Δείκτης δημοσιεύεται από τη Διεθνή Διαφάνεια από το 1995 και βασίζεται σε έρευνες αναγνωρισμένων ιδιωτικών και διεθνών οργανισμών που διερευνούν τις εκτιμήσεις επιχειρηματιών, ακαδημαϊκών και αναλυτών οικονομικών κινδύνων.
Παρά την κριτική που μπορεί να ασκήσει κανείς για το πως αυτός διαμορφώνεται, παρουσιάζει την αντίληψη που έχουν οι κάτοικοι μιας χώρας για τη Διαφθορά.
Τα κακά νέα:
Η Ελλάδα φέτος έπεσε στη συγκεκριμένη κατάταξη κατά 7 θέσεις (από την 47η μεταξύ 159 χωρών το 2005 στην 54η μεταξύ 163 χωρών το 2006).
Τα καλά νέα:
Η χώρα μας, για πρώτη φορά από το 2002, βελτιώνει την απόλυτη βαθμολογία της, από 4,3 σε 4,4 βαθμούς.
Σημειώνεται ότι από το 2000 έως το 2003 η χώρα μας κατρακύλησε κατά 15 θέσεις στη σχετική κατάταξη. Το 2004 ανέβηκε κατά μία θέση στην κατάταξη και το 2005 ανέβηκε κατά δύο θέσεις.
Παράλληλα, σύμφωνα με έρευνα για το κλίμα διαφθοράς σε 21 ευρωπαϊκές χώρες[1] από το «GfK Praha – Ινστιτούτο για την έρευνα αγοράς» σε 22.050 πολίτες:
Στην ερώτηση αν «το κλίμα της διαφθοράς έχει αυξηθεί τα τελευταία 3 χρόνια», οι Έλληνες απάντησαν καταφατικά σε ποσοστό 53%. Αυτό το ποσοστό κατατάσσει τη χώρα μας στην 7η καλύτερη θέση μεταξύ των 21 χωρών της έρευνας και σε καλύτερη θέση από χώρες όπως η Σουηδία (60%), η Ολλανδία (57%), το Η.Β. (58%), η Ιταλία (60%), η Τσεχία (55%) και η Πορτογαλία (65%) όπου τα ποσοστά ήταν υψηλότερα.
Στην πρόταση της έρευνας: «η παρούσα κυβέρνηση δεν ενδιαφέρεται αληθινά να παλέψει τη διαφθορά», οι Έλληνες απαντούν καταφατικά σε ποσοστό 44%, το οποίο είναι το τρίτο χαμηλότερο μεταξύ των 21 χωρών. Χαμηλότερα ποσοστά
παρατηρούνται μόνο στην Ολλανδία (37%) και τη Σουηδία (43%).
Στην ερώτηση αν «το κράτος που ζουν είναι διεφθαρμένο» οι Έλληνες απάντησαν καταφατικά σε ποσοστό 47%. Καλύτερα ποσοστά από τη χώρα μας καταγράφονται μόνο στη Σουηδία (28%) και στην Ολλανδία (34%).
[1] Σουηδία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ολλανδία, Πολωνία, Ελλάδα, Ιταλία, Αυστρία, Πορτογαλία, Κροατία, Τσεχία, Βοσνία - Ερζεγοβίνη, Βουλγαρία, Εσθονία, Λετονία, Ουγγαρία, Ρουμανία, Ρωσία, Σλοβακία, Σλοβενία, Σερβία – Μαυροβούνιο και Ουκρανία.
Παρά την κριτική που μπορεί να ασκήσει κανείς για το πως αυτός διαμορφώνεται, παρουσιάζει την αντίληψη που έχουν οι κάτοικοι μιας χώρας για τη Διαφθορά.
Τα κακά νέα:
Η Ελλάδα φέτος έπεσε στη συγκεκριμένη κατάταξη κατά 7 θέσεις (από την 47η μεταξύ 159 χωρών το 2005 στην 54η μεταξύ 163 χωρών το 2006).
Τα καλά νέα:
Η χώρα μας, για πρώτη φορά από το 2002, βελτιώνει την απόλυτη βαθμολογία της, από 4,3 σε 4,4 βαθμούς.
Σημειώνεται ότι από το 2000 έως το 2003 η χώρα μας κατρακύλησε κατά 15 θέσεις στη σχετική κατάταξη. Το 2004 ανέβηκε κατά μία θέση στην κατάταξη και το 2005 ανέβηκε κατά δύο θέσεις.
Παράλληλα, σύμφωνα με έρευνα για το κλίμα διαφθοράς σε 21 ευρωπαϊκές χώρες[1] από το «GfK Praha – Ινστιτούτο για την έρευνα αγοράς» σε 22.050 πολίτες:
Στην ερώτηση αν «το κλίμα της διαφθοράς έχει αυξηθεί τα τελευταία 3 χρόνια», οι Έλληνες απάντησαν καταφατικά σε ποσοστό 53%. Αυτό το ποσοστό κατατάσσει τη χώρα μας στην 7η καλύτερη θέση μεταξύ των 21 χωρών της έρευνας και σε καλύτερη θέση από χώρες όπως η Σουηδία (60%), η Ολλανδία (57%), το Η.Β. (58%), η Ιταλία (60%), η Τσεχία (55%) και η Πορτογαλία (65%) όπου τα ποσοστά ήταν υψηλότερα.
Στην πρόταση της έρευνας: «η παρούσα κυβέρνηση δεν ενδιαφέρεται αληθινά να παλέψει τη διαφθορά», οι Έλληνες απαντούν καταφατικά σε ποσοστό 44%, το οποίο είναι το τρίτο χαμηλότερο μεταξύ των 21 χωρών. Χαμηλότερα ποσοστά
παρατηρούνται μόνο στην Ολλανδία (37%) και τη Σουηδία (43%).
Στην ερώτηση αν «το κράτος που ζουν είναι διεφθαρμένο» οι Έλληνες απάντησαν καταφατικά σε ποσοστό 47%. Καλύτερα ποσοστά από τη χώρα μας καταγράφονται μόνο στη Σουηδία (28%) και στην Ολλανδία (34%).
[1] Σουηδία, Ηνωμένο Βασίλειο, Ολλανδία, Πολωνία, Ελλάδα, Ιταλία, Αυστρία, Πορτογαλία, Κροατία, Τσεχία, Βοσνία - Ερζεγοβίνη, Βουλγαρία, Εσθονία, Λετονία, Ουγγαρία, Ρουμανία, Ρωσία, Σλοβακία, Σλοβενία, Σερβία – Μαυροβούνιο και Ουκρανία.
Νοεμβρίου 16, 2006
How competitive is the Cyrpus Economy?
Με αφορμή την πρόσφατη έκδοση της Παγκόσμιας Έκθεσης για την Ανταγωνιστικότητα από το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, η Κυπριακή Τράπεζα Αναπτύξεως, η Pwc Cyprus, και το Cyprus College, συνδιοργάνωνουν εκδήλωση, στη Λευκωσία, τη Δευτέρα 20 Νοεμβρίου 2006.
Πληροφορίες για την εκδήλωση.
Πληροφορίες για την εκδήλωση.
Νοεμβρίου 10, 2006
Λίγες σκέψεις για το πανεπιστημιακό άσυλο
Σε μια πραγματική δημοκρατία και ιδιαίτερα στην εποχή μας -εποχή της γνώσης, του διαδικτύου και της άμεσης πληροφόρησης- το πανεπιστημιακό άσυλο, αλλά και το άσυλο κάθε μορφής, είναι προφανώς περιττό.
Σε μια μη δημοκρατική διακυβέρνηση το άσυλο δεν υφίσταται ούτως ή άλλως, είτε εντός, είτε εκτός του πανεπιστημίου.
Επομένως και στις δύο περιπτώσεις αποτελεί έννοια χωρίς περιεχόμενο και στην ουσία καταργείται από την ίδια την πραγματικότητα.
Σε μια μη δημοκρατική διακυβέρνηση το άσυλο δεν υφίσταται ούτως ή άλλως, είτε εντός, είτε εκτός του πανεπιστημίου.
Επομένως και στις δύο περιπτώσεις αποτελεί έννοια χωρίς περιεχόμενο και στην ουσία καταργείται από την ίδια την πραγματικότητα.
Εισήγηση στο 18ο Ετήσιο Συνέδριο του ΠΑΝΔΟΙΚΟ
Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη - Ο ρόλος του Κράτους
* Σχετικό δημοσίευμα στην εφημερίδα "Η Καθημερινή"
Κυρίες και κύριοι,
Θέλω καταρχάς να ευχαριστήσω το Πανελλήνιο Δίκτυο Οικολογικών Οργανώσεων για την πρόσκλησή του και την ευκαιρία που μου δίνει να απευθυνθώ στο τριήμερο φετινό του Συνέδριο. Επιπλέον επιθυμώ να συγχαρώ τη ΓΣΕΕ, την ΚΕΔΚΕ, τον Δήμο Βέροιας και το Πανελλήνιο Δίκτυο Οικολογικών Οργανώσεων (ΠΑΝΔΟΙΚΟ) για την άψογη διοργάνωση του τριήμερου Συνεδρίου.
Κυρίες και κύριοι,
Στις αρχές Σεπτεμβρίου σε ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο του στην «Καθημερινή», ο κ. Σωκράτης Τσίχλιας έθετε, όπως ανέφερε, «στον κόσμο των ελεύθερων αυτορυθμιζόμενων αγορών, ένα κρίσιμο ηθικό και φιλοσοφικό ερώτημα: το κέρδος, που θεωρητικά κινεί τον πλανήτη, είναι αυτοσκοπός και ύψιστη αξία ή απλώς θεμιτό και αναγκαίο αποτέλεσμα του επιχειρείν;»
Αυτό το ερώτημα θεωρώ ότι αποτελεί και την καρδιά του σημερινού προβληματισμού μας, αλλά και του Συνεδρίου γενικότερα.
Είναι πλέον αποδεκτό ότι όσο μεγαλύτερη δύναμη αποκτούν τα επιχειρηματικά-οικονομικά συμφέροντα, τόσο περισσότερο το κράτος οφείλει να εντείνει τον ελεγκτικό του ρόλο, χωρίς ωστόσο να επιβαρύνει την ανταγωνιστικότητά τους. Αλλά και οι ίδιες οι επιχειρήσεις οφείλουν να αποδεικνύουν ότι το κέρδος δεν αποτελεί γι’ αυτές αυτοσκοπό και μοναδικό λόγο ύπαρξης. Σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα, για κάποιες επιχειρήσεις, σε ευαίσθητες περιοχές της χώρας ή του πλανήτη η επίδειξη κοινωνικής και περιβαλλοντικής ευαισθησίας αποτελεί προϋπόθεση ανάπτυξης, αν όχι επιβίωσης.
Στην προώθηση παρόμοιων ενεργειών για την ενδυνάμωση της περιβαλλοντικής και κοινωνικής ευαισθησίας των επιχειρήσεων συνοψίζει το νόημά της και η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη (ΕΚΕ). Ωστόσο δεν επαρκούν μόνο οι «παθητικές» ενέργειες Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης, δηλαδή η ενσωμάτωση της κοινωνικής και περιβαλλοντικής διάστασης στη λειτουργία της, αλλά απαιτείται και η ανάληψη «ενεργητικών» πρωτοβουλιών. Όπως είναι για παράδειγμα η ενημέρωση των καταναλωτών για περιβαλλοντικά ή μη θέματα που τους αφορούν, η δενδροφύτευση καμένων δασικών περιοχών κα.
Η έννοια της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης αποκτά διαρκώς µεγαλύτερη σηµασία, τόσο σε παγκόσµιο επίπεδο, όσο και εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και αποτελεί µέρος της συζήτησης για την παγκοσµιοποίηση, την ανταγωνιστικότητα και την αειφόρο ανάπτυξη.
Σε αυτό το πνεύμα, η προώθηση της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης οφείλει να πορεύεται παράλληλα με τα μέτρα για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας. Τα οφέλη από την προώθησή της δεν περιορίζονται μόνο στο εκτός της επιχείρησης περιβάλλον, αλλά επιστρέφουν και στην ίδια την επιχείρηση με τη μορφή της βελτίωσης της φήμης της, την επέκταση της πελατείας και τη διείσδυσή της σε νέες αγορές, την αύξηση της παραγωγικότητας των εργαζομένων και τελικά την υψηλή ανταγωνιστικότητα.
Στις σύγχρονες δηµοκρατικές κοινωνίες η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη αποτελεί τη συνισταμένη προσπάθεια της επιχειρηµατικής κοινότητας προς όφελος της κοινωνικής σταθερότητας και της ευηµερίας. Όπως σημειώνει και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή: Σήµερα, περισσότερο παρά ποτέ, η Ευρώπη χρειάζεται δραστήριους επιχειρηµατίες, θετικές συµπεριφορές απέναντι στο επιχειρηµατικό πνεύµα και εµπιστοσύνη στις επιχειρήσεις. Σε πρόσφατη ανακοίνωσή της, μάλιστα, προβάλλει την ανάγκη να γίνει η Ευρώπη πόλος αριστείας στον τομέα της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης.
Παράλληλα, από το 2000, αναπτύσσεται διεθνώς η πρωτοβουλία του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών Global Compact για την προώθηση, από τις επιχειρήσεις, της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης στους τομείς των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των εργασιακών σχέσεων, του περιβάλλοντος και της καταπολέμησης της διαφθοράς, μέσα από την τήρηση 10 βασικών αρχών.
Συγκεκριμένα οι 10 αυτές αρχές υπογραμμίζουν ότι οι επιχειρήσεις:
Ανθρώπινα δικαιώματα
1. Οφείλουν να υποστηρίζουν και να σέβονται την προάσπιση των διεθνώς αναγνωρισμένων ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
2. Θα πρέπει να διασφαλίζουν το γεγονός ότι δεν εμπλέκονται στην παραβίαση τους.
Εργασιακές σχέσεις
3. Οφείλουν να υποστηρίζουν την ελευθερία των συνδικαλιστικών οργανώσεων και να αναγνωρίζουν αποτελεσματικά το δικαίωμα της συλλογικής διαπραγμάτευσης.
4. Να συμβάλλουν στον περιορισμό όλων των μορφών της καταναγκαστικής και υποχρεωτικής εργασίας.
5. Να συμβάλλουν στην αποτελεσματική κατάργηση της παιδικής εργασίας, και
6. στην εξάλειψη της μεροληψίας στο χώρο της εργασίας.
Περιβάλλον
7. Πρέπει να υποστηρίξουν μια προληπτική προσέγγιση στο θέμα των περιβαλλοντικών προκλήσεων,
8. να αναλάβουν πρωτοβουλίες για την προώθηση μεγαλύτερης περιβαλλοντικής υπευθυνότητας, και
9. να ενθαρρύνουν την ανάπτυξη και διάχυση των περιβαλλοντικά φιλικών τεχνολογιών.
Καταπολέμηση της διαφθοράς
10. Οφείλουν να εργαστούν εναντίον όλων των μορφών της διαφθοράς, συμπεριλαμβανομένων της δωροδοκίας, του εκβιασμού και της αισχροκέρδειας.
Είναι γεγονός ότι οι μεγάλες επιχειρήσεις, λόγω μεγέθους, οργάνωσης και οικονομικών δυνατοτήτων μπορούν να αντεπεξέλθουν καλύτερα σε αυτές τις υποχρεώσεις και στην υλοποίηση δράσεων Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης. Ωστόσο, το κράτος και οι υπόλοιποι θεσμοί οφείλουν όχι μόνο να ευνοούν την ανάληψη ανάλογων πρωτοβουλιών από τις μεγάλες επιχειρήσεις, αλλά και να ενθαρρύνουν και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις προς την ίδια κατεύθυνση.
Μπορεί για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ) να φαίνεται ότι αποτελεί πολυτέλεια η ενασχόληση με την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη, ωστόσο μακροπρόθεσμα αυτή η ενασχόληση χτίζει μια πολύ καλή φήμη, η οποία αποτελεί για αυτές δυσαναπλήρωτο κεφάλαιο.
Σε αυτό το πλαίσιο και οι ΜμΕ μπορούν να αναλάβουν δράσεις για την κατάρτιση και εκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού τους, για την υγιεινή και ασφάλεια και την εξισορρόπηση της οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής των εργαζομένων τους.
Το Υπουργείο Ανάπτυξης μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα» επιδοτεί τις ΜμΕ για την ανάληψη παρόμοιων δράσεων και ενεργειών.
Συγκεκριμένα το ΕΠΑΝ προβλέπει τη χρηματοδότηση επιχειρήσεων για την εφαρμογή συστημάτων εξοικονόμησης ενέργειας, τον τεχνολογικό και οργανωτικό εκσυγχρονισμό με σκοπό την ποιοτική βελτίωση της παραγωγικής δραστηριότητας της επιχείρησης. Προβλέπει επίσης Δράσεις με στόχο τον οικολογικό αναπροσανατολισμό της παραγωγικής δραστηριότητας, μέσω της εισαγωγής περιβαλλοντικά φιλικής τεχνολογίας στην παραγωγική διαδικασία. Επιπλέον, ενισχύει την ίδρυση νέων και την επέκταση υφιστάμενων επιχειρήσεων για την αποσυναρμολόγηση / αξιοποίηση στερεών υλικών και αποβλήτων και επιδοτεί επιχειρήσεις όλων των τομέων για την ανάπτυξη και πιστοποίηση Συστημάτων Διασφάλισης Ποιότητας, Συστημάτων Περιβαλλοντικής Διαχείρισης, Συστημάτων Διαχείρισης Υγιεινής & Ασφάλειας και HACCP.
Παράλληλα, στο πλαίσιο της Δράσης «Ενίσχυση της Επιχειρηματικότητας των Ατόμων με Αναπηρίες» χρηματοδοτούνται ολοκληρωμένα επιχειρηματικά σχέδια Ατόμων– επιχειρηματιών με Αναπηρίες. Επιπλέον, μέσω των Δράσεων κρατικών ενισχύσεων του Προγράμματος καλύπτονται οι απαραίτητες δαπάνες για την προσαρμογή των κτιριακών και παραγωγικών υποδομών των επιχειρήσεων στις ιδιαίτερες ανάγκες των Ατόμων με Αναπηρίες.
Κυρίες και κύριοι,
Οι επιχειρήσεις δεν πρέπει να είναι και δεν είναι αποκομμένες από την κοινωνία. Αντίθετα αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της. Σε αυτό το πλαίσιο μπορούμε όλοι να κατανοήσουμε ότι η ΕΚΕ έχει σχέση με ευκαιρίες για τις επιχειρήσεις, και όχι με υποχρεώσεις.
Άλλωστε η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας θα έρθει από την προώθηση της υγιούς και υπεύθυνης επιχειρηματικότητας. Αυτού του είδους η επιχειρηματικότητα αντανακλάται τόσο στην ποιότητα των προϊόντων και των υπηρεσιών που παρέχει κάθε επιχείρηση, όσο και στον τρόπο λειτουργίας της και στο πώς αυτός επηρεάζει την κοινωνία και το φυσικό περιβάλλον μέσα στο οποίο λειτουργεί.
Η προώθηση Δράσεων ΕΚΕ οφείλει να ενισχυθεί και σε αυτό το σημείο ο ρόλος των εργαζοµένων, των εκπροσώπων τους και των συνδικαλιστικών οργανώσεων είναι κρίσιμος. Όπως κρίσιμος είναι και ο ρόλος των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων και των καταναλωτών. Με δεδομένο ότι η ΕΚΕ στηρίζεται στην εθελοντική υλοποίηση ενεργειών και δράσεων, το κράτος μπορεί να υποστηρίζει έμμεσα ή άμεσα παρόμοιες δράσεις, αλλά όχι να τις επιβάλει. Οι δηµόσιες αρχές σε όλα τα επίπεδα οφείλουν να βελτιώσουν τη συνέπεια των πολιτικών τους ως προς το στόχο της αειφόρου ανάπτυξης, της οικονοµικής µεγέθυνσης και της δηµιουργίας θέσεων εργασίας.
Ας μην παραβλέπουμε το γεγονός ότι σε ορισμένες χώρες και περιπτώσεις η εκπλήρωση των υποχρεώσεων των επιχειρήσεων απέναντι στο κράτος αποτελεί έκφραση της ΕΚΕ. Δεν μπορεί μια εταιρεία να φοροδιαφεύγει ή να εισφοροδιαφεύγει και παράλληλα να υλοποιεί δράσεις Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης.
Οι εταιρίες που συνειδητοποιούν τα οφέλη της ΕΚΕ βελτιώνουν την οικονομική απόδοση, ενισχύουν την εταιρική εικόνα και την αφοσίωση των πελατών τους. Βελτιώνουν την ικανότητα προσέλκυσης και διατήρησης καλών και υψηλού επιπέδου εργαζομένων. Είναι σαφές ότι η ΕΚΕ μπορεί να γίνει στοιχείο ανταγωνιστικής διαφοροποίησης. Το κρίσιμο σημείο για τις εταιρίες είναι να ενσωματώσουν συνειδητά τις πρωτοβουλίες ΕΚΕ στη στρατηγική τους, ώστε να επωφεληθούν τόσο η κοινωνία, όσο και οι μέτοχοι.
Σας ευχαριστώ πολύ.
* Σχετικό δημοσίευμα στην εφημερίδα "Η Καθημερινή"
Κυρίες και κύριοι,
Θέλω καταρχάς να ευχαριστήσω το Πανελλήνιο Δίκτυο Οικολογικών Οργανώσεων για την πρόσκλησή του και την ευκαιρία που μου δίνει να απευθυνθώ στο τριήμερο φετινό του Συνέδριο. Επιπλέον επιθυμώ να συγχαρώ τη ΓΣΕΕ, την ΚΕΔΚΕ, τον Δήμο Βέροιας και το Πανελλήνιο Δίκτυο Οικολογικών Οργανώσεων (ΠΑΝΔΟΙΚΟ) για την άψογη διοργάνωση του τριήμερου Συνεδρίου.
Κυρίες και κύριοι,
Στις αρχές Σεπτεμβρίου σε ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο του στην «Καθημερινή», ο κ. Σωκράτης Τσίχλιας έθετε, όπως ανέφερε, «στον κόσμο των ελεύθερων αυτορυθμιζόμενων αγορών, ένα κρίσιμο ηθικό και φιλοσοφικό ερώτημα: το κέρδος, που θεωρητικά κινεί τον πλανήτη, είναι αυτοσκοπός και ύψιστη αξία ή απλώς θεμιτό και αναγκαίο αποτέλεσμα του επιχειρείν;»
Αυτό το ερώτημα θεωρώ ότι αποτελεί και την καρδιά του σημερινού προβληματισμού μας, αλλά και του Συνεδρίου γενικότερα.
Είναι πλέον αποδεκτό ότι όσο μεγαλύτερη δύναμη αποκτούν τα επιχειρηματικά-οικονομικά συμφέροντα, τόσο περισσότερο το κράτος οφείλει να εντείνει τον ελεγκτικό του ρόλο, χωρίς ωστόσο να επιβαρύνει την ανταγωνιστικότητά τους. Αλλά και οι ίδιες οι επιχειρήσεις οφείλουν να αποδεικνύουν ότι το κέρδος δεν αποτελεί γι’ αυτές αυτοσκοπό και μοναδικό λόγο ύπαρξης. Σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα, για κάποιες επιχειρήσεις, σε ευαίσθητες περιοχές της χώρας ή του πλανήτη η επίδειξη κοινωνικής και περιβαλλοντικής ευαισθησίας αποτελεί προϋπόθεση ανάπτυξης, αν όχι επιβίωσης.
Στην προώθηση παρόμοιων ενεργειών για την ενδυνάμωση της περιβαλλοντικής και κοινωνικής ευαισθησίας των επιχειρήσεων συνοψίζει το νόημά της και η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη (ΕΚΕ). Ωστόσο δεν επαρκούν μόνο οι «παθητικές» ενέργειες Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης, δηλαδή η ενσωμάτωση της κοινωνικής και περιβαλλοντικής διάστασης στη λειτουργία της, αλλά απαιτείται και η ανάληψη «ενεργητικών» πρωτοβουλιών. Όπως είναι για παράδειγμα η ενημέρωση των καταναλωτών για περιβαλλοντικά ή μη θέματα που τους αφορούν, η δενδροφύτευση καμένων δασικών περιοχών κα.
Η έννοια της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης αποκτά διαρκώς µεγαλύτερη σηµασία, τόσο σε παγκόσµιο επίπεδο, όσο και εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και αποτελεί µέρος της συζήτησης για την παγκοσµιοποίηση, την ανταγωνιστικότητα και την αειφόρο ανάπτυξη.
Σε αυτό το πνεύμα, η προώθηση της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης οφείλει να πορεύεται παράλληλα με τα μέτρα για την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας. Τα οφέλη από την προώθησή της δεν περιορίζονται μόνο στο εκτός της επιχείρησης περιβάλλον, αλλά επιστρέφουν και στην ίδια την επιχείρηση με τη μορφή της βελτίωσης της φήμης της, την επέκταση της πελατείας και τη διείσδυσή της σε νέες αγορές, την αύξηση της παραγωγικότητας των εργαζομένων και τελικά την υψηλή ανταγωνιστικότητα.
Στις σύγχρονες δηµοκρατικές κοινωνίες η Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη αποτελεί τη συνισταμένη προσπάθεια της επιχειρηµατικής κοινότητας προς όφελος της κοινωνικής σταθερότητας και της ευηµερίας. Όπως σημειώνει και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή: Σήµερα, περισσότερο παρά ποτέ, η Ευρώπη χρειάζεται δραστήριους επιχειρηµατίες, θετικές συµπεριφορές απέναντι στο επιχειρηµατικό πνεύµα και εµπιστοσύνη στις επιχειρήσεις. Σε πρόσφατη ανακοίνωσή της, μάλιστα, προβάλλει την ανάγκη να γίνει η Ευρώπη πόλος αριστείας στον τομέα της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης.
Παράλληλα, από το 2000, αναπτύσσεται διεθνώς η πρωτοβουλία του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών Global Compact για την προώθηση, από τις επιχειρήσεις, της Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης στους τομείς των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, των εργασιακών σχέσεων, του περιβάλλοντος και της καταπολέμησης της διαφθοράς, μέσα από την τήρηση 10 βασικών αρχών.
Συγκεκριμένα οι 10 αυτές αρχές υπογραμμίζουν ότι οι επιχειρήσεις:
Ανθρώπινα δικαιώματα
1. Οφείλουν να υποστηρίζουν και να σέβονται την προάσπιση των διεθνώς αναγνωρισμένων ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
2. Θα πρέπει να διασφαλίζουν το γεγονός ότι δεν εμπλέκονται στην παραβίαση τους.
Εργασιακές σχέσεις
3. Οφείλουν να υποστηρίζουν την ελευθερία των συνδικαλιστικών οργανώσεων και να αναγνωρίζουν αποτελεσματικά το δικαίωμα της συλλογικής διαπραγμάτευσης.
4. Να συμβάλλουν στον περιορισμό όλων των μορφών της καταναγκαστικής και υποχρεωτικής εργασίας.
5. Να συμβάλλουν στην αποτελεσματική κατάργηση της παιδικής εργασίας, και
6. στην εξάλειψη της μεροληψίας στο χώρο της εργασίας.
Περιβάλλον
7. Πρέπει να υποστηρίξουν μια προληπτική προσέγγιση στο θέμα των περιβαλλοντικών προκλήσεων,
8. να αναλάβουν πρωτοβουλίες για την προώθηση μεγαλύτερης περιβαλλοντικής υπευθυνότητας, και
9. να ενθαρρύνουν την ανάπτυξη και διάχυση των περιβαλλοντικά φιλικών τεχνολογιών.
Καταπολέμηση της διαφθοράς
10. Οφείλουν να εργαστούν εναντίον όλων των μορφών της διαφθοράς, συμπεριλαμβανομένων της δωροδοκίας, του εκβιασμού και της αισχροκέρδειας.
Είναι γεγονός ότι οι μεγάλες επιχειρήσεις, λόγω μεγέθους, οργάνωσης και οικονομικών δυνατοτήτων μπορούν να αντεπεξέλθουν καλύτερα σε αυτές τις υποχρεώσεις και στην υλοποίηση δράσεων Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης. Ωστόσο, το κράτος και οι υπόλοιποι θεσμοί οφείλουν όχι μόνο να ευνοούν την ανάληψη ανάλογων πρωτοβουλιών από τις μεγάλες επιχειρήσεις, αλλά και να ενθαρρύνουν και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις προς την ίδια κατεύθυνση.
Μπορεί για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ) να φαίνεται ότι αποτελεί πολυτέλεια η ενασχόληση με την Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη, ωστόσο μακροπρόθεσμα αυτή η ενασχόληση χτίζει μια πολύ καλή φήμη, η οποία αποτελεί για αυτές δυσαναπλήρωτο κεφάλαιο.
Σε αυτό το πλαίσιο και οι ΜμΕ μπορούν να αναλάβουν δράσεις για την κατάρτιση και εκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού τους, για την υγιεινή και ασφάλεια και την εξισορρόπηση της οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής των εργαζομένων τους.
Το Υπουργείο Ανάπτυξης μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα» επιδοτεί τις ΜμΕ για την ανάληψη παρόμοιων δράσεων και ενεργειών.
Συγκεκριμένα το ΕΠΑΝ προβλέπει τη χρηματοδότηση επιχειρήσεων για την εφαρμογή συστημάτων εξοικονόμησης ενέργειας, τον τεχνολογικό και οργανωτικό εκσυγχρονισμό με σκοπό την ποιοτική βελτίωση της παραγωγικής δραστηριότητας της επιχείρησης. Προβλέπει επίσης Δράσεις με στόχο τον οικολογικό αναπροσανατολισμό της παραγωγικής δραστηριότητας, μέσω της εισαγωγής περιβαλλοντικά φιλικής τεχνολογίας στην παραγωγική διαδικασία. Επιπλέον, ενισχύει την ίδρυση νέων και την επέκταση υφιστάμενων επιχειρήσεων για την αποσυναρμολόγηση / αξιοποίηση στερεών υλικών και αποβλήτων και επιδοτεί επιχειρήσεις όλων των τομέων για την ανάπτυξη και πιστοποίηση Συστημάτων Διασφάλισης Ποιότητας, Συστημάτων Περιβαλλοντικής Διαχείρισης, Συστημάτων Διαχείρισης Υγιεινής & Ασφάλειας και HACCP.
Παράλληλα, στο πλαίσιο της Δράσης «Ενίσχυση της Επιχειρηματικότητας των Ατόμων με Αναπηρίες» χρηματοδοτούνται ολοκληρωμένα επιχειρηματικά σχέδια Ατόμων– επιχειρηματιών με Αναπηρίες. Επιπλέον, μέσω των Δράσεων κρατικών ενισχύσεων του Προγράμματος καλύπτονται οι απαραίτητες δαπάνες για την προσαρμογή των κτιριακών και παραγωγικών υποδομών των επιχειρήσεων στις ιδιαίτερες ανάγκες των Ατόμων με Αναπηρίες.
Κυρίες και κύριοι,
Οι επιχειρήσεις δεν πρέπει να είναι και δεν είναι αποκομμένες από την κοινωνία. Αντίθετα αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της. Σε αυτό το πλαίσιο μπορούμε όλοι να κατανοήσουμε ότι η ΕΚΕ έχει σχέση με ευκαιρίες για τις επιχειρήσεις, και όχι με υποχρεώσεις.
Άλλωστε η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας θα έρθει από την προώθηση της υγιούς και υπεύθυνης επιχειρηματικότητας. Αυτού του είδους η επιχειρηματικότητα αντανακλάται τόσο στην ποιότητα των προϊόντων και των υπηρεσιών που παρέχει κάθε επιχείρηση, όσο και στον τρόπο λειτουργίας της και στο πώς αυτός επηρεάζει την κοινωνία και το φυσικό περιβάλλον μέσα στο οποίο λειτουργεί.
Η προώθηση Δράσεων ΕΚΕ οφείλει να ενισχυθεί και σε αυτό το σημείο ο ρόλος των εργαζοµένων, των εκπροσώπων τους και των συνδικαλιστικών οργανώσεων είναι κρίσιμος. Όπως κρίσιμος είναι και ο ρόλος των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων και των καταναλωτών. Με δεδομένο ότι η ΕΚΕ στηρίζεται στην εθελοντική υλοποίηση ενεργειών και δράσεων, το κράτος μπορεί να υποστηρίζει έμμεσα ή άμεσα παρόμοιες δράσεις, αλλά όχι να τις επιβάλει. Οι δηµόσιες αρχές σε όλα τα επίπεδα οφείλουν να βελτιώσουν τη συνέπεια των πολιτικών τους ως προς το στόχο της αειφόρου ανάπτυξης, της οικονοµικής µεγέθυνσης και της δηµιουργίας θέσεων εργασίας.
Ας μην παραβλέπουμε το γεγονός ότι σε ορισμένες χώρες και περιπτώσεις η εκπλήρωση των υποχρεώσεων των επιχειρήσεων απέναντι στο κράτος αποτελεί έκφραση της ΕΚΕ. Δεν μπορεί μια εταιρεία να φοροδιαφεύγει ή να εισφοροδιαφεύγει και παράλληλα να υλοποιεί δράσεις Εταιρικής Κοινωνικής Ευθύνης.
Οι εταιρίες που συνειδητοποιούν τα οφέλη της ΕΚΕ βελτιώνουν την οικονομική απόδοση, ενισχύουν την εταιρική εικόνα και την αφοσίωση των πελατών τους. Βελτιώνουν την ικανότητα προσέλκυσης και διατήρησης καλών και υψηλού επιπέδου εργαζομένων. Είναι σαφές ότι η ΕΚΕ μπορεί να γίνει στοιχείο ανταγωνιστικής διαφοροποίησης. Το κρίσιμο σημείο για τις εταιρίες είναι να ενσωματώσουν συνειδητά τις πρωτοβουλίες ΕΚΕ στη στρατηγική τους, ώστε να επωφεληθούν τόσο η κοινωνία, όσο και οι μέτοχοι.
Σας ευχαριστώ πολύ.
Νοεμβρίου 08, 2006
Ανανεώσιμες Πηγές... Ανάπτυξης
* Δημοσιεύθηκε το Σεπτέμβριο του 2006 στην ελληνική έκδοση του Economist η οποία κυκλοφορεί μαζί με την "Καθημερινή"
Η αλλαγή του κλίματος του πλανήτη είναι πλέον γεγονός και δυστυχώς γίνεται εμφανής, με διάφορες μορφές, σε όλους μας. Σύμφωνα με στοιχεία, η δεκαετία του 1990 ήταν η πιο ζεστή δεκαετία από τότε που γίνονται και καταγράφονται ανάλογες μετρήσεις. Τα επίπεδα της παρουσίας του διοξειδίου του άνθρακα, μιας από τις βασικές αιτίες της κλιματικής αλλαγής στην ατμόσφαιρα, έχουν αυξηθεί κατά περισσότερο από 30% από τη βιομηχανική επανάσταση και έπειτα. Υπολογίζεται ότι, εξαιτίας αυτής της αύξησης, η μέση θερμοκρασία της Γης ανέβηκε κατά 0,6 βαθμούς Κελσίου μέσα στον 20ό αιώνα.
Η αλλαγή της θερμοκρασίας έχει ως άμεσο επακόλουθο την τήξη των πάγων και την άνοδο της μέσης στάθμης της θάλασσας κατά σχεδόν 2 χιλιοστά ανά έτος τα τελευταία εκατό χρόνια. Η κάλυψη του χιονιού παγκοσμίως έχει μειωθεί σε ποσοστό 10% από το 1960 και οι οικονομικές καταστροφές, λόγω των άστατων καιρικών φαινομένων, σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις υπολογίζεται ότι δεκαπλασιάστηκαν τα τελευταία 40 χρόνια.
Η ανησυχητική επιδείνωση των συνεπειών του φαινομένου του θερμοκηπίου παγκοσμίως καθιστά τη διεθνή κοινότητα ολοένα και πιο ευαίσθητη σχετικά με το θέμα και τις αιτίες που το προκαλούν. Η προσπάθεια για τον έλεγχο του φαινομένου του θερμοκηπίου, σε συνδυασμό με τις υψηλές τιμές του πετρελαίου και τη μείωση της προσφοράς των ορυκτών καυσίμων, καθιστούν ιδιαίτερα δημοφιλή και ελκυστική την προοπτική της εξάπλωσης της χρήσης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ). Είναι επίσης σημαντικό ότι οι συνθήκες σήμερα περισσότερο παρά ποτέ ευνοούν την έρευνα και την τεχνολογική εξέλιξη των μεθόδων παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ και τις καθιστούν πιο ασφαλείς και ανταγωνιστικές, λαμβάνοντας υπόψη το άμεσο κόστος παραγωγής αλλά και την απεξάρτηση που προσφέρουν από την εισαγωγή ορυκτών καυσίμων από ασταθείς περιοχές του πλανήτη. Ως ΑΠΕ, σύμφωνα με την Οδηγία 2001/77/ΕΚ της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ορίζονται όλα τα μη ορυκτά καύσιμα και συγκεκριμένα η αιολική ενέργεια, η ηλιακή ενέργεια, η γεωθερμική ενέργεια, η ενέργεια των κυμάτων, η παλιρροϊκή ενέργεια, η υδραυλική ενέργεια, η βιομάζα, τα βιοαέρια και τα αέρια που εκλύονται από χώρους υγειονομικής ταφής και από εγκαταστάσεις βιολογικού καθαρισμού.
Είναι χαρακτηριστικό ότι πέρα από τις διαδεδομένες και γνωστές μορφές ΑΠΕ αναπτύσσονται τελευταία δυναμικά και οι σχετικά καινούργιες όπως είναι η κυματική ενέργεια και η εκμετάλλευση της παλίρροιας. Μάλιστα, σύμφωνα με δημοσίευμα των New York Times που αναδημοσιεύθηκε πρόσφατα στην «Καθημερινή», μελέτες στη Βρετανία αναφέρουν ότι η αξιοποίηση μόνο της κυματικής ενέργειας θα μπορούσε να καλύψει έως και το 20% των σημερινών αναγκών της χώρας. Επιπλέον η κυβέρνηση της Σκωτίας έχει δεσμευθεί να καλύψει, έως το 2010, το 18% των ενεργειακών αναγκών της περιοχής από ανανεώσιμες πηγές.
Στην Ευρώπη...
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η Ευρωπαϊκή Ενωση (Ε.Ε.) έχει εδώ και καιρό προωθήσει πολιτικά τη χρήση των ΑΠΕ και τη διάδοσή τους τόσο σε κεντρικό επίπεδο, όσο και σε επίπεδο κρατών-μελών.
Σύμφωνα με τους όρους του Πρωτοκόλλου του Κυότο η Ε.Ε. πρέπει να μειώσει, μέχρι το 2012, τις εκπομπές των αεριών του θερμοκηπίου κατά 8% σε σχέση με τα επίπεδα του 1990. Για την επίτευξη αυτού του στόχου η χρήση των ΑΠΕ, όπως είναι φυσικό, θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο. Προς αυτή την κατεύθυνση το 1997 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε τη Λευκή Βίβλο με τίτλο: «Ενέργεια για το μέλλον: Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας», η οποία θέτει ως στόχο να αυξηθεί η συμμετοχή των ΑΠΕ στο 12% της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας μέχρι το 2010, από το 5,4% το 1997.
Αποτέλεσμα αυτής της Βίβλου ήταν, μετά 4 χρόνια διαπραγματεύσεων, να εκδοθεί η Οδηγία για την προώθηση της χρήσης των ΑΠΕ (Οδηγία 2001/77/EC). Κύριος στόχος της Οδηγίας είναι ο διπλασιασμός του μεριδίου της παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας από το 6-7% που είναι σήμερα στο 12% έως το 2010. Αυτό σημαίνει ότι η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ θα φτάσει το 2010 το 22% από 13,9% που ήταν το 1997. Ετσι, αναμένεται ότι η πλήρης εφαρμογή της Οδηγίας θα μειώσει την παραγωγή των αεριών του θερμοκηπίου κατά 200 εκατ. τόνους CO2, οι οποίοι ισοδυναμούν με το 6% των εκπομπών του 1990.
Ο εθνικός στόχος που ορίζει η Οδηγία για κάθε χώρα διαφέρει, ανάλογα με το επίπεδο στο οποίο βρισκόταν η χρήση των ΑΠΕ κατά τη θέσπιση της Οδηγίας. Ετσι για την Αυστρία ο στόχος ορίζεται στο 78%, ενώ για το Βέλγιο μόλις στο 6%.
Το Μάιο του 2004 η Επιτροπή σε έκθεσή της ανέφερε ότι τα κράτη-μέλη είχαν μείνει πίσω στους στόχους τους, με αποτέλεσμα να εκτιμάται ότι ο στόχος του 22% δεν θα επιτευχθεί και ότι αντίθετα το ποσοστό θα προσεγγίσει το 18% με 19% έως το 2010.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Eurostat, το 2004 το ποσοστό κάλυψης της ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ στην Ελλάδα έφτανε το 9,5%, στην Ε.Ε. των «15» έφτανε το 14,7% και στην Ε.Ε. των «25» το 13,7%. Τα μεγαλύτερα ποσοστά σημειώνουν η Αυστρία με 58,8% και η Λεττονία με 47,1%.
Τα επόμενα βήματα της Ε.Ε. προς την κατεύθυνση προώθησης των ΑΠΕ περιλαμβάνουν την παρουσίαση ενός Οδηγού το Δεκέμβριο του 2006, ενώ εντός του 2007 αναμένεται και η έκδοση από την Επιτροπή αναφοράς σχετικής με την εναρμόνιση των μηχανισμών προώθησης της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ σε όλα τα κράτη μέλη.
Πέρα από τις ευρωπαϊκές -κεντρικές- πολιτικές, τα κράτη-μέλη εφαρμόζουν συντονισμένες προσπάθειες σε εθνικό επίπεδο για την επέκταση της χρήσης των ΑΠΕ. Συγκεκριμένα η κυβέρνηση της Αγγλίας εξέδωσε το Φεβρουάριο του 2003 τη Λευκή Βίβλο με τίτλο: «Το ενεργειακό μας μέλλον - δημιουργώντας μια χαμηλή σε άνθρακα οικονομία». Σύμφωνα με τον πρωθυπουργό Τόνι Μπλερ, η νέα ενεργειακή πολιτική της χώρας στηρίζεται σε τέσσερις πυλώνες: την προστασία του περιβάλλοντος, την ενεργειακή αξιοπιστία, την παροχή φτηνής ενέργειας στους φτωχότερους και ανταγωνιστικής ενέργειας για τις επιχειρήσεις και τις βιομηχανίες.
Νωρίτερα, τον Απρίλιο του 2002, η γαλλική κυβέρνηση εξέδωσε έκθεση για την άρση των εμποδίων για την ανάπτυξη των ΑΠΕ. Και μόλις τον Ιούλιο που μας πέρασε ανακοίνωσε την αύξηση των τιμών αγοράς των kwh ηλεκτρικής ενέργειας που παράγονται από ΑΠΕ. Το νέο πρόγραμμα διαφοροποιεί το ύψος της πληρωμής ανά kwh ανάλογα με την χρησιμοποιούμενη τεχνολογία, την περιοχή, το μέγεθος της εγκατεστημένης ισχύος και τα έτη λειτουργίας της εγκατάστασης. Η Γαλλία έχει το φιλόδοξο στόχο να έχει εγκατεστημένη ισχύ αιολικών 12.500 MW μέχρι το 2010.
Αιολική ενέργεια
Η εγκατεστημένη αιολική ισχύς στην Ε.Ε. των «25» έφτασε το 2005 τα 40.500 MW σημειώνοντας αύξηση της τάξεως του 18% σε σχέση με το 2004. Πρώτη δύναμη στον συγκεκριμένο τομέα είναι η Γερμανία με 18.500 MW και δεύτερη η Ισπανία με 10.000 MW. Οι δύο χώρες καλύπτουν έτσι το 70% του συνόλου. Η χώρα μας κατατάσσεται στη δέκατη θέση της σχετικής κατάταξης με 573,3 MW (472,6 MW το 2004). Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι στην Ε.Ε. βρίσκονται εγκατεστημένα τα 2/3 της παγκόσμιας συνολικής αιολικής ενέργειας. Σε παγκόσμια κλίμακα η συνολική εγκατεστημένη ισχύς αιολικής ενέργειας ανέρχεται σε 57.800 MW. Στις ΗΠΑ είναι 9.700 MW και στην Ιαπωνία είναι μόλις 940 MW.
Στον υπόλοιπο κόσμο...
Στις ΗΠΑ, το υπουργείο Ενέργειας εφαρμόζει ειδικό Πρόγραμμα για τις τεχνολογίες της ηλιακής ενέργειας (Solar Energy Technologies Program) με σκοπό την προώθηση της συγκεκριμένης τεχνολογίας ΑΠΕ. Το εν λόγω Πρόγραμμα αφορά τα έτη 2007-2011 και σε αυτό συμμετέχουν κρατικά εργαστήρια, πανεπιστήμια, βιομηχανίες και επαγγελματικοί σύνδεσμοι.
Μια ανάλογη πρωτοβουλία για την ανάπτυξη της ηλιακής ενέργειας αποτελεί η European Photovoltaic Technology Platform. Η συγκεκριμένη πλατφόρμα δημιουργήθηκε το 2005 με σκοπό να καταστήσει την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τα φωτοβολταϊκά μία βιώσιμη πηγή ενέργειας.
Παράλληλα, στις 20 Φεβρουαρίου 2006 ο πρόεδρος των ΗΠΑ παρουσίασε το ενεργειακό του όραμα για τις ΗΠΑ με βασικό άξονα την αύξηση της χρηματοδότησης της έρευνας στον τομέα των καθαρών μορφών ενέργειας κατά 22%. Στόχος της ενεργειακής πρόκλησης, σύμφωνα με τον πρόεδρο Μπους, είναι η προώθηση της διατηρήσιμης ενέργειας, η επισκευή και ο εκσυγχρονισμός των ενεργειακών υποδομών και η αύξηση των ενεργειακών αποθεμάτων με έμφαση στην προστασία του περιβάλλοντος. Η αύξηση των πόρων για την έρευνα εστιάζεται σε δύο τομείς:
Την αλλαγή του τρόπου που κινούν οι πολίτες των ΗΠΑ τα αυτοκίνητά τους.
Την αλλαγή του τρόπου που καλύπτουν τις ενεργειακές τους ανάγκες στα σπίτια και τα γραφεία τους.
Η συγκεκριμένη πρωτοβουλία με το όνομα «Advanced Energy Initiative» περιλαμβάνει δράσεις και στόχους ανά τομέα ΑΠΕ. Οσον αφορά την ηλιακή ενέργεια προβλέπει την αύξηση του προϋπολογισμού του 2007 για την έρευνα στον συγκεκριμένο τομέα στα 148 εκατ. δολ. από 65 εκατ. δολ. το 2006. Αντίστοιχα, για την έρευνα στην αιολική ενέργεια προβλέπεται η δαπάνη 44 εκατ. δολ. για το 2007 έναντι 39 εκατ. δολ. για το 2006.
Στην Ασία, η Κίνα, ανερχόμενη παγκόσμια δύναμη με ρυθμό ανάπτυξης που ξεπερνά κατά μέσο όρο το 9% τις τελευταίες δύο δεκαετίες, ακολουθεί μια επιθετική πολιτική επέκτασης της χρήσης των ΑΠΕ με επενδύσεις που θα προσεγγίσουν τα 200 δισ. δολ. την επόμενη δεκαπενταετία και αναμένεται να καλύψουν έως το 2010 το 10% της ενεργειακής κατανάλωσης. Εκτιμάται ότι η Κίνα μέχρι το 2020 θα έχει 30.000 MW εγκατεστημένη ισχύ αιολικής ενέργειας από μόλις 1.260 MW που έχει σήμερα.
Στην Ελλάδα...
Αλλά και εδώ στη χώρα μας, την προικισμένη από ήλιο και άνεμο, οι δυνατότητες αξιοποίησης των ΑΠΕ είναι μεγάλες, παρ' όλ' αυτά παρέμεναν για χρόνια σε μεγάλο βαθμό ανεκμετάλλευτες. Θα είχε ενδιαφέρον να υπολογίσει κάποιος το ευκαιριακό κόστος που προκύπτει για τη χώρα μας από τη μη εκμετάλλευση του άφθονου ηλιακού και αιολικού ενεργειακού δυναμικού.
Αυτό το εν πολλοίς χαμένο, μέχρι σήμερα, ενεργειακό δυναμικό έρχεται να αξιοποιήσει η εφαρμογή του νέου Νόμου 3468 (ΦΕΚ. Α' 129/ 27-6-2006) για τις ΑΠΕ. Σήμερα, η συνολική εγκατεστημένη ισχύς ΑΠΕ στη χώρα μας υπολογίζεται σε 630 MW, εκ των οποίων τα 180 MW, δηλαδή ποσοστό 30%, εγκαταστάθηκαν τα τελευταία δύο χρόνια.
Ο νέος νόμος για τις ΑΠΕ εναρμονίζει πλήρως την εθνική νομοθεσία με το κοινοτικό δίκαιο και αναμένεται να δώσει ώθηση στην επέκτασή τους μέσω του νέου συστήματος αδειοδότησης και των αυξημένων οικονομικών κινήτρων που προβλέπονται σε αυτόν. Μέχρι το 2010 αναμένονται επενδύσεις της τάξης των 2,5 δισ. ευρώ στο συγκεκριμένο τομέα. Ο εν λόγω νόμος σε συνδυασμό με το Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο που βρίσκεται υπό κατάρτιση, αποτελούν τους δύο βασικούς πυλώνες για την ενίσχυση της συμμετοχής των ΑΠΕ στο ενεργειακό μας ισοζύγιο.
Συγκεκριμένα, ο νέος νόμος προβλέπει:
Την αύξηση της διάρκειας της σύμβασης επένδυσης ηλεκτρικής ενέργειας για μονάδες ΑΠΕ σε 20 χρόνια, από 10 που είναι σήμερα.
Τον καθορισμό νέων, υψηλότερων ορίων εξαίρεσης από την υποχρέωση έκδοσης άδειας παραγωγής, για όλες τις τεχνολογίες ΑΠΕ. Συγκεκριμένα, για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από γεωθερμία δεν απαιτείται η λήψη άδειας παραγωγής για συστήματα με εγκατεστημένη ισχύ μικρότερη ή ίση των 0,5 MW. Αντίστοιχα για τη βιομάζα το όριο τίθεται στα 100 ΚW, για τα φωτοβολταϊκά συστήματα στα 150 ΚW και για την αιολική ενέργεια, στο Διασυνδεδεμένο Σύστημα, στα 50 ΚW.
Την αύξηση του ορίου της εγκατεστημένης ισχύος των «μικρών» υδροηλεκτρικών σταθμών, από 10 σε 15MW.
Την ενίσχυση της δημιουργίας υβριδικών συστημάτων και την προώθηση των συστημάτων συμπαραγωγής.
Την παροχή αυξημένων οικονομικών κινήτρων για την ενίσχυση των επενδύσεων σε ΑΠΕ. Στην περίπτωση των φωτοβολταϊκών η αύξηση φτάνει έως και το 630%.
Την ευνοϊκή αντιμετώπιση των αιτήσεων για την έκδοση της άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που υποβάλλεται από πολυσυμμετοχικές επιχειρήσεις (λαϊκής βάσης) και με τη συμμετοχή των φορέων της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Αποτέλεσμα των διατάξεων του Νόμου 3468 είναι η ουσιαστική μείωση, σε λιγότερο του ενός έτους, του συνολικού χρόνου για την έκδοση των αδειών παραγωγής και εγκατάστασης, ενώ με τα έως τώρα δεδομένα απαιτούνταν μέχρι και τρία χρόνια.
Επιπλέον, τόσο μέσω του Αναπτυξιακού Νόμου όσο και του μέσω Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα» (ΕΠΑΝ) χρηματοδοτούνται ήδη έργα ΑΠΕ και εξοικονόμησης ενέργειας. Στο ίδιο πνεύμα και με γνώμονα την περαιτέρω προώθηση των ΑΠΕ -και στον οικιακό τομέα- σχεδιάζεται από το υπουργείο Ανάπτυξης το επόμενο ΕΠΑΝ για την Προγραμματική Περίοδο 2007-2013.
Επισημαίνεται ότι έως σήμερα έχουν εγκριθεί, στο πλαίσιο του Γ΄ ΚΠΣ, για χρηματοδότηση 290 προτάσεις ΑΠΕ με προϋπολογισμό 1 δισ. ευρώ.
Το μεγαλύτερο μέρος των έργων συγκεντρώνεται στις Περιφέρειες της Κεντρικής Μακεδονίας (κυρίως υδροηλεκτρικά και έργα βιομάζας), της Κρήτης (κυρίως ηλιακά και αιολικά), της Πελοποννήσου (κυρίως αιολικά και ηλιακά) και της Στερεάς Ελλάδας (αιολικά και υδροηλεκτρικά).
Με βάση τα μέχρι σήμερα στοιχεία, η συνολική ισχύς συστημάτων ΑΠΕ που προβλέπεται να εγκατασταθεί από τη χρηματοδότηση των εν λόγω έργων ανέρχεται σε 543,85 MW. Από αυτά, τα 452,10 MW αφορούν έργα αξιοποίησης της αιολικής ενέργειας, τα 79,60 ΜW μικρά υδροηλεκτρικά έργα και τα 2,47 MW φωτοβολταϊκά συστήματα.
Επιπλέον, στις 2 Αυγούστου ανακοινώθηκε η έγκριση από τον υπουργό Ανάπτυξης κ. Δημήτρη Σιούφα της χρηματοδότησης 62 έργων προϋπολογισμού 46,8 εκατ. ευρώ, για τη σύνδεση ενεργειακών επενδύσεων με το σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας στο πλαίσιο του Μέτρου 6.5.: «Προώθηση της διείσδυσης συστημάτων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στο ενεργειακό σύστημα της χώρας», του ΕΠΑΝ. Με την υλοποίηση των συγκεκριμένων έργων προβλέπεται η ένταξη στο σύστημα ισχύος 512 MW παραγόμενης από ΑΠΕ.
Η περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ στα ηλεκτρικά δίκτυα τις επόμενες δεκαετίες και η αξιοποίησή τους για την κάλυψη των αυξανόμενων ενεργειακών αναγκών αποτελούν στρατηγικούς στόχους της χώρας μας, της Ε.Ε. και όλων των αναπτυσσόμενων χωρών, με στόχο τη δημιουργία βιώσιμων ενεργειακών συστημάτων και τον περιορισμό της εξάρτησης από τις εισαγωγές υψηλού κόστους ορυκτών καυσίμων.
Το ενεργειακό σύστημα του μέλλοντος οφείλει να είναι περισσότερο ασφαλές, περισσότερο διαφοροποιημένο σε σχέση με σήμερα, αποτελούμενο από ένα ευρύτερο ενεργειακό μείγμα, το οποίο θα επηρεάζει τόσο τα μέσα της προσφοράς-προμήθειας της ενέργειας, όσο και τον έλεγχο και τη διαχείριση της ζήτησής της. Σε αυτό το πλαίσιο, κρίνεται επιβεβλημένη η ενίσχυση της καταναλωτικής συνείδησης -όσον αφορά στη χρήση της ενέργειας-, η επέκταση των ΑΠΕ και η αύξηση των διαθέσιμων αποθεμάτων ενέργειας για κάθε κράτος. Το νέο ενεργειακό πρότυπο απαιτεί μεγαλύτερη αποκέντρωση της παραγωγής ενέργειας σε σταθμούς παραγωγής μικρής εγκατεστημένης ισχύος, την επέκταση της χρήσης των ΑΠΕ και στον οικιακό τομέα και την προώθηση της εξοικονόμησης ενέργειας. Το ζήτημα της ενέργειας επηρεάζει άμεσα την καθημερινότητα όλων μας, επηρεάζει σημαντικά την ανάπτυξη της χώρας, επιδρά στο κόστος παραγωγής και στην ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας. Για το λόγο, αυτό τόσο η κήρυξη από το υπουργείο Ανάπτυξης των ετών από το 2005 έως το 2010 ως Ετη Εξοικονόμησης Ενέργειας, όσο και η συντονισμένη προσπάθεια της πολιτικής ηγεσίας προς την κατεύθυνση της προώθησης των ΑΠΕ και την απεξάρτηση της χώρας από τις εισαγωγές πετρελαίου πρόκειται να συνδράμουν ουσιαστικά, ώστε στην καινούργια εποχή της ενέργειας να εισέλθει η Ελλάδα έτοιμη να αντιμετωπίσει τις νέες προκλήσεις.
Σημείωση: πολλές ευχαριστίες στον Freeblogger για την αναφορά του στο συγκεκριμένο άρθρο.
Η αλλαγή του κλίματος του πλανήτη είναι πλέον γεγονός και δυστυχώς γίνεται εμφανής, με διάφορες μορφές, σε όλους μας. Σύμφωνα με στοιχεία, η δεκαετία του 1990 ήταν η πιο ζεστή δεκαετία από τότε που γίνονται και καταγράφονται ανάλογες μετρήσεις. Τα επίπεδα της παρουσίας του διοξειδίου του άνθρακα, μιας από τις βασικές αιτίες της κλιματικής αλλαγής στην ατμόσφαιρα, έχουν αυξηθεί κατά περισσότερο από 30% από τη βιομηχανική επανάσταση και έπειτα. Υπολογίζεται ότι, εξαιτίας αυτής της αύξησης, η μέση θερμοκρασία της Γης ανέβηκε κατά 0,6 βαθμούς Κελσίου μέσα στον 20ό αιώνα.
Η αλλαγή της θερμοκρασίας έχει ως άμεσο επακόλουθο την τήξη των πάγων και την άνοδο της μέσης στάθμης της θάλασσας κατά σχεδόν 2 χιλιοστά ανά έτος τα τελευταία εκατό χρόνια. Η κάλυψη του χιονιού παγκοσμίως έχει μειωθεί σε ποσοστό 10% από το 1960 και οι οικονομικές καταστροφές, λόγω των άστατων καιρικών φαινομένων, σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις υπολογίζεται ότι δεκαπλασιάστηκαν τα τελευταία 40 χρόνια.
Η ανησυχητική επιδείνωση των συνεπειών του φαινομένου του θερμοκηπίου παγκοσμίως καθιστά τη διεθνή κοινότητα ολοένα και πιο ευαίσθητη σχετικά με το θέμα και τις αιτίες που το προκαλούν. Η προσπάθεια για τον έλεγχο του φαινομένου του θερμοκηπίου, σε συνδυασμό με τις υψηλές τιμές του πετρελαίου και τη μείωση της προσφοράς των ορυκτών καυσίμων, καθιστούν ιδιαίτερα δημοφιλή και ελκυστική την προοπτική της εξάπλωσης της χρήσης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ). Είναι επίσης σημαντικό ότι οι συνθήκες σήμερα περισσότερο παρά ποτέ ευνοούν την έρευνα και την τεχνολογική εξέλιξη των μεθόδων παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ και τις καθιστούν πιο ασφαλείς και ανταγωνιστικές, λαμβάνοντας υπόψη το άμεσο κόστος παραγωγής αλλά και την απεξάρτηση που προσφέρουν από την εισαγωγή ορυκτών καυσίμων από ασταθείς περιοχές του πλανήτη. Ως ΑΠΕ, σύμφωνα με την Οδηγία 2001/77/ΕΚ της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ορίζονται όλα τα μη ορυκτά καύσιμα και συγκεκριμένα η αιολική ενέργεια, η ηλιακή ενέργεια, η γεωθερμική ενέργεια, η ενέργεια των κυμάτων, η παλιρροϊκή ενέργεια, η υδραυλική ενέργεια, η βιομάζα, τα βιοαέρια και τα αέρια που εκλύονται από χώρους υγειονομικής ταφής και από εγκαταστάσεις βιολογικού καθαρισμού.
Είναι χαρακτηριστικό ότι πέρα από τις διαδεδομένες και γνωστές μορφές ΑΠΕ αναπτύσσονται τελευταία δυναμικά και οι σχετικά καινούργιες όπως είναι η κυματική ενέργεια και η εκμετάλλευση της παλίρροιας. Μάλιστα, σύμφωνα με δημοσίευμα των New York Times που αναδημοσιεύθηκε πρόσφατα στην «Καθημερινή», μελέτες στη Βρετανία αναφέρουν ότι η αξιοποίηση μόνο της κυματικής ενέργειας θα μπορούσε να καλύψει έως και το 20% των σημερινών αναγκών της χώρας. Επιπλέον η κυβέρνηση της Σκωτίας έχει δεσμευθεί να καλύψει, έως το 2010, το 18% των ενεργειακών αναγκών της περιοχής από ανανεώσιμες πηγές.
Στην Ευρώπη...
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η Ευρωπαϊκή Ενωση (Ε.Ε.) έχει εδώ και καιρό προωθήσει πολιτικά τη χρήση των ΑΠΕ και τη διάδοσή τους τόσο σε κεντρικό επίπεδο, όσο και σε επίπεδο κρατών-μελών.
Σύμφωνα με τους όρους του Πρωτοκόλλου του Κυότο η Ε.Ε. πρέπει να μειώσει, μέχρι το 2012, τις εκπομπές των αεριών του θερμοκηπίου κατά 8% σε σχέση με τα επίπεδα του 1990. Για την επίτευξη αυτού του στόχου η χρήση των ΑΠΕ, όπως είναι φυσικό, θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο. Προς αυτή την κατεύθυνση το 1997 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε τη Λευκή Βίβλο με τίτλο: «Ενέργεια για το μέλλον: Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας», η οποία θέτει ως στόχο να αυξηθεί η συμμετοχή των ΑΠΕ στο 12% της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας μέχρι το 2010, από το 5,4% το 1997.
Αποτέλεσμα αυτής της Βίβλου ήταν, μετά 4 χρόνια διαπραγματεύσεων, να εκδοθεί η Οδηγία για την προώθηση της χρήσης των ΑΠΕ (Οδηγία 2001/77/EC). Κύριος στόχος της Οδηγίας είναι ο διπλασιασμός του μεριδίου της παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας από το 6-7% που είναι σήμερα στο 12% έως το 2010. Αυτό σημαίνει ότι η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ θα φτάσει το 2010 το 22% από 13,9% που ήταν το 1997. Ετσι, αναμένεται ότι η πλήρης εφαρμογή της Οδηγίας θα μειώσει την παραγωγή των αεριών του θερμοκηπίου κατά 200 εκατ. τόνους CO2, οι οποίοι ισοδυναμούν με το 6% των εκπομπών του 1990.
Ο εθνικός στόχος που ορίζει η Οδηγία για κάθε χώρα διαφέρει, ανάλογα με το επίπεδο στο οποίο βρισκόταν η χρήση των ΑΠΕ κατά τη θέσπιση της Οδηγίας. Ετσι για την Αυστρία ο στόχος ορίζεται στο 78%, ενώ για το Βέλγιο μόλις στο 6%.
Το Μάιο του 2004 η Επιτροπή σε έκθεσή της ανέφερε ότι τα κράτη-μέλη είχαν μείνει πίσω στους στόχους τους, με αποτέλεσμα να εκτιμάται ότι ο στόχος του 22% δεν θα επιτευχθεί και ότι αντίθετα το ποσοστό θα προσεγγίσει το 18% με 19% έως το 2010.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Eurostat, το 2004 το ποσοστό κάλυψης της ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ στην Ελλάδα έφτανε το 9,5%, στην Ε.Ε. των «15» έφτανε το 14,7% και στην Ε.Ε. των «25» το 13,7%. Τα μεγαλύτερα ποσοστά σημειώνουν η Αυστρία με 58,8% και η Λεττονία με 47,1%.
Τα επόμενα βήματα της Ε.Ε. προς την κατεύθυνση προώθησης των ΑΠΕ περιλαμβάνουν την παρουσίαση ενός Οδηγού το Δεκέμβριο του 2006, ενώ εντός του 2007 αναμένεται και η έκδοση από την Επιτροπή αναφοράς σχετικής με την εναρμόνιση των μηχανισμών προώθησης της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ σε όλα τα κράτη μέλη.
Πέρα από τις ευρωπαϊκές -κεντρικές- πολιτικές, τα κράτη-μέλη εφαρμόζουν συντονισμένες προσπάθειες σε εθνικό επίπεδο για την επέκταση της χρήσης των ΑΠΕ. Συγκεκριμένα η κυβέρνηση της Αγγλίας εξέδωσε το Φεβρουάριο του 2003 τη Λευκή Βίβλο με τίτλο: «Το ενεργειακό μας μέλλον - δημιουργώντας μια χαμηλή σε άνθρακα οικονομία». Σύμφωνα με τον πρωθυπουργό Τόνι Μπλερ, η νέα ενεργειακή πολιτική της χώρας στηρίζεται σε τέσσερις πυλώνες: την προστασία του περιβάλλοντος, την ενεργειακή αξιοπιστία, την παροχή φτηνής ενέργειας στους φτωχότερους και ανταγωνιστικής ενέργειας για τις επιχειρήσεις και τις βιομηχανίες.
Νωρίτερα, τον Απρίλιο του 2002, η γαλλική κυβέρνηση εξέδωσε έκθεση για την άρση των εμποδίων για την ανάπτυξη των ΑΠΕ. Και μόλις τον Ιούλιο που μας πέρασε ανακοίνωσε την αύξηση των τιμών αγοράς των kwh ηλεκτρικής ενέργειας που παράγονται από ΑΠΕ. Το νέο πρόγραμμα διαφοροποιεί το ύψος της πληρωμής ανά kwh ανάλογα με την χρησιμοποιούμενη τεχνολογία, την περιοχή, το μέγεθος της εγκατεστημένης ισχύος και τα έτη λειτουργίας της εγκατάστασης. Η Γαλλία έχει το φιλόδοξο στόχο να έχει εγκατεστημένη ισχύ αιολικών 12.500 MW μέχρι το 2010.
Αιολική ενέργεια
Η εγκατεστημένη αιολική ισχύς στην Ε.Ε. των «25» έφτασε το 2005 τα 40.500 MW σημειώνοντας αύξηση της τάξεως του 18% σε σχέση με το 2004. Πρώτη δύναμη στον συγκεκριμένο τομέα είναι η Γερμανία με 18.500 MW και δεύτερη η Ισπανία με 10.000 MW. Οι δύο χώρες καλύπτουν έτσι το 70% του συνόλου. Η χώρα μας κατατάσσεται στη δέκατη θέση της σχετικής κατάταξης με 573,3 MW (472,6 MW το 2004). Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι στην Ε.Ε. βρίσκονται εγκατεστημένα τα 2/3 της παγκόσμιας συνολικής αιολικής ενέργειας. Σε παγκόσμια κλίμακα η συνολική εγκατεστημένη ισχύς αιολικής ενέργειας ανέρχεται σε 57.800 MW. Στις ΗΠΑ είναι 9.700 MW και στην Ιαπωνία είναι μόλις 940 MW.
Στον υπόλοιπο κόσμο...
Στις ΗΠΑ, το υπουργείο Ενέργειας εφαρμόζει ειδικό Πρόγραμμα για τις τεχνολογίες της ηλιακής ενέργειας (Solar Energy Technologies Program) με σκοπό την προώθηση της συγκεκριμένης τεχνολογίας ΑΠΕ. Το εν λόγω Πρόγραμμα αφορά τα έτη 2007-2011 και σε αυτό συμμετέχουν κρατικά εργαστήρια, πανεπιστήμια, βιομηχανίες και επαγγελματικοί σύνδεσμοι.
Μια ανάλογη πρωτοβουλία για την ανάπτυξη της ηλιακής ενέργειας αποτελεί η European Photovoltaic Technology Platform. Η συγκεκριμένη πλατφόρμα δημιουργήθηκε το 2005 με σκοπό να καταστήσει την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από τα φωτοβολταϊκά μία βιώσιμη πηγή ενέργειας.
Παράλληλα, στις 20 Φεβρουαρίου 2006 ο πρόεδρος των ΗΠΑ παρουσίασε το ενεργειακό του όραμα για τις ΗΠΑ με βασικό άξονα την αύξηση της χρηματοδότησης της έρευνας στον τομέα των καθαρών μορφών ενέργειας κατά 22%. Στόχος της ενεργειακής πρόκλησης, σύμφωνα με τον πρόεδρο Μπους, είναι η προώθηση της διατηρήσιμης ενέργειας, η επισκευή και ο εκσυγχρονισμός των ενεργειακών υποδομών και η αύξηση των ενεργειακών αποθεμάτων με έμφαση στην προστασία του περιβάλλοντος. Η αύξηση των πόρων για την έρευνα εστιάζεται σε δύο τομείς:
Την αλλαγή του τρόπου που κινούν οι πολίτες των ΗΠΑ τα αυτοκίνητά τους.
Την αλλαγή του τρόπου που καλύπτουν τις ενεργειακές τους ανάγκες στα σπίτια και τα γραφεία τους.
Η συγκεκριμένη πρωτοβουλία με το όνομα «Advanced Energy Initiative» περιλαμβάνει δράσεις και στόχους ανά τομέα ΑΠΕ. Οσον αφορά την ηλιακή ενέργεια προβλέπει την αύξηση του προϋπολογισμού του 2007 για την έρευνα στον συγκεκριμένο τομέα στα 148 εκατ. δολ. από 65 εκατ. δολ. το 2006. Αντίστοιχα, για την έρευνα στην αιολική ενέργεια προβλέπεται η δαπάνη 44 εκατ. δολ. για το 2007 έναντι 39 εκατ. δολ. για το 2006.
Στην Ασία, η Κίνα, ανερχόμενη παγκόσμια δύναμη με ρυθμό ανάπτυξης που ξεπερνά κατά μέσο όρο το 9% τις τελευταίες δύο δεκαετίες, ακολουθεί μια επιθετική πολιτική επέκτασης της χρήσης των ΑΠΕ με επενδύσεις που θα προσεγγίσουν τα 200 δισ. δολ. την επόμενη δεκαπενταετία και αναμένεται να καλύψουν έως το 2010 το 10% της ενεργειακής κατανάλωσης. Εκτιμάται ότι η Κίνα μέχρι το 2020 θα έχει 30.000 MW εγκατεστημένη ισχύ αιολικής ενέργειας από μόλις 1.260 MW που έχει σήμερα.
Στην Ελλάδα...
Αλλά και εδώ στη χώρα μας, την προικισμένη από ήλιο και άνεμο, οι δυνατότητες αξιοποίησης των ΑΠΕ είναι μεγάλες, παρ' όλ' αυτά παρέμεναν για χρόνια σε μεγάλο βαθμό ανεκμετάλλευτες. Θα είχε ενδιαφέρον να υπολογίσει κάποιος το ευκαιριακό κόστος που προκύπτει για τη χώρα μας από τη μη εκμετάλλευση του άφθονου ηλιακού και αιολικού ενεργειακού δυναμικού.
Αυτό το εν πολλοίς χαμένο, μέχρι σήμερα, ενεργειακό δυναμικό έρχεται να αξιοποιήσει η εφαρμογή του νέου Νόμου 3468 (ΦΕΚ. Α' 129/ 27-6-2006) για τις ΑΠΕ. Σήμερα, η συνολική εγκατεστημένη ισχύς ΑΠΕ στη χώρα μας υπολογίζεται σε 630 MW, εκ των οποίων τα 180 MW, δηλαδή ποσοστό 30%, εγκαταστάθηκαν τα τελευταία δύο χρόνια.
Ο νέος νόμος για τις ΑΠΕ εναρμονίζει πλήρως την εθνική νομοθεσία με το κοινοτικό δίκαιο και αναμένεται να δώσει ώθηση στην επέκτασή τους μέσω του νέου συστήματος αδειοδότησης και των αυξημένων οικονομικών κινήτρων που προβλέπονται σε αυτόν. Μέχρι το 2010 αναμένονται επενδύσεις της τάξης των 2,5 δισ. ευρώ στο συγκεκριμένο τομέα. Ο εν λόγω νόμος σε συνδυασμό με το Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο που βρίσκεται υπό κατάρτιση, αποτελούν τους δύο βασικούς πυλώνες για την ενίσχυση της συμμετοχής των ΑΠΕ στο ενεργειακό μας ισοζύγιο.
Συγκεκριμένα, ο νέος νόμος προβλέπει:
Την αύξηση της διάρκειας της σύμβασης επένδυσης ηλεκτρικής ενέργειας για μονάδες ΑΠΕ σε 20 χρόνια, από 10 που είναι σήμερα.
Τον καθορισμό νέων, υψηλότερων ορίων εξαίρεσης από την υποχρέωση έκδοσης άδειας παραγωγής, για όλες τις τεχνολογίες ΑΠΕ. Συγκεκριμένα, για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από γεωθερμία δεν απαιτείται η λήψη άδειας παραγωγής για συστήματα με εγκατεστημένη ισχύ μικρότερη ή ίση των 0,5 MW. Αντίστοιχα για τη βιομάζα το όριο τίθεται στα 100 ΚW, για τα φωτοβολταϊκά συστήματα στα 150 ΚW και για την αιολική ενέργεια, στο Διασυνδεδεμένο Σύστημα, στα 50 ΚW.
Την αύξηση του ορίου της εγκατεστημένης ισχύος των «μικρών» υδροηλεκτρικών σταθμών, από 10 σε 15MW.
Την ενίσχυση της δημιουργίας υβριδικών συστημάτων και την προώθηση των συστημάτων συμπαραγωγής.
Την παροχή αυξημένων οικονομικών κινήτρων για την ενίσχυση των επενδύσεων σε ΑΠΕ. Στην περίπτωση των φωτοβολταϊκών η αύξηση φτάνει έως και το 630%.
Την ευνοϊκή αντιμετώπιση των αιτήσεων για την έκδοση της άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που υποβάλλεται από πολυσυμμετοχικές επιχειρήσεις (λαϊκής βάσης) και με τη συμμετοχή των φορέων της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Αποτέλεσμα των διατάξεων του Νόμου 3468 είναι η ουσιαστική μείωση, σε λιγότερο του ενός έτους, του συνολικού χρόνου για την έκδοση των αδειών παραγωγής και εγκατάστασης, ενώ με τα έως τώρα δεδομένα απαιτούνταν μέχρι και τρία χρόνια.
Επιπλέον, τόσο μέσω του Αναπτυξιακού Νόμου όσο και του μέσω Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα» (ΕΠΑΝ) χρηματοδοτούνται ήδη έργα ΑΠΕ και εξοικονόμησης ενέργειας. Στο ίδιο πνεύμα και με γνώμονα την περαιτέρω προώθηση των ΑΠΕ -και στον οικιακό τομέα- σχεδιάζεται από το υπουργείο Ανάπτυξης το επόμενο ΕΠΑΝ για την Προγραμματική Περίοδο 2007-2013.
Επισημαίνεται ότι έως σήμερα έχουν εγκριθεί, στο πλαίσιο του Γ΄ ΚΠΣ, για χρηματοδότηση 290 προτάσεις ΑΠΕ με προϋπολογισμό 1 δισ. ευρώ.
Το μεγαλύτερο μέρος των έργων συγκεντρώνεται στις Περιφέρειες της Κεντρικής Μακεδονίας (κυρίως υδροηλεκτρικά και έργα βιομάζας), της Κρήτης (κυρίως ηλιακά και αιολικά), της Πελοποννήσου (κυρίως αιολικά και ηλιακά) και της Στερεάς Ελλάδας (αιολικά και υδροηλεκτρικά).
Με βάση τα μέχρι σήμερα στοιχεία, η συνολική ισχύς συστημάτων ΑΠΕ που προβλέπεται να εγκατασταθεί από τη χρηματοδότηση των εν λόγω έργων ανέρχεται σε 543,85 MW. Από αυτά, τα 452,10 MW αφορούν έργα αξιοποίησης της αιολικής ενέργειας, τα 79,60 ΜW μικρά υδροηλεκτρικά έργα και τα 2,47 MW φωτοβολταϊκά συστήματα.
Επιπλέον, στις 2 Αυγούστου ανακοινώθηκε η έγκριση από τον υπουργό Ανάπτυξης κ. Δημήτρη Σιούφα της χρηματοδότησης 62 έργων προϋπολογισμού 46,8 εκατ. ευρώ, για τη σύνδεση ενεργειακών επενδύσεων με το σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας στο πλαίσιο του Μέτρου 6.5.: «Προώθηση της διείσδυσης συστημάτων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στο ενεργειακό σύστημα της χώρας», του ΕΠΑΝ. Με την υλοποίηση των συγκεκριμένων έργων προβλέπεται η ένταξη στο σύστημα ισχύος 512 MW παραγόμενης από ΑΠΕ.
Η περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ στα ηλεκτρικά δίκτυα τις επόμενες δεκαετίες και η αξιοποίησή τους για την κάλυψη των αυξανόμενων ενεργειακών αναγκών αποτελούν στρατηγικούς στόχους της χώρας μας, της Ε.Ε. και όλων των αναπτυσσόμενων χωρών, με στόχο τη δημιουργία βιώσιμων ενεργειακών συστημάτων και τον περιορισμό της εξάρτησης από τις εισαγωγές υψηλού κόστους ορυκτών καυσίμων.
Το ενεργειακό σύστημα του μέλλοντος οφείλει να είναι περισσότερο ασφαλές, περισσότερο διαφοροποιημένο σε σχέση με σήμερα, αποτελούμενο από ένα ευρύτερο ενεργειακό μείγμα, το οποίο θα επηρεάζει τόσο τα μέσα της προσφοράς-προμήθειας της ενέργειας, όσο και τον έλεγχο και τη διαχείριση της ζήτησής της. Σε αυτό το πλαίσιο, κρίνεται επιβεβλημένη η ενίσχυση της καταναλωτικής συνείδησης -όσον αφορά στη χρήση της ενέργειας-, η επέκταση των ΑΠΕ και η αύξηση των διαθέσιμων αποθεμάτων ενέργειας για κάθε κράτος. Το νέο ενεργειακό πρότυπο απαιτεί μεγαλύτερη αποκέντρωση της παραγωγής ενέργειας σε σταθμούς παραγωγής μικρής εγκατεστημένης ισχύος, την επέκταση της χρήσης των ΑΠΕ και στον οικιακό τομέα και την προώθηση της εξοικονόμησης ενέργειας. Το ζήτημα της ενέργειας επηρεάζει άμεσα την καθημερινότητα όλων μας, επηρεάζει σημαντικά την ανάπτυξη της χώρας, επιδρά στο κόστος παραγωγής και στην ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας. Για το λόγο, αυτό τόσο η κήρυξη από το υπουργείο Ανάπτυξης των ετών από το 2005 έως το 2010 ως Ετη Εξοικονόμησης Ενέργειας, όσο και η συντονισμένη προσπάθεια της πολιτικής ηγεσίας προς την κατεύθυνση της προώθησης των ΑΠΕ και την απεξάρτηση της χώρας από τις εισαγωγές πετρελαίου πρόκειται να συνδράμουν ουσιαστικά, ώστε στην καινούργια εποχή της ενέργειας να εισέλθει η Ελλάδα έτοιμη να αντιμετωπίσει τις νέες προκλήσεις.
Σημείωση: πολλές ευχαριστίες στον Freeblogger για την αναφορά του στο συγκεκριμένο άρθρο.
Νοεμβρίου 07, 2006
Η καινοτομία ενισχύει τα ελληνικά brand names
* Δημοσιεύθηκε το Σάββατο 4 Νοεμβριου 2006 στην ελληνική έκδοση του Economist που κυκλοφορεί μαζί με την "Καθημερινή"
Στην εποχή των ραγδαίων ποσοτικών και ποιοτικών αλλαγών, όποιος δεν αλλάζει, μένει στάσιμος. Υποχωρεί. Αυτό ισχύει για τα μεμονωμένα άτομα, τις επιχειρήσεις, τους δημόσιους φορείς και τα κράτη.
Για να παραμείνει μία επιχείρηση ή μία χώρα ανταγωνιστική, απαιτούνται μεταρρυθμίσεις, νέες πολιτικές και νέοι τρόποι για την αντιμετώπιση των παλαιών και νέων προβλημάτων. Απαιτούνται νέες μέθοδοι και σύγχρονα εργαλεία για την αποτελεσματική διαχείριση της αλλαγής (change management).
Σε εθνικό επίπεδο οι «νέες» δυνάμεις που αναδύονται διεθνώς (π.χ. Ιρλανδία, Ρωσία στον ευρωπαϊκό χώρο· Κίνα, Ινδία στην Ασία), συνεχώς εξελίσσονται και αναπτύσσονται. Σύμφωνα με εκτιμήσεις αναλυτών, κάποιες εξ αυτών πραγματοποιούν ήδη το «άλμα του βατράχου» (the leap-frog), δηλαδή από την αγροτική οικονομία περνούν κατευθείαν στην οικονομία της γνώσης, ξεπερνώντας το ενδιάμεσο στάδιο της βιομηχανικής οικονομίας. Έτσι μπορούν και προσφέρουν όχι μόνο ανταγωνιστικά μεταποιητικά προϊόντα, αλλά και ανταγωνιστικά προϊόντα και υπηρεσίες υψηλής τεχνολογίας. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι η Κίνα, κατά το 2005, ξεπέρασε για πρώτη φορά τις ΗΠΑ σε εξαγωγές προϊόντων υψηλής τεχνολογίας .
Σε αυτό το νέο ανταγωνιστικό περιβάλλον η χώρα μας καλείται να αντιπαρατάξει, με δημιουργικό τρόπο, τα δυνατά της σημεία και τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα. Καλείται να αξιοποιήσει, με καινοτόμο τρόπο, εκείνα τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που την διαφοροποιούν από τον παγκόσμιο ανταγωνισμό, ακολουθώντας τη στρατηγική των γαλάζιων ωκεανών και της αξιακής καινοτομίας (value innovation).
Η δημιουργική αξιοποίηση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της χώρας αποσκοπεί στην επανατοποθέτηση του ελληνικού brand name και στην κατάκτηση νέων αγορών για τα ελληνικά προϊόντα. Η προσπάθεια θα καταστεί δυνατή μέσω της αύξησης της αποτελεσματικότητας των παραγωγικών και εμπορικών διαδικασιών, της προσαρμογής στις απαιτήσεις του σύγχρονου καταναλωτή και των διεθνών αγορών, της βελτίωσης της ποιότητας των προϊόντων, της αύξησης της παραγωγικότητας και κυρίως της καινοτομικότητας.
Στόχος είναι η καθιέρωση Ελληνικών επώνυμων ποιοτικών προϊόντων (αγροτικών ή μη) στις διεθνείς αγορές. Προϊόντων εξαιρετικής ποιότητας και μοναδικής αξίας, όπως τα καλλυντικά, το ελαιόλαδο , η μαστίχα, τα μοναδικά τυριά κ.α., τα οποία, όμως, είναι κατάλληλα και με ευρηματικό τρόπο, συσκευασμένα.
Η προώθηση των τοπικών ποιοτικών προϊόντων στις διεθνείς αγορές μπορεί να αποτελέσει, εν μέρει, και την απάντηση στην ισόρροπη περιφερειακή ανάπτυξη της χώρας. Αρκεί η καθιέρωση ως αναγνωρίσιμων διεθνών επωνυμιών λίγων κατηγοριών προϊόντων, σε συγκεκριμένες μεγάλες αγορές, ώστε να προκύψουν σημαντικά οφέλη για την ανταγωνιστικότητα και το εισόδημα των Περιφερειών της χώρας.
Παράλληλα, αξιοποιώντας την παγκόσμια στροφή προς τα ποιοτικά τρόφιμα (βιολογικά ή μη) και την μεσογειακή διατροφή μπορούμε να προβάλουμε ένα νέο, ισορροπημένο και υγιεινό πρότυπο διατροφής και, γιατί όχι, διαβίωσης. Το Ελληνικό υγιεινό πρότυπο διαβίωσης.
Το πρότυπο αυτό θα τροφοδοτείται από προϊόντα που θα τα χαρακτηρίζει η μοναδική τοπική προέλευση, η υψηλή ποιότητα, η ιδιαίτερη παραγωγική διαδικασία, οι αγνές πρώτες ύλες και η πρωτότυπη συσκευασία.
Η χώρα μας μπορεί να αξιοποιήσει το μεγάλος εύρος των μοναδικών προϊόντων της και με την κατάλληλη προώθηση να κερδίσει νέες αγορές στο εξωτερικό. Επιπλέον, η σύνδεση των εξαγόμενων προϊόντων με συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές μπορεί να τα μετατρέψει στους καλύτερους πρεσβευτές του ελληνικού τουρισμού στο εξωτερικό, αναδεικνύοντας έτσι τη φύση και τη γη που τα παρήγαγαν. Για την επιτυχία του εγχειρήματος απαιτείται συγκεκριμένη στρατηγική διαφοροποίησης και στόχευση σε εστιασμένες αγορές (niche markets).
Η προσπάθεια πρέπει να στοχεύει στην καθιέρωση του «Made ή Produced in Greece», ως ισχυρής επωνυμίας διαφοροποίησης και υψηλής ποιότητας. Ορισμένες ελληνικές επιχειρήσεις το έχουν ήδη πετύχει, γιατί όχι και άλλες;
Στην εποχή των ραγδαίων ποσοτικών και ποιοτικών αλλαγών, όποιος δεν αλλάζει, μένει στάσιμος. Υποχωρεί. Αυτό ισχύει για τα μεμονωμένα άτομα, τις επιχειρήσεις, τους δημόσιους φορείς και τα κράτη.
Για να παραμείνει μία επιχείρηση ή μία χώρα ανταγωνιστική, απαιτούνται μεταρρυθμίσεις, νέες πολιτικές και νέοι τρόποι για την αντιμετώπιση των παλαιών και νέων προβλημάτων. Απαιτούνται νέες μέθοδοι και σύγχρονα εργαλεία για την αποτελεσματική διαχείριση της αλλαγής (change management).
Σε εθνικό επίπεδο οι «νέες» δυνάμεις που αναδύονται διεθνώς (π.χ. Ιρλανδία, Ρωσία στον ευρωπαϊκό χώρο· Κίνα, Ινδία στην Ασία), συνεχώς εξελίσσονται και αναπτύσσονται. Σύμφωνα με εκτιμήσεις αναλυτών, κάποιες εξ αυτών πραγματοποιούν ήδη το «άλμα του βατράχου» (the leap-frog), δηλαδή από την αγροτική οικονομία περνούν κατευθείαν στην οικονομία της γνώσης, ξεπερνώντας το ενδιάμεσο στάδιο της βιομηχανικής οικονομίας. Έτσι μπορούν και προσφέρουν όχι μόνο ανταγωνιστικά μεταποιητικά προϊόντα, αλλά και ανταγωνιστικά προϊόντα και υπηρεσίες υψηλής τεχνολογίας. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι η Κίνα, κατά το 2005, ξεπέρασε για πρώτη φορά τις ΗΠΑ σε εξαγωγές προϊόντων υψηλής τεχνολογίας .
Σε αυτό το νέο ανταγωνιστικό περιβάλλον η χώρα μας καλείται να αντιπαρατάξει, με δημιουργικό τρόπο, τα δυνατά της σημεία και τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα. Καλείται να αξιοποιήσει, με καινοτόμο τρόπο, εκείνα τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που την διαφοροποιούν από τον παγκόσμιο ανταγωνισμό, ακολουθώντας τη στρατηγική των γαλάζιων ωκεανών και της αξιακής καινοτομίας (value innovation).
Η δημιουργική αξιοποίηση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της χώρας αποσκοπεί στην επανατοποθέτηση του ελληνικού brand name και στην κατάκτηση νέων αγορών για τα ελληνικά προϊόντα. Η προσπάθεια θα καταστεί δυνατή μέσω της αύξησης της αποτελεσματικότητας των παραγωγικών και εμπορικών διαδικασιών, της προσαρμογής στις απαιτήσεις του σύγχρονου καταναλωτή και των διεθνών αγορών, της βελτίωσης της ποιότητας των προϊόντων, της αύξησης της παραγωγικότητας και κυρίως της καινοτομικότητας.
Στόχος είναι η καθιέρωση Ελληνικών επώνυμων ποιοτικών προϊόντων (αγροτικών ή μη) στις διεθνείς αγορές. Προϊόντων εξαιρετικής ποιότητας και μοναδικής αξίας, όπως τα καλλυντικά, το ελαιόλαδο , η μαστίχα, τα μοναδικά τυριά κ.α., τα οποία, όμως, είναι κατάλληλα και με ευρηματικό τρόπο, συσκευασμένα.
Η προώθηση των τοπικών ποιοτικών προϊόντων στις διεθνείς αγορές μπορεί να αποτελέσει, εν μέρει, και την απάντηση στην ισόρροπη περιφερειακή ανάπτυξη της χώρας. Αρκεί η καθιέρωση ως αναγνωρίσιμων διεθνών επωνυμιών λίγων κατηγοριών προϊόντων, σε συγκεκριμένες μεγάλες αγορές, ώστε να προκύψουν σημαντικά οφέλη για την ανταγωνιστικότητα και το εισόδημα των Περιφερειών της χώρας.
Παράλληλα, αξιοποιώντας την παγκόσμια στροφή προς τα ποιοτικά τρόφιμα (βιολογικά ή μη) και την μεσογειακή διατροφή μπορούμε να προβάλουμε ένα νέο, ισορροπημένο και υγιεινό πρότυπο διατροφής και, γιατί όχι, διαβίωσης. Το Ελληνικό υγιεινό πρότυπο διαβίωσης.
Το πρότυπο αυτό θα τροφοδοτείται από προϊόντα που θα τα χαρακτηρίζει η μοναδική τοπική προέλευση, η υψηλή ποιότητα, η ιδιαίτερη παραγωγική διαδικασία, οι αγνές πρώτες ύλες και η πρωτότυπη συσκευασία.
Η χώρα μας μπορεί να αξιοποιήσει το μεγάλος εύρος των μοναδικών προϊόντων της και με την κατάλληλη προώθηση να κερδίσει νέες αγορές στο εξωτερικό. Επιπλέον, η σύνδεση των εξαγόμενων προϊόντων με συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές μπορεί να τα μετατρέψει στους καλύτερους πρεσβευτές του ελληνικού τουρισμού στο εξωτερικό, αναδεικνύοντας έτσι τη φύση και τη γη που τα παρήγαγαν. Για την επιτυχία του εγχειρήματος απαιτείται συγκεκριμένη στρατηγική διαφοροποίησης και στόχευση σε εστιασμένες αγορές (niche markets).
Η προσπάθεια πρέπει να στοχεύει στην καθιέρωση του «Made ή Produced in Greece», ως ισχυρής επωνυμίας διαφοροποίησης και υψηλής ποιότητας. Ορισμένες ελληνικές επιχειρήσεις το έχουν ήδη πετύχει, γιατί όχι και άλλες;
Νοεμβρίου 02, 2006
18ο Ετήσιο Συνέδριο του Πανελλήνιου Δικτύου Οικολογικών Οργανώσεων
Η Κεντρική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων Ελλάδας (ΚΕΔΚΕ), η Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδας (ΓΣΕΕ), ο Δήμος Βέροιας και το Πανελλήνιο Δίκτυο Οικολογικών Οργανώσεων (ΠΑΝΔΟΙΚΟ), συνδιοργανώνουν το 18ο Ετήσιο Συνέδριο του ΠΑΝΔΟΙΚΟ. Το Συνέδριο έχει θέμα:«Κοινωνική Περιβαλλοντική Ευθύνη και Απασχόληση» και θα πραγματοποιηθεί στη Βέροια από τις 3 έως τις 5 Νοεμβρίου 2006.
Πρόγραμμα Συνεδρίου
Πρόγραμμα Συνεδρίου
Η κλιματική αλλαγή βλάπτει σοβαρά και την τσέπη μας
Δημοσιεύθηκαν τα αποτελέσματα της μελέτης του οικονομολόγου Sir Nicholas Stern για τις οικονομικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Τη μελέτη πραγματοποίησε για λογαριασμό της Βρετανικής Κυβέρνησης.
Σύμφωνα με αυτήν:
- Το 40% των ειδών απειλούνται με εξαφάνιση, ενώ 200 εκατομμύρια άνθρωποι θα εγκαταλείψουν τις εστίες τους, λόγω πλημμυρών ή ξηρασιών μέχρι το 2050, εάν η παγκόσμια θερμοκρασία αυξηθεί κατά 2 οC.
- Επιπλέον 4 δισεκατομμύρια άνθρωποι θα αντιμετωπίσουν προβλήματα έλλειψης πόσιμου νερού, εάν η παγκόσμια θερμοκρασία αυξηθεί κατά 2 οC.
- Ουσιαστικά αποδεικνύεται ότι το κόστος της κλιματικής αλλαγής είναι κατά πολύ υψηλότερο του κόστους της άμεσης αντιμετώπισης των οικονομικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών αιτίων που την προκαλούν.
Αναλυτικά τα αποτελέσματα της μελέτης, και επιπλέον σχόλια.
Σύμφωνα με αυτήν:
- Το 40% των ειδών απειλούνται με εξαφάνιση, ενώ 200 εκατομμύρια άνθρωποι θα εγκαταλείψουν τις εστίες τους, λόγω πλημμυρών ή ξηρασιών μέχρι το 2050, εάν η παγκόσμια θερμοκρασία αυξηθεί κατά 2 οC.
- Επιπλέον 4 δισεκατομμύρια άνθρωποι θα αντιμετωπίσουν προβλήματα έλλειψης πόσιμου νερού, εάν η παγκόσμια θερμοκρασία αυξηθεί κατά 2 οC.
- Ουσιαστικά αποδεικνύεται ότι το κόστος της κλιματικής αλλαγής είναι κατά πολύ υψηλότερο του κόστους της άμεσης αντιμετώπισης των οικονομικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών αιτίων που την προκαλούν.
Αναλυτικά τα αποτελέσματα της μελέτης, και επιπλέον σχόλια.
Οκτωβρίου 30, 2006
Important UN Conference in Athens
A great United Nations Conference for Internet Governance, brought a friend from Canada to Athens.
Nisha welcome to Greece!!
Οκτωβρίου 26, 2006
Τελευταία πολιτικά νέα από τη Μεγάλη Βρετανία
Μια πολύ ενδιαφέρουσα πρωτοβουλία του ηγέτη
των Συντηρητικών David Cameron:
http://www.webcameron.org.uk
...και συνδέσεις με τα μεγαλύτερα think -tanks της Βρετανίας:
"Συντηρητικών":
Policy Exchange
www.policyexchange.org.uk
Direct Democracy
www.direct-democracy.co.uk/
Adam Smith Institute
www.adamsmith.org/
Centre for Policy Studies
www.cps.org.uk/
The Tax Payers Alliance
www.taxpayersalliance.com/
Reform
www.reform.co.uk
"Εργατικών":
Institute for Public Policy Research
www.ippr.org.uk/
Progress
www.progressives.org.uk/
Demos
www.demos.co.uk
Smith Institute
www.smith-institute.org.uk/
Compass
www.compassonline.org.uk
Catalyst
www.catalystforum.org.uk/
των Συντηρητικών David Cameron:
http://www.webcameron.org.uk
...και συνδέσεις με τα μεγαλύτερα think -tanks της Βρετανίας:
"Συντηρητικών":
Policy Exchange
www.policyexchange.org.uk
Direct Democracy
www.direct-democracy.co.uk/
Adam Smith Institute
www.adamsmith.org/
Centre for Policy Studies
www.cps.org.uk/
The Tax Payers Alliance
www.taxpayersalliance.com/
Reform
www.reform.co.uk
"Εργατικών":
Institute for Public Policy Research
www.ippr.org.uk/
Progress
www.progressives.org.uk/
Demos
www.demos.co.uk
Smith Institute
www.smith-institute.org.uk/
Compass
www.compassonline.org.uk
Catalyst
www.catalystforum.org.uk/
Ερωτήσεις (ρητορικές;) για την κατάσταση στην Παιδεία
Μετά από έξι εβδομάδες απεργιών (και καταλήψεων) θα είχε ενδιαφέρον να μετρήσει κάποια έρευνα το ποσοστό των γονέων που έχουν, ακόμη, θετική γνώμη για το δημόσιο σχολείο;
Μήπως ο μεγαλύτερος κερδισμένος από τις απεργίες είναι οι ιδιοκτήτες ιδιωτικών σχολείων;
Αναρωτιέται κανείς, ποιός και γιατί ωφελείται από την αναστάτωση που υπάρχει από το Μάρτιο σχεδόν στο χώρο της Παιδείας, χωρίς να έχει υπάρξει ακόμη κάποια ουσιαστική αλλαγή στον συγκεκριμένο χώρο; Ποιός φοβάται την αλλαγή και λέει όχι στην μεταρρύθμιση;
Μήπως ο μεγαλύτερος κερδισμένος από τις απεργίες είναι οι ιδιοκτήτες ιδιωτικών σχολείων;
Αναρωτιέται κανείς, ποιός και γιατί ωφελείται από την αναστάτωση που υπάρχει από το Μάρτιο σχεδόν στο χώρο της Παιδείας, χωρίς να έχει υπάρξει ακόμη κάποια ουσιαστική αλλαγή στον συγκεκριμένο χώρο; Ποιός φοβάται την αλλαγή και λέει όχι στην μεταρρύθμιση;
Οκτωβρίου 24, 2006
H ενεργειακή έρευνα και η ασφάλεια του εφοδιασμού: αναγκαίες προϋποθέσεις για την αειφόρο ανάπτυξη και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης
* Άρθρο, το οποίο δημοσιεύθηκε τον Απρίλιο του 2006 στην ελληνική έκδοση του Economist που κυκλοφορεί με την Καθημερινή
Πριν από λίγες ημέρες η Καγκελάριος της Γερμανίας Αγκέλα Μέρκελ συναντήθηκε με εκπροσώπους των εταιρειών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας της. Αποτέλεσμα αυτής της συνάντησης ήταν η δέσμευση για επενδύσεις της τάξεως των 70 δις € μέχρι το 2012 στο συγκεκριμένο τομέα, εκ των οποίων τα 40 δις € αφορούν επενδύσεις παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ).
Επιπλέον, είναι χαρακτηριστικό ότι οι Ευρωπαίοι πολίτες σε έρευνα του Ευρωβαρόμετρου, που διεξήχθη από τον Οκτώβριο έως το Νοέμβριο του 2005, θεωρούν την ανάπτυξη των ΑΠΕ και την προώθηση της έρευνας και τεχνολογίας στο συγκεκριμένο τομέα ως τα κύρια μέσα για να μειωθεί η ενεργειακή εξάρτηση σε εθνικό επίπεδο. Από την ίδια έρευνα επίσης προκύπτει ότι ο ρόλος της ενέργειας κρίνεται ιδιαίτερα κρίσιμος όσον αφορά και την ίδια την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας.
Σύμφωνα μάλιστα με πρόσφατη έκθεση του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (Ο.Ο.Σ.Α.) «παρότι ο ενεργειακός τομέας καλύπτει μικρό ποσοστό του ΑΕΠ, η σημασία της χρήσης της ενέργειας στις σύγχρονες οικονομίες καθιστά τον ανεμπόδιστο εφοδιασμό και τις σταθερές τιμές κρίσιμο παράγοντα της αειφόρου ανάπτυξης».
Για το λόγο αυτό, η προστασία του περιβάλλοντος και η σταδιακή απεξάρτηση από τις συμβατικές-ορυκτές πηγές ενέργειας αποτελούν βασικές προτεραιότητες, τόσο της Στρατηγικής της Λισσαβώνας για την ανάπτυξη και την απασχόληση, όσο και της Στρατηγικής για την Αειφόρο Ανάπτυξη, δύο εκ των ισχυρότερων, δηλαδή, κειμένων πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Προς την ίδια κατεύθυνση, με την Οδηγία 2001/77/ΕΚ τέθηκε ως στόχος η ηλεκτροπαραγωγή από ΑΠΕ να καλύπτει το 22,1% της συνολικής ηλεκτροπαραγωγής στην Ε.Ε. μέχρι το 2010, ενώ η Ελλάδα έχει αναλάβει τη δέσμευση οι ΑΠΕ να καλύπτουν το 20,1% της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας στον ίδιο χρονικό ορίζοντα.
Η σημασία της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης και η έμφασης που αποδίδεται σε αυτή από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έγινε περισσότερο εμφανής στην εκδοθείσα, τον Ιανουάριο του 2006, Ετήσια Έκθεση Προόδου για τη Στρατηγική της Λισσαβώνας, με τίτλο «Καιρός να ανεβάσουμε ταχύτητα», η οποία συμπεριέλαβε την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού στις τέσσερις βασικές προτεραιότητές της για τα επόμενα χρόνια. Και αυτό είναι ενδεικτικό των προθέσεων της Επιτροπής, αλλά και της κρισιμότητας της κατάστασης στον συγκεκριμένο τομέα.
Συγκεκριμένα, η Επιτροπή, στο πλαίσιο της παραπάνω Έκθεσης, κάλεσε τους Ευρωπαίους ηγέτες να λάβουν πρόσθετα μέτρα σε τέσσερις τομείς προτεραιότητας:
1. Τις επενδύσεις για την εκπαίδευση και την έρευνα.
2. Την ενθάρρυνση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και την ενίσχυση του επιχειρηματικού δυναμικού.
3. Τη διευκόλυνση της πρόσβασης στην αγορά εργασίας.
4. Τον αποτελεσματικό, ασφαλή και διατηρήσιμο ενεργειακό εφοδιασμό.
Στον τομέα της ενέργειας, λοιπόν, η Έκθεση της Επιτροπής αναφέρει χαρακτηριστικά ότι «ο ασφαλής και οικονομικός ενεργειακός εφοδιασμός της Ευρώπης αποτελεί κρίσιμο εφαλτήριο για την ανάπτυξη της ηπείρου». Τονίζει δε ότι απαιτείται κοινή ευρωπαϊκή ενεργειακή πολιτική, η οποία θα αξιοποιήσει το δυναμικό των ΑΠΕ και θα επενδύσει στην αποδοτικότερη χρήση του, ώστε ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας.
Συνδυάζοντας την πρώτη και την τελευταία από τις τέσσερις προτεραιότητες της Έκθεσης της Επιτροπής, γίνεται φανερό ότι απαιτείται η δημιουργία ενός ενάρετου κύκλου (reinforcing loop) όσον αφορά τη ζήτηση και τη χρήση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ο ενάρετος αυτός κύκλος θα δημιουργηθεί με την επένδυση σημαντικών κεφαλαίων στον τομέα της ενεργειακής έρευνας, η ανάπτυξη της οποίας θα οδηγήσει σε μείωση τόσο του κόστους ανάπτυξης των ΑΠΕ, όσο και του κόστους παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ.
Ενεργειακές Προκλήσεις και Πράσινη Βίβλος
Είναι γεγονός ότι, στο νέο διεθνές ενεργειακό περιβάλλον, οι προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει η Ευρώπη περιλαμβάνουν:
- Τη συνεχώς αυξανόμενη ενεργειακή ζήτηση, η οποία, με τα σημερινά δεδομένα, θα πρέπει να εξυπηρετηθεί από ένα, σε μεγάλο βαθμό, πεπαλαιωμένο δίκτυο (υπολογίζεται ότι απαιτούνται επενδύσεις περίπου ενός τρισεκατομμυρίου ευρώ για τη βελτίωση του δικτύου μέσα στην επόμενη εικοσαετία).
- Την επίσης αυξανόμενη εξάρτηση της Ευρώπης από τις εισαγωγές ενέργειας. Σύμφωνα με έγκυρες εκτιμήσεις την επόμενη εικοσαετία ή το πολύ τριακονταετία, το 70% των ενεργειακών απαιτήσεων της Ένωσης θα καλύπτεται από εισαγόμενη ενέργεια. Είναι εξίσου ανησυχητικό ότι ο αριθμός των τρίτων Κρατών που παρέχουν ενέργεια στην ΕΕ είναι αρκετά περιορισμένος, ένα γεγονός που ασφαλώς αυξάνει το ρίσκο της ενεργειακής ανεπάρκειας και της αστάθειας των τιμών. Τα προβλήματα που δημιουργήθηκαν, στην αρχή της χρονιάς, στην απρόσκοπτη τροφοδοσία των Ευρωπαϊκών κρατών με φυσικό αέριο από τη Ρωσία, είναι ενδεικτικά αυτής της ρευστής κατάστασης.
- Την αύξηση των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, οι οποίες έχουν σχεδόν διπλασιαστεί την τελευταία διετία και προβλέπεται ότι θα αυξηθούν ακόμη περισσότερο.
- Την αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι, εάν δεν ληφθούν μέτρα, θα σημειωθεί αύξηση μεταξύ 1,4 και 5,8 βαθμών Κελσίου μέχρι το τέλος του αιώνα.
Μέσα σε αυτό το δυσμενές πλαίσιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε στις 8 Μαρτίου την Πράσινη Βίβλο με τίτλο: «Ευρωπαϊκή Στρατηγική για αειφόρο, ανταγωνιστική και ασφαλή ενέργεια», επιχειρώντας να θέσει τις βάσεις για μια ενιαία ευρωπαϊκή ενεργειακή πολιτική.
Σύμφωνα με τον Πρόεδρό της José Manuel Barroso: «Οι ενεργειακές προκλήσεις του 21ου αιώνα απαιτούν μια κοινή ευρωπαϊκή απάντηση. Μια κοινή προσέγγιση, αρθρωμένη με μια ενιαία φωνή, θα δώσει στην Ευρώπη τη δυνατότητα να ηγηθεί της προσπάθειας για ανεύρεση λύσεων στα ενεργειακά προβλήματα». Ταυτόχρονα, ο αρμόδιος Επίτροπος για την ενέργεια Andris Piebalgs δήλωσε ότι «Η ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς, η καταπολέμηση της αλλαγής του κλίματος και η ασφάλεια του εφοδιασμού αποτελούν κοινές ενεργειακές προκλήσεις που χρειάζονται από κοινού λύσεις.».
Η συγκεκριμένη Βίβλος εστιάζει στους εξής τομείς προτεραιότητας, βασιζόμενη πάντα στο τρίπτυχο «ασφάλεια εφοδιασμού, ανταγωνιστικότητα, αειφόρος ανάπτυξη»:
- Την ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς ενέργειας, με γνώμονα τη διασφάλιση ισότιμων όρων ανταγωνισμού.
- Την ασφάλεια του εφοδιασμού, με τη συγκρότηση ενός Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου Προσφοράς Ενέργειας και την αναθεώρηση της ισχύουσας κοινοτικής νομοθεσίας όσον αφορά τα αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου.
- Την αειφόρο, αποδοτική και διαφοροποιημένη σύνθεση των ενεργειακών πηγών της ΕΕ.
- Την αντιμετώπιση των προβλημάτων της υπερθέρμανσης του πλανήτη, μέσω της εκπόνησης ενός σχεδίου δράσης για την εξοικονόμηση του 20% της ενέργειας που θα κατανάλωνε, σύμφωνα με τις σημερινές προβλέψεις, η ΕΕ μέχρι το 2020.
- Την εκπόνηση ενός στρατηγικού ενεργειακού τεχνολογικού σχεδίου, το οποίο θα εξασφαλίσει την παγκόσμια πρωτοπορία των ευρωπαϊκών βιομηχανιών στο συγκεκριμένο τομέα, και
- Την ανάγκη κοινής εξωτερικής ενεργειακής πολιτικής, προκειμένου να αντιμετωπισθούν τα προβλήματα της αυξανόμενης ζήτησης, των υψηλών και ασταθών ενεργειακών τιμών, αλλά και της αυξανόμενης εξάρτησης από τις εισαγωγές.
Σε συνέχεια των διαπιστώσεων και των προτάσεων που διατύπωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην Πράσινη Βίβλο και «δεδοµένου του επείγοντος χαρακτήρα των προκλήσεων στον ενεργειακό τομέα», το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο κατά την πρόσφατη συνεδρίασή του στις Βρυξέλλες στις 23 και 24 Μαρτίου, κάλεσε την Επιτροπή να λάβει τα ακόλουθα µέτρα:
- Την υποβολή σχεδίου δράσης για την ενεργειακή αποδοτικότητα έως τα μέσα του 2006,
- Την εφαρμογή του Σχεδίου Δράσης για τη βιοµάζα,
- Την εκπόνηση επείγοντος σχεδίου διασύνδεσης των αγορών και τη διευκόλυνση της εκτέλεσης έργων υποδοµής που συµβάλλουν στη διαφοροποίηση του εφοδιασµού και την ενσωµάτωση των περιφερειακών αγορών στην εσωτερική αγορά της ΕΕ,
- Τον αποτελεσµατικότερο διάλογο ΕΕ-Ρωσίας,
- Την ανάπτυξη στρατηγικής, ώστε να επιτευχθεί ταυτόχρονη εξαγωγή της πολιτικής για τη δημιουργία κοινής ενεργειακής αγοράς και στις γειτονικές με την Ε.Ε. χώρες,
- Την έμφαση του 7ου Προγράµµατος–Πλαισίου για την Έρευνα και την Τεχνολογική Ανάπτυξη στον τομέα της ενέργειας,
- Τη βελτίωση της διαφάνειας στην ενεργειακή αγορά, ιδίως δε όσον αφορά τα στοιχεία για τη αποθηκευτική δυναμικότητα φυσικού αερίου και για τα αποθέματα πετρελαίου.
Έμφαση στην ενεργειακή έρευνα
Στην Πράσινη Βίβλο γίνεται παραπάνω από εμφανής ο σημαντικός ρόλος που καλείται να διαδραματίσει η έρευνα στον ενεργειακό τομέα για τα επόμενα χρόνια και ιδιαίτερα στους τομείς των ανανεώσιμων και των εναλλακτικών μορφών ενέργειας. Παράλληλα, σύμφωνα με κάποιους αναλυτές, η σημερινή απαισιόδοξη συγκυρία στο συγκεκριμένο τομέα, σε συνδυασμό με την έντονα αυξητική τάση των τιμών των ορυκτών καυσίμων, μπορεί να αποτελέσει το έναυσμα ώστε να δοθεί μεγαλύτερη σημασία στην έννοια της ενεργειακής απόδοσης και της καινοτομίας στο χώρο της ενέργειας.
Η έμφαση της Ε.Ε. στην ενεργειακή έρευνα έρχεται να συνδυαστεί με μια συντονισμένη προσπάθεια τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όσο και σε επίπεδο κρατών-μελών για την έρευνα και τεχνολογία. Η προσπάθεια αυτή περιλαμβάνει:
- Την πρόταση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να συστήσει ένα Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Τεχνολογίας (EIT), το οποίο θα λειτουργήσει ως ένας νέος πόλος αριστείας στον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, της έρευνας και της καινοτομίας, με έμφαση στην ενεργειακή έρευνα.
- Το σχεδιασμό του 7ου Προγράμματος – Πλαισίου για την Έρευνα και Τεχνολογική Ανάπτυξη, το οποίο θα έχει αυξημένο προϋπολογισμό σε σχέση με το 6ο. Για τον τομέα της ενέργειας, συγκεκριμένα, προβλέπεται να διατεθούν περίπου 3 δις €.
- Το σχεδιασμό του Προγράµµατος – Πλαισίου για την Ανταγωνιστικότητα και την Καινοτοµία (ΠΠΑΚ-CIP). Σκοπός του είναι να προωθήσει υπηρεσίες υποστήριξης της καινοτοµίας για τη µεταφορά και την αξιοποίηση της τεχνολογίας στους τοµείς των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ), της Ενέργειας και της Προστασίας του Περιβάλλοντος. Το ΠΠΑΚ φιλοδοξεί να συγκεντρώσει υφιστάµενα προγράµµατα της ΕΕ, σε ενιαίο πλαίσιο, υπό τρεις άξονες: το πρόγραµµα «Επιχειρηµατικότητα και καινοτοµία», το πρόγραµµα «Υποστήριξη της πολιτικής για τις ΤΠΕ» και το πρόγραµµα «Ευφυής ενέργεια – Ευρώπη».
Ήδη η Ευρωπαϊκή Ένωση, στο πλαίσιο του 6ου Προγράμματος-Πλαισίου για την Έρευνα και Τεχνολογική Ανάπτυξη, χρηματοδοτεί ερευνητικά έργα στους τομείς των ΑΠΕ και συγκεκριμένα στους τομείς των βιοκαυσίμων και της βιομάζας (συνολικού προϋπολογισμού 68 εκ. €), της ηλιακής ενέργειας (συνολικού προϋπολογισμού 95 εκ. €), του Υδρογόνου και των κυψελών καυσίμου (συνολικού προϋπολογισμού 115 εκ. €)
Τα κυριότερα προγράμματα στον τομέα των βιοκαυσίμων που αναπτύσσονται αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη είναι το πρόγραμμα RENEW, το οποίο εστιάζει στην έρευνα και ανάπτυξη της δεύτερης γενιάς βιοκαυσίμων, που θα χρησιμοποιηθούν στις σύγχρονες μηχανές εσωτερικής καύσης.
Παράλληλα, το δίκτυο ΝΟΕ-Bioenergy, σε συνεργασία με τις βιομηχανίες αναλύει τα εμπόδια για την ανάπτυξη και την επέκταση της χρήσης όλων των μορφών βιοενέργειας. Προς αυτή την κατεύθυνση λαμβάνει υπόψη όλη τη χρηστική αλυσίδα της βιομάζας, τις ανταγωνιστικές χρήσεις της, τις περίπλοκες ιδιότητές της, καθώς και τα τεχνικά οικονομικά προβλήματα και τις κοινωνικο-οικονομικές προκλήσεις που προκύπτουν από τη χρήση της.
Στον τομέα των φωτοβολταϊκών, το πρόγραμμα FLEXCELLENCE επιδιώκει την ανάπτυξη εύκαμπτων ηλιακών πάνελ, των οποίων η σύνθεση δεν θα περιέχει καθόλου γυαλί. Στον ίδιο τομέα, το πρόγραμμα Full Spectrum αποσκοπεί στην ανάπτυξη φωτοβολταϊκών συστημάτων με μεγαλύτερη απόδοση, η οποία θα φτάνει ακόμη και το 86%, από 40% που είναι σήμερα.
Τέλος, ο τομέας του Υδρογόνου και των κυψελών καυσίμου (fuel cells) θεωρείται ιδανικός για την περίοδο μετάβασης της οικονομίας από τη χρήση των ορυκτών ενεργειακών πόρων σε πιο καθαρές μορφές ενέργειας. Αυτό συμβαίνει γιατί οι κυψέλες καυσίμου είναι αρκετά αποδοτικές και «καθαρές», τόσο όταν τροφοδοτούνται με υδρογόνο, όσο και όταν τροφοδοτούνται με συμβατικά καύσιμα.
Σε αυτό τον τομέα, το πρόγραμμα HyWAYS με την εμπλοκή κυβερνητικών φορέων, ερευνητικών κέντρων και βιομηχανιών, επεξεργάζεται την εκπόνηση ενός «Ευρωπαϊκού Οδικού Χάρτη για το Υδρογόνο».
Τέλος, χρηματοδοτούνται δυο προγράμματα για τη μείωση των παραγόμενων ρύπων CO2 και τη βέλτιστη αξιοποίηση και διανομή της ενέργειας που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές, συνολικού προϋπολογισμού 115 εκ. €.
Η χώρα μας, εκμεταλλευόμενη τη στρατηγική της θέση (νέοι δρόμοι μεταφοράς φυσικού αερίου από την Κασπία Θάλασσα προς την Ευρώπη) και τα πλούσια φυσικά «αποθέματα» σε ορισμένες από τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ήλιος, άνεμος), έχει μόνο να ωφεληθεί από την νέα ενεργειακή στρατηγική που χαράσσει η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Τους τελευταίους μήνες δημιουργείται στη χώρα μας ένα πρόσφορο ενεργειακό περιβάλλον. Κινήσεις, όπως η πολιτική συμφωνία με τη Ρωσία και τη Βουλγαρία για την κατασκευή του αγωγού πετρελαίου Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη, η κατασκευή του ελληνο-τουρκικού αγωγού φυσικού αερίου, που αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2006, η συμφωνία με την Ιταλία για την κατασκευή του ελληνο-ιταλικού αγωγού φυσικού αερίου, η υπογραφή της Συνθήκης για την Ενεργειακή Κοινότητα της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και το νέο πλαίσιο για την ανάπτυξη των ΑΠΕ, που δόθηκε πρόσφατα στη δημοσιότητα, τοποθετούν την Ελλάδα στο επίκεντρο των εξελίξεων και μετατρέπουν την χώρα μας από παρατηρητή, σε πρωταγωνιστή των εξελίξεων στο συγκεκριμένο τομέα σε ολόκληρη τη Νοτιανατολική Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή.
Πριν από λίγες ημέρες η Καγκελάριος της Γερμανίας Αγκέλα Μέρκελ συναντήθηκε με εκπροσώπους των εταιρειών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας της. Αποτέλεσμα αυτής της συνάντησης ήταν η δέσμευση για επενδύσεις της τάξεως των 70 δις € μέχρι το 2012 στο συγκεκριμένο τομέα, εκ των οποίων τα 40 δις € αφορούν επενδύσεις παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ).
Επιπλέον, είναι χαρακτηριστικό ότι οι Ευρωπαίοι πολίτες σε έρευνα του Ευρωβαρόμετρου, που διεξήχθη από τον Οκτώβριο έως το Νοέμβριο του 2005, θεωρούν την ανάπτυξη των ΑΠΕ και την προώθηση της έρευνας και τεχνολογίας στο συγκεκριμένο τομέα ως τα κύρια μέσα για να μειωθεί η ενεργειακή εξάρτηση σε εθνικό επίπεδο. Από την ίδια έρευνα επίσης προκύπτει ότι ο ρόλος της ενέργειας κρίνεται ιδιαίτερα κρίσιμος όσον αφορά και την ίδια την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας.
Σύμφωνα μάλιστα με πρόσφατη έκθεση του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (Ο.Ο.Σ.Α.) «παρότι ο ενεργειακός τομέας καλύπτει μικρό ποσοστό του ΑΕΠ, η σημασία της χρήσης της ενέργειας στις σύγχρονες οικονομίες καθιστά τον ανεμπόδιστο εφοδιασμό και τις σταθερές τιμές κρίσιμο παράγοντα της αειφόρου ανάπτυξης».
Για το λόγο αυτό, η προστασία του περιβάλλοντος και η σταδιακή απεξάρτηση από τις συμβατικές-ορυκτές πηγές ενέργειας αποτελούν βασικές προτεραιότητες, τόσο της Στρατηγικής της Λισσαβώνας για την ανάπτυξη και την απασχόληση, όσο και της Στρατηγικής για την Αειφόρο Ανάπτυξη, δύο εκ των ισχυρότερων, δηλαδή, κειμένων πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Προς την ίδια κατεύθυνση, με την Οδηγία 2001/77/ΕΚ τέθηκε ως στόχος η ηλεκτροπαραγωγή από ΑΠΕ να καλύπτει το 22,1% της συνολικής ηλεκτροπαραγωγής στην Ε.Ε. μέχρι το 2010, ενώ η Ελλάδα έχει αναλάβει τη δέσμευση οι ΑΠΕ να καλύπτουν το 20,1% της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας στον ίδιο χρονικό ορίζοντα.
Η σημασία της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης και η έμφασης που αποδίδεται σε αυτή από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, έγινε περισσότερο εμφανής στην εκδοθείσα, τον Ιανουάριο του 2006, Ετήσια Έκθεση Προόδου για τη Στρατηγική της Λισσαβώνας, με τίτλο «Καιρός να ανεβάσουμε ταχύτητα», η οποία συμπεριέλαβε την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού στις τέσσερις βασικές προτεραιότητές της για τα επόμενα χρόνια. Και αυτό είναι ενδεικτικό των προθέσεων της Επιτροπής, αλλά και της κρισιμότητας της κατάστασης στον συγκεκριμένο τομέα.
Συγκεκριμένα, η Επιτροπή, στο πλαίσιο της παραπάνω Έκθεσης, κάλεσε τους Ευρωπαίους ηγέτες να λάβουν πρόσθετα μέτρα σε τέσσερις τομείς προτεραιότητας:
1. Τις επενδύσεις για την εκπαίδευση και την έρευνα.
2. Την ενθάρρυνση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και την ενίσχυση του επιχειρηματικού δυναμικού.
3. Τη διευκόλυνση της πρόσβασης στην αγορά εργασίας.
4. Τον αποτελεσματικό, ασφαλή και διατηρήσιμο ενεργειακό εφοδιασμό.
Στον τομέα της ενέργειας, λοιπόν, η Έκθεση της Επιτροπής αναφέρει χαρακτηριστικά ότι «ο ασφαλής και οικονομικός ενεργειακός εφοδιασμός της Ευρώπης αποτελεί κρίσιμο εφαλτήριο για την ανάπτυξη της ηπείρου». Τονίζει δε ότι απαιτείται κοινή ευρωπαϊκή ενεργειακή πολιτική, η οποία θα αξιοποιήσει το δυναμικό των ΑΠΕ και θα επενδύσει στην αποδοτικότερη χρήση του, ώστε ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας.
Συνδυάζοντας την πρώτη και την τελευταία από τις τέσσερις προτεραιότητες της Έκθεσης της Επιτροπής, γίνεται φανερό ότι απαιτείται η δημιουργία ενός ενάρετου κύκλου (reinforcing loop) όσον αφορά τη ζήτηση και τη χρήση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ο ενάρετος αυτός κύκλος θα δημιουργηθεί με την επένδυση σημαντικών κεφαλαίων στον τομέα της ενεργειακής έρευνας, η ανάπτυξη της οποίας θα οδηγήσει σε μείωση τόσο του κόστους ανάπτυξης των ΑΠΕ, όσο και του κόστους παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ.
Ενεργειακές Προκλήσεις και Πράσινη Βίβλος
Είναι γεγονός ότι, στο νέο διεθνές ενεργειακό περιβάλλον, οι προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει η Ευρώπη περιλαμβάνουν:
- Τη συνεχώς αυξανόμενη ενεργειακή ζήτηση, η οποία, με τα σημερινά δεδομένα, θα πρέπει να εξυπηρετηθεί από ένα, σε μεγάλο βαθμό, πεπαλαιωμένο δίκτυο (υπολογίζεται ότι απαιτούνται επενδύσεις περίπου ενός τρισεκατομμυρίου ευρώ για τη βελτίωση του δικτύου μέσα στην επόμενη εικοσαετία).
- Την επίσης αυξανόμενη εξάρτηση της Ευρώπης από τις εισαγωγές ενέργειας. Σύμφωνα με έγκυρες εκτιμήσεις την επόμενη εικοσαετία ή το πολύ τριακονταετία, το 70% των ενεργειακών απαιτήσεων της Ένωσης θα καλύπτεται από εισαγόμενη ενέργεια. Είναι εξίσου ανησυχητικό ότι ο αριθμός των τρίτων Κρατών που παρέχουν ενέργεια στην ΕΕ είναι αρκετά περιορισμένος, ένα γεγονός που ασφαλώς αυξάνει το ρίσκο της ενεργειακής ανεπάρκειας και της αστάθειας των τιμών. Τα προβλήματα που δημιουργήθηκαν, στην αρχή της χρονιάς, στην απρόσκοπτη τροφοδοσία των Ευρωπαϊκών κρατών με φυσικό αέριο από τη Ρωσία, είναι ενδεικτικά αυτής της ρευστής κατάστασης.
- Την αύξηση των τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, οι οποίες έχουν σχεδόν διπλασιαστεί την τελευταία διετία και προβλέπεται ότι θα αυξηθούν ακόμη περισσότερο.
- Την αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι, εάν δεν ληφθούν μέτρα, θα σημειωθεί αύξηση μεταξύ 1,4 και 5,8 βαθμών Κελσίου μέχρι το τέλος του αιώνα.
Μέσα σε αυτό το δυσμενές πλαίσιο, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε στις 8 Μαρτίου την Πράσινη Βίβλο με τίτλο: «Ευρωπαϊκή Στρατηγική για αειφόρο, ανταγωνιστική και ασφαλή ενέργεια», επιχειρώντας να θέσει τις βάσεις για μια ενιαία ευρωπαϊκή ενεργειακή πολιτική.
Σύμφωνα με τον Πρόεδρό της José Manuel Barroso: «Οι ενεργειακές προκλήσεις του 21ου αιώνα απαιτούν μια κοινή ευρωπαϊκή απάντηση. Μια κοινή προσέγγιση, αρθρωμένη με μια ενιαία φωνή, θα δώσει στην Ευρώπη τη δυνατότητα να ηγηθεί της προσπάθειας για ανεύρεση λύσεων στα ενεργειακά προβλήματα». Ταυτόχρονα, ο αρμόδιος Επίτροπος για την ενέργεια Andris Piebalgs δήλωσε ότι «Η ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς, η καταπολέμηση της αλλαγής του κλίματος και η ασφάλεια του εφοδιασμού αποτελούν κοινές ενεργειακές προκλήσεις που χρειάζονται από κοινού λύσεις.».
Η συγκεκριμένη Βίβλος εστιάζει στους εξής τομείς προτεραιότητας, βασιζόμενη πάντα στο τρίπτυχο «ασφάλεια εφοδιασμού, ανταγωνιστικότητα, αειφόρος ανάπτυξη»:
- Την ολοκλήρωση της εσωτερικής αγοράς ενέργειας, με γνώμονα τη διασφάλιση ισότιμων όρων ανταγωνισμού.
- Την ασφάλεια του εφοδιασμού, με τη συγκρότηση ενός Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου Προσφοράς Ενέργειας και την αναθεώρηση της ισχύουσας κοινοτικής νομοθεσίας όσον αφορά τα αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου.
- Την αειφόρο, αποδοτική και διαφοροποιημένη σύνθεση των ενεργειακών πηγών της ΕΕ.
- Την αντιμετώπιση των προβλημάτων της υπερθέρμανσης του πλανήτη, μέσω της εκπόνησης ενός σχεδίου δράσης για την εξοικονόμηση του 20% της ενέργειας που θα κατανάλωνε, σύμφωνα με τις σημερινές προβλέψεις, η ΕΕ μέχρι το 2020.
- Την εκπόνηση ενός στρατηγικού ενεργειακού τεχνολογικού σχεδίου, το οποίο θα εξασφαλίσει την παγκόσμια πρωτοπορία των ευρωπαϊκών βιομηχανιών στο συγκεκριμένο τομέα, και
- Την ανάγκη κοινής εξωτερικής ενεργειακής πολιτικής, προκειμένου να αντιμετωπισθούν τα προβλήματα της αυξανόμενης ζήτησης, των υψηλών και ασταθών ενεργειακών τιμών, αλλά και της αυξανόμενης εξάρτησης από τις εισαγωγές.
Σε συνέχεια των διαπιστώσεων και των προτάσεων που διατύπωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην Πράσινη Βίβλο και «δεδοµένου του επείγοντος χαρακτήρα των προκλήσεων στον ενεργειακό τομέα», το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο κατά την πρόσφατη συνεδρίασή του στις Βρυξέλλες στις 23 και 24 Μαρτίου, κάλεσε την Επιτροπή να λάβει τα ακόλουθα µέτρα:
- Την υποβολή σχεδίου δράσης για την ενεργειακή αποδοτικότητα έως τα μέσα του 2006,
- Την εφαρμογή του Σχεδίου Δράσης για τη βιοµάζα,
- Την εκπόνηση επείγοντος σχεδίου διασύνδεσης των αγορών και τη διευκόλυνση της εκτέλεσης έργων υποδοµής που συµβάλλουν στη διαφοροποίηση του εφοδιασµού και την ενσωµάτωση των περιφερειακών αγορών στην εσωτερική αγορά της ΕΕ,
- Τον αποτελεσµατικότερο διάλογο ΕΕ-Ρωσίας,
- Την ανάπτυξη στρατηγικής, ώστε να επιτευχθεί ταυτόχρονη εξαγωγή της πολιτικής για τη δημιουργία κοινής ενεργειακής αγοράς και στις γειτονικές με την Ε.Ε. χώρες,
- Την έμφαση του 7ου Προγράµµατος–Πλαισίου για την Έρευνα και την Τεχνολογική Ανάπτυξη στον τομέα της ενέργειας,
- Τη βελτίωση της διαφάνειας στην ενεργειακή αγορά, ιδίως δε όσον αφορά τα στοιχεία για τη αποθηκευτική δυναμικότητα φυσικού αερίου και για τα αποθέματα πετρελαίου.
Έμφαση στην ενεργειακή έρευνα
Στην Πράσινη Βίβλο γίνεται παραπάνω από εμφανής ο σημαντικός ρόλος που καλείται να διαδραματίσει η έρευνα στον ενεργειακό τομέα για τα επόμενα χρόνια και ιδιαίτερα στους τομείς των ανανεώσιμων και των εναλλακτικών μορφών ενέργειας. Παράλληλα, σύμφωνα με κάποιους αναλυτές, η σημερινή απαισιόδοξη συγκυρία στο συγκεκριμένο τομέα, σε συνδυασμό με την έντονα αυξητική τάση των τιμών των ορυκτών καυσίμων, μπορεί να αποτελέσει το έναυσμα ώστε να δοθεί μεγαλύτερη σημασία στην έννοια της ενεργειακής απόδοσης και της καινοτομίας στο χώρο της ενέργειας.
Η έμφαση της Ε.Ε. στην ενεργειακή έρευνα έρχεται να συνδυαστεί με μια συντονισμένη προσπάθεια τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο, όσο και σε επίπεδο κρατών-μελών για την έρευνα και τεχνολογία. Η προσπάθεια αυτή περιλαμβάνει:
- Την πρόταση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να συστήσει ένα Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Τεχνολογίας (EIT), το οποίο θα λειτουργήσει ως ένας νέος πόλος αριστείας στον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, της έρευνας και της καινοτομίας, με έμφαση στην ενεργειακή έρευνα.
- Το σχεδιασμό του 7ου Προγράμματος – Πλαισίου για την Έρευνα και Τεχνολογική Ανάπτυξη, το οποίο θα έχει αυξημένο προϋπολογισμό σε σχέση με το 6ο. Για τον τομέα της ενέργειας, συγκεκριμένα, προβλέπεται να διατεθούν περίπου 3 δις €.
- Το σχεδιασμό του Προγράµµατος – Πλαισίου για την Ανταγωνιστικότητα και την Καινοτοµία (ΠΠΑΚ-CIP). Σκοπός του είναι να προωθήσει υπηρεσίες υποστήριξης της καινοτοµίας για τη µεταφορά και την αξιοποίηση της τεχνολογίας στους τοµείς των Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ), της Ενέργειας και της Προστασίας του Περιβάλλοντος. Το ΠΠΑΚ φιλοδοξεί να συγκεντρώσει υφιστάµενα προγράµµατα της ΕΕ, σε ενιαίο πλαίσιο, υπό τρεις άξονες: το πρόγραµµα «Επιχειρηµατικότητα και καινοτοµία», το πρόγραµµα «Υποστήριξη της πολιτικής για τις ΤΠΕ» και το πρόγραµµα «Ευφυής ενέργεια – Ευρώπη».
Ήδη η Ευρωπαϊκή Ένωση, στο πλαίσιο του 6ου Προγράμματος-Πλαισίου για την Έρευνα και Τεχνολογική Ανάπτυξη, χρηματοδοτεί ερευνητικά έργα στους τομείς των ΑΠΕ και συγκεκριμένα στους τομείς των βιοκαυσίμων και της βιομάζας (συνολικού προϋπολογισμού 68 εκ. €), της ηλιακής ενέργειας (συνολικού προϋπολογισμού 95 εκ. €), του Υδρογόνου και των κυψελών καυσίμου (συνολικού προϋπολογισμού 115 εκ. €)
Τα κυριότερα προγράμματα στον τομέα των βιοκαυσίμων που αναπτύσσονται αυτή τη στιγμή στην Ευρώπη είναι το πρόγραμμα RENEW, το οποίο εστιάζει στην έρευνα και ανάπτυξη της δεύτερης γενιάς βιοκαυσίμων, που θα χρησιμοποιηθούν στις σύγχρονες μηχανές εσωτερικής καύσης.
Παράλληλα, το δίκτυο ΝΟΕ-Bioenergy, σε συνεργασία με τις βιομηχανίες αναλύει τα εμπόδια για την ανάπτυξη και την επέκταση της χρήσης όλων των μορφών βιοενέργειας. Προς αυτή την κατεύθυνση λαμβάνει υπόψη όλη τη χρηστική αλυσίδα της βιομάζας, τις ανταγωνιστικές χρήσεις της, τις περίπλοκες ιδιότητές της, καθώς και τα τεχνικά οικονομικά προβλήματα και τις κοινωνικο-οικονομικές προκλήσεις που προκύπτουν από τη χρήση της.
Στον τομέα των φωτοβολταϊκών, το πρόγραμμα FLEXCELLENCE επιδιώκει την ανάπτυξη εύκαμπτων ηλιακών πάνελ, των οποίων η σύνθεση δεν θα περιέχει καθόλου γυαλί. Στον ίδιο τομέα, το πρόγραμμα Full Spectrum αποσκοπεί στην ανάπτυξη φωτοβολταϊκών συστημάτων με μεγαλύτερη απόδοση, η οποία θα φτάνει ακόμη και το 86%, από 40% που είναι σήμερα.
Τέλος, ο τομέας του Υδρογόνου και των κυψελών καυσίμου (fuel cells) θεωρείται ιδανικός για την περίοδο μετάβασης της οικονομίας από τη χρήση των ορυκτών ενεργειακών πόρων σε πιο καθαρές μορφές ενέργειας. Αυτό συμβαίνει γιατί οι κυψέλες καυσίμου είναι αρκετά αποδοτικές και «καθαρές», τόσο όταν τροφοδοτούνται με υδρογόνο, όσο και όταν τροφοδοτούνται με συμβατικά καύσιμα.
Σε αυτό τον τομέα, το πρόγραμμα HyWAYS με την εμπλοκή κυβερνητικών φορέων, ερευνητικών κέντρων και βιομηχανιών, επεξεργάζεται την εκπόνηση ενός «Ευρωπαϊκού Οδικού Χάρτη για το Υδρογόνο».
Τέλος, χρηματοδοτούνται δυο προγράμματα για τη μείωση των παραγόμενων ρύπων CO2 και τη βέλτιστη αξιοποίηση και διανομή της ενέργειας που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές, συνολικού προϋπολογισμού 115 εκ. €.
Η χώρα μας, εκμεταλλευόμενη τη στρατηγική της θέση (νέοι δρόμοι μεταφοράς φυσικού αερίου από την Κασπία Θάλασσα προς την Ευρώπη) και τα πλούσια φυσικά «αποθέματα» σε ορισμένες από τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ήλιος, άνεμος), έχει μόνο να ωφεληθεί από την νέα ενεργειακή στρατηγική που χαράσσει η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Τους τελευταίους μήνες δημιουργείται στη χώρα μας ένα πρόσφορο ενεργειακό περιβάλλον. Κινήσεις, όπως η πολιτική συμφωνία με τη Ρωσία και τη Βουλγαρία για την κατασκευή του αγωγού πετρελαίου Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη, η κατασκευή του ελληνο-τουρκικού αγωγού φυσικού αερίου, που αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2006, η συμφωνία με την Ιταλία για την κατασκευή του ελληνο-ιταλικού αγωγού φυσικού αερίου, η υπογραφή της Συνθήκης για την Ενεργειακή Κοινότητα της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και το νέο πλαίσιο για την ανάπτυξη των ΑΠΕ, που δόθηκε πρόσφατα στη δημοσιότητα, τοποθετούν την Ελλάδα στο επίκεντρο των εξελίξεων και μετατρέπουν την χώρα μας από παρατηρητή, σε πρωταγωνιστή των εξελίξεων στο συγκεκριμένο τομέα σε ολόκληρη τη Νοτιανατολική Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή.
Άρθρο που δημοσιεύθηκε στην Απογευματινή της Κυριακής
Σημαντικές ευκαιρίες για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις
Στο πλαίσιο της ενίσχυσης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων όλων των κλάδων, το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα» (ΕΠΑΝ) του Υπουργείου Ανάπτυξης συνεχίζει να χρηματοδοτεί τα επενδυτικά σχέδια, μέσω της προκήρυξης ειδικών Δράσεων (προγραμμάτων). Αυτή την περίοδο είναι «ανοιχτές» τρεις πολύ σημαντικές προκηρύξεις για την ενίσχυση των επιχειρήσεων όλης της χώρας.
Πιο συγκεκριμένα οι επιχειρήσεις της χώρας μπορούν να καταθέσουν προτάσεις για τις εξής τέσσερις Δράσεις:
1. «Ενίσχυση της επιχειρηματικότητας εναλλακτικών μορφών τουρισμού»
Καταληκτική ημερομηνία υποβολής προτάσεων είναι η 31/10/2006.
Το ύψος της δημόσιας χρηματοδότησης φτάνει το 50% του επενδυτικού σχεδίου, επιδοτώντας τη βελτίωση των κτιριακών και βοηθητικών εγκαταστάσεων, την αγορά και την εγκατάσταση του απαραίτητου ηλεκτρομηχανολογικού και λοιπού εξοπλισμού, την αγορά ειδικού εξοπλισμού για την εξυπηρέτηση των δραστηριοτήτων του εναλλακτικού τουρισμού, την αγορά ειδικού εξοπλισμού για τη συμμετοχή ατόμων με αναπηρία σε δραστηριότητες εναλλακτικού τουρισμού, την εφαρμογή και πιστοποίηση συστημάτων διαχείρισης ποιότητας κ.α.
Η συγκεκριμένη προκήρυξη απευθύνεται σε όσες επιχειρήσεις έχουν έναρξη λειτουργίας τουλάχιστον από την 1.1.2003, θετικό μέσο όρο κερδών προ αποσβέσεων και φόρων κατά την τελευταία τριετία, απασχολούν από 0 έως 249 άτομα προσωπικό και ο ετήσιος κύκλος εργασιών δεν ξεπερνά τα 50 εκ.ευρώ ή έχουν ετήσιο συνολικό ισολογισμό που δεν υπερβαίνει τα 43 εκ.ευρώ.
2. «Ενίσχυση Επαρχιακού Τύπου για Ηλεκτρονικοποίηση-Ψηφιοποίηση Επιχειρηματικών Λειτουργιών»
Καταληκτική ημερομηνία υποβολής προτάσεων είναι η 30/10/2006.
Στο συγκεκριμένο Πρόγραμμα μπορούν να συμμετάσχουν όλες οι περιφερειακές ημερήσιες και εβδομαδιαίες εφημερίδες, που δραστηριοποιούνται νόμιμα στην Ελληνική επικράτεια, για τις οποίες συντρέχουν αθροιστικά οι παρακάτω προϋποθέσεις:
· Κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης χρηματοδότησης έχουν ολοκληρώσει τουλάχιστον τη διαχειριστική χρήση του 2005.
· Κατά την τελευταία τριετία δεν έχουν λάβει επιχορηγήσεις από Προγράμματα και Δράσεις Κρατικών Ενισχύσεων που εμπίπτουν στον κανόνα De minimis, τα οποία αθροιστικά μαζί με την αιτούμενη επιχορήγηση υπερβαίνουν τα 100.000 Ευρώ .
Το ύψος της επιδότησης στο εν λόγω Πρόγραμμα φτάνει το 55% και μέσω αυτού δύναται να χρηματοδοτηθεί: η προμήθεια ηλεκτρονικού εξοπλισμού και λογισμικού, η αγορά πάγιου εξοπλισμού επίπλων και εξοπλισμού σκευών κ.α.
3. «Επιδότηση κόστους Δανεισμού και Χρηματοδοτικής Μίσθωσης των Μικρών και Πολύ Μικρών Επιχειρήσεων»
Καταληκτική ημερομηνία υποβολής των προτάσεων είναι η 1/9/2008.
Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις όλων των κλάδων (πλην των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην επεξεργασία ή εμπορία γεωργικών προϊόντων, και στον κλάδο των μεταφορών) δύναται να ζητήσουν την επιδότηση του κόστους δανεισμού των τραπεζικών τους δανείων επενδυτικού χαρακτήρα που είναι εγγυημένα σε κάποιο ποσοστό τους από το Ταμείο Εγγυοδοσίας Μικρών και Πολύ Μικρών Επιχειρήσεων (ΤΕΜΠΜΕ). Το ύψος της επιδότησης είναι τέσσερις ποσοστιαίες μονάδες (4%) επί του επιτοκίου δανεισμού.
Συγκεκριμένα, επιδοτείται το κόστος δανειοδότησης όλων των συμβάσεων τραπεζικών δανείων επενδυτικού χαρακτήρα, που:
· έχουν διάρκεια πάνω από ένα έτος,
· είναι εγγυημένα από την ΤΕΜΠΜΕ Α.Ε.,
· έχουν συγκεκριμένη διάρκεια και λήξη και
· αφορούν συγκεκριμένο, προσδιοριζόμενο στη δανειακή σύμβαση, ύψος δανείου.
Εξαιρούνται:
· δάνεια που συνδέονται με ανάγκες κάλυψης κεφαλαίου κίνησης.
· δάνεια που αφορούν στη δημιουργία και λειτουργία εξαγωγικού δικτύου διανομής.
Το κατώτατο ποσό δανείου που κρίνεται επιλέξιμο είναι 10.000 € και το ανώτατο επιλέξιμο ποσό δανείου προς επιδότηση είναι 400.000 €.
Επιλέξιμες προς επιχορήγηση είναι όλες οι χρηματοδοτικές μισθώσεις, ανεξαρτήτως διάρκειας, που προβλέπουν ρήτρα εξαγοράς και αφορούν:
· εξοπλισμό και μηχανήματα,
· επαγγελματικά ακίνητα (πλην οικοπέδων)
· επαγγελματικά αυτοκίνητα.
Στο Πρόγραμμα μπορούν να συμμετάσχουν οι επιχειρήσεις (Υφιστάμενες, νεοϊδρυόμενες ή υπό σύσταση), οιασδήποτε μορφής (ατομικές, ΟΕ, ΕΕ, ΕΠΕ, ΑΕ), που δεν είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο και για τις οποίες συντρέχουν αθροιστικά οι παρακάτω προϋποθέσεις:
· Έχουν κέντρο άσκησης της δραστηριότητας τους μέσα στα όρια της ελληνικής επικράτειας.
· Απασχολούν κατά τη διάρκεια της τελευταίας χρήσης πριν από τη σύναψη δανειακής σύμβασης (ή σύμβασης χρηματοδοτικής μίσθωσης) από 0 μέχρι και 20 εργαζόμενους.
· Ο ετήσιος κύκλος εργασιών ή ο ετήσιος ισολογισμός δεν υπερβαίνουν τα 10 εκατ. Ευρώ.
· Συνάπτουν δανειακή σύμβαση (ή σύμβαση χρηματοδοτικής μίσθωσης), η οποία καλύπτεται εγγυοδοτικά από το ΤΕΜΠΜΕ, σύμφωνα με τον ισχύοντα κανονισμό παροχής εγγυήσεων αυτής.
· Δεν τους έχουν υποβληθεί κατά τον χρόνο υποβολής και εξέτασης της αίτησής τους κυρώσεις για παράβαση Κοινοτικών Κανονισμών ή Εθνικής Νομοθεσίας.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα Προγράμματα του ΕΠΑΝ οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να απευθύνονται στο τηλέφωνο 801-11-36300 στην ιστοσελίδα www.antagonistikotita.gr, στους Ενδιάμεσους Φορείς Διαχείρισης του ΕΠΑΝ, στα Κέντρα Επιχειρηματικής και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΚΕΤΑ) και τα κατά τόπους Επιμελητήρια.
Στο πλαίσιο της ενίσχυσης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων όλων των κλάδων, το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα» (ΕΠΑΝ) του Υπουργείου Ανάπτυξης συνεχίζει να χρηματοδοτεί τα επενδυτικά σχέδια, μέσω της προκήρυξης ειδικών Δράσεων (προγραμμάτων). Αυτή την περίοδο είναι «ανοιχτές» τρεις πολύ σημαντικές προκηρύξεις για την ενίσχυση των επιχειρήσεων όλης της χώρας.
Πιο συγκεκριμένα οι επιχειρήσεις της χώρας μπορούν να καταθέσουν προτάσεις για τις εξής τέσσερις Δράσεις:
1. «Ενίσχυση της επιχειρηματικότητας εναλλακτικών μορφών τουρισμού»
Καταληκτική ημερομηνία υποβολής προτάσεων είναι η 31/10/2006.
Το ύψος της δημόσιας χρηματοδότησης φτάνει το 50% του επενδυτικού σχεδίου, επιδοτώντας τη βελτίωση των κτιριακών και βοηθητικών εγκαταστάσεων, την αγορά και την εγκατάσταση του απαραίτητου ηλεκτρομηχανολογικού και λοιπού εξοπλισμού, την αγορά ειδικού εξοπλισμού για την εξυπηρέτηση των δραστηριοτήτων του εναλλακτικού τουρισμού, την αγορά ειδικού εξοπλισμού για τη συμμετοχή ατόμων με αναπηρία σε δραστηριότητες εναλλακτικού τουρισμού, την εφαρμογή και πιστοποίηση συστημάτων διαχείρισης ποιότητας κ.α.
Η συγκεκριμένη προκήρυξη απευθύνεται σε όσες επιχειρήσεις έχουν έναρξη λειτουργίας τουλάχιστον από την 1.1.2003, θετικό μέσο όρο κερδών προ αποσβέσεων και φόρων κατά την τελευταία τριετία, απασχολούν από 0 έως 249 άτομα προσωπικό και ο ετήσιος κύκλος εργασιών δεν ξεπερνά τα 50 εκ.ευρώ ή έχουν ετήσιο συνολικό ισολογισμό που δεν υπερβαίνει τα 43 εκ.ευρώ.
2. «Ενίσχυση Επαρχιακού Τύπου για Ηλεκτρονικοποίηση-Ψηφιοποίηση Επιχειρηματικών Λειτουργιών»
Καταληκτική ημερομηνία υποβολής προτάσεων είναι η 30/10/2006.
Στο συγκεκριμένο Πρόγραμμα μπορούν να συμμετάσχουν όλες οι περιφερειακές ημερήσιες και εβδομαδιαίες εφημερίδες, που δραστηριοποιούνται νόμιμα στην Ελληνική επικράτεια, για τις οποίες συντρέχουν αθροιστικά οι παρακάτω προϋποθέσεις:
· Κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης χρηματοδότησης έχουν ολοκληρώσει τουλάχιστον τη διαχειριστική χρήση του 2005.
· Κατά την τελευταία τριετία δεν έχουν λάβει επιχορηγήσεις από Προγράμματα και Δράσεις Κρατικών Ενισχύσεων που εμπίπτουν στον κανόνα De minimis, τα οποία αθροιστικά μαζί με την αιτούμενη επιχορήγηση υπερβαίνουν τα 100.000 Ευρώ .
Το ύψος της επιδότησης στο εν λόγω Πρόγραμμα φτάνει το 55% και μέσω αυτού δύναται να χρηματοδοτηθεί: η προμήθεια ηλεκτρονικού εξοπλισμού και λογισμικού, η αγορά πάγιου εξοπλισμού επίπλων και εξοπλισμού σκευών κ.α.
3. «Επιδότηση κόστους Δανεισμού και Χρηματοδοτικής Μίσθωσης των Μικρών και Πολύ Μικρών Επιχειρήσεων»
Καταληκτική ημερομηνία υποβολής των προτάσεων είναι η 1/9/2008.
Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις όλων των κλάδων (πλην των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στην επεξεργασία ή εμπορία γεωργικών προϊόντων, και στον κλάδο των μεταφορών) δύναται να ζητήσουν την επιδότηση του κόστους δανεισμού των τραπεζικών τους δανείων επενδυτικού χαρακτήρα που είναι εγγυημένα σε κάποιο ποσοστό τους από το Ταμείο Εγγυοδοσίας Μικρών και Πολύ Μικρών Επιχειρήσεων (ΤΕΜΠΜΕ). Το ύψος της επιδότησης είναι τέσσερις ποσοστιαίες μονάδες (4%) επί του επιτοκίου δανεισμού.
Συγκεκριμένα, επιδοτείται το κόστος δανειοδότησης όλων των συμβάσεων τραπεζικών δανείων επενδυτικού χαρακτήρα, που:
· έχουν διάρκεια πάνω από ένα έτος,
· είναι εγγυημένα από την ΤΕΜΠΜΕ Α.Ε.,
· έχουν συγκεκριμένη διάρκεια και λήξη και
· αφορούν συγκεκριμένο, προσδιοριζόμενο στη δανειακή σύμβαση, ύψος δανείου.
Εξαιρούνται:
· δάνεια που συνδέονται με ανάγκες κάλυψης κεφαλαίου κίνησης.
· δάνεια που αφορούν στη δημιουργία και λειτουργία εξαγωγικού δικτύου διανομής.
Το κατώτατο ποσό δανείου που κρίνεται επιλέξιμο είναι 10.000 € και το ανώτατο επιλέξιμο ποσό δανείου προς επιδότηση είναι 400.000 €.
Επιλέξιμες προς επιχορήγηση είναι όλες οι χρηματοδοτικές μισθώσεις, ανεξαρτήτως διάρκειας, που προβλέπουν ρήτρα εξαγοράς και αφορούν:
· εξοπλισμό και μηχανήματα,
· επαγγελματικά ακίνητα (πλην οικοπέδων)
· επαγγελματικά αυτοκίνητα.
Στο Πρόγραμμα μπορούν να συμμετάσχουν οι επιχειρήσεις (Υφιστάμενες, νεοϊδρυόμενες ή υπό σύσταση), οιασδήποτε μορφής (ατομικές, ΟΕ, ΕΕ, ΕΠΕ, ΑΕ), που δεν είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο και για τις οποίες συντρέχουν αθροιστικά οι παρακάτω προϋποθέσεις:
· Έχουν κέντρο άσκησης της δραστηριότητας τους μέσα στα όρια της ελληνικής επικράτειας.
· Απασχολούν κατά τη διάρκεια της τελευταίας χρήσης πριν από τη σύναψη δανειακής σύμβασης (ή σύμβασης χρηματοδοτικής μίσθωσης) από 0 μέχρι και 20 εργαζόμενους.
· Ο ετήσιος κύκλος εργασιών ή ο ετήσιος ισολογισμός δεν υπερβαίνουν τα 10 εκατ. Ευρώ.
· Συνάπτουν δανειακή σύμβαση (ή σύμβαση χρηματοδοτικής μίσθωσης), η οποία καλύπτεται εγγυοδοτικά από το ΤΕΜΠΜΕ, σύμφωνα με τον ισχύοντα κανονισμό παροχής εγγυήσεων αυτής.
· Δεν τους έχουν υποβληθεί κατά τον χρόνο υποβολής και εξέτασης της αίτησής τους κυρώσεις για παράβαση Κοινοτικών Κανονισμών ή Εθνικής Νομοθεσίας.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα Προγράμματα του ΕΠΑΝ οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να απευθύνονται στο τηλέφωνο 801-11-36300 στην ιστοσελίδα www.antagonistikotita.gr, στους Ενδιάμεσους Φορείς Διαχείρισης του ΕΠΑΝ, στα Κέντρα Επιχειρηματικής και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΚΕΤΑ) και τα κατά τόπους Επιμελητήρια.
Οκτωβρίου 20, 2006
Άρθρο για το ΕΠΑΝ που δημοσιεύθηκε τον Απρίλιο του 2006
Το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα» (ΕΠΑΝ) του Υπουργείου Ανάπτυξης, συνολικού προϋπολογισμού 6,52 δις € είναι το δεύτερο μεγαλύτερο, σε όρους συνολικού προϋπολογισμού, Επιχειρησιακό Πρόγραμμα του Γ΄ Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης. Για το λόγο αυτό η συμβολή του στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας και των επιχειρήσεων, κρίνεται ως εξαιρετικά σημαντική.
Στο επίκεντρο του ΕΠΑΝ βρίσκεται η ενίσχυση της επιχειρηματικότητας στους τομείς της μεταποίησης, της ενέργειας, του τουρισμού, του εμπορίου και της παροχής υπηρεσιών.
Μέσω του ΕΠΑΝ, το Υπουργείο Ανάπτυξης δίνει ιδιαίτερη έμφαση στη χρηματοδότηση Δράσεων για τον εκσυγχρονισμό των επιχειρήσεων (ιδιαίτερα των μικρομεσαίων), την ενίσχυση της έρευνας και τεχνολογίας, την αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού και την προστασία του περιβάλλοντος.
Παράλληλα, το Υπουργείο Ανάπτυξης στο πλαίσιο του Προγράμματος προωθεί έργα αναβάθμισης των βιομηχανικών περιοχών, του εθνικού συστήματος ποιότητας, των ενεργειακών υποδομών και των περιφερειακών δομών υποστήριξης των επιχειρήσεων.
Τους τελευταίους 25 μήνες το ΕΠΑΝ έχει πραγματοποιήσει το σημαντικότερο ποιοτικό και ποσοτικό άλμα στην πορεία του. Η απορρόφηση του Προγράμματος από το 14,7% το Μάρτιο του 2004 έφτασε το 42,82% το Δεκέμβριο του 2005, καλύπτοντας τους αυστηρούς περιορισμούς της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (κανόνας ν+2) και πετυχαίνοντας τη βέλτιστη αξιοποίηση των δεσμευμένων πόρων του. Επιπλέον, ενώ στις 19 Μαρτίου 2004 η απορρόφηση του ΕΠΑΝ ήταν 7 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερη του μέσου όρου απορρόφησης του Γ΄ΚΠΣ, στις 31 Δεκεμβρίου 2005 τον ξεπέρασε κατά μια ποσοστιαία μονάδα.
Το Υπουργείο Ανάπτυξης και η Ειδική Γραμματεία για την Ανταγωνιστικότητα έχει καταρτίσει και εφαρμόζει κατά τη διάρκεια των τελευταίων δύο ετών αυστηρό πρόγραμμα παρακολούθησης των Τελικών Δικαιούχων για τη ταχύτερη υλοποίηση των Δράσεων του ΕΠΑΝ με αποτέλεσμα την αύξηση της απορρόφησης κατά 28 ποσοστιαίες μονάδες σε διάστημα 22 μηνών. Αύξηση που ξεπερνά το 190% της αρχικής απορρόφησης. Μόνο μέσα στο 2005, διατέθηκαν, μέσω του Προγράμματος, περισσότερα από 530 εκατομμύρια ευρώ, για την υλοποίηση έργων υποδομής και την επιδότηση επιχειρήσεων σε όλη τη χώρα.
Μέχρι σήμερα, έχουν επωφεληθεί από τις Δράσεις κρατικών ενισχύσεων ή κατάρτισης του ΕΠΑΝ περισσότερες από 80.000 επιχειρήσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τις 20.000 που είχαν ενταχθεί σε Δράσεις κρατικών ενισχύσεων του ΕΠΑΝ μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2005 οι 11.500 εντάχθηκαν εντός του 2005, δηλαδή ποσοστό 57,5%.
Επιπλέον για πρώτη φορά μέσα στο 2005 προκηρύχθηκαν Δράσεις για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις του Τομέα του Εμπορίου και του Τομέα Παροχής Υπηρεσιών συνολικού προϋπολογισμού 400 εκ. €. Με αυτές τις Δράσεις επιδιώκεται η ενίσχυση περισσότερων από 5.000 μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Παράλληλα, προκηρύχθηκε για πρώτη φορά φέτος ειδική Δράση για την ενίσχυση των επιχειρήσεων του τομέα της Βιομηχανικής Υπεργολαβίας.
Πέραν των νέων Δράσεων που προκηρύχθηκαν εντός του 2005 είναι χαρακτηριστική και η αύξηση της ανταπόκρισης των επιχειρήσεων στις προκηρύξεις του ΕΠΑΝ.
Συγκεκριμένα, κατά τους τρεις πρώτους κύκλους προκήρυξης (έως το 2004) της Δράσης για την ενίσχυση της Επιχειρηματικότητας των Νέων, εντάχθηκαν 1.633 επιχειρηματικά σχέδια νέων, συνολικού προϋπολογισμού 129 εκ. €. Κατά τον πρόσφατο, τέταρτο κύκλο, η ανταπόκριση των νέων επιχειρηματιών ήταν εντυπωσιακά μεγαλύτερη. Παραλήφθηκαν, από τον ΕΟΜΜΕΧ περισσότερες από 2.500 αιτήσεις ενδιαφερομένων, τη στιγμή που οι αιτήσεις που είχαν παραληφθεί συνολικά κατά τους τρεις πρώτους κύκλους ήταν περίπου 3.000. Οι δε εγκρίσεις ανήλθαν σε 2.173, δηλαδή υπερκαλύφθηκε ο συνολικός αριθμός των εγκεκριμένων επιχειρήσεων των τριών πρώτων κύκλων προκήρυξης.
Στο πλαίσιο της Δράσης για την ενίσχυση της Επιχειρηματικότητας των Γυναικών, κατά τη διάρκεια του Δ΄ κύκλου (το 2005), εγκρίθηκαν 1.634 επιχειρηματικά σχέδια, συνολικού προϋπολογισμού 133,4 εκατ. €, έναντι 1.221 σχεδίων, προϋπολογισμού 97,4 εκατ. € που εγκρίθηκαν συνολικά στους τρεις προηγούμενους κύκλους, οι οποίοι είχαν προκηρυχθεί έως το 2004.
Το παραπάνω παράδειγμα είναι ενδεικτικό της φάσης εξωστρέφειας στην οποία έχει ήδη εισέλθει το ΕΠΑΝ σε σχέση με το παρελθόν. Τους τελευταίους 25 μήνες δίνεται ιδιαίτερη έμφαση από την πολιτική ηγεσία της Ειδικής Γραμματείας για την Ανταγωνιστικότητα και συγκεκριμένα από τον Ειδικό Γραμματέα κ. Σπύρο Ευσταθόπουλο στη δημοσιότητα των Δράσεων του ΕΠΑΝ και στην αξιοποίηση των χρήσιμων συμπερασμάτων που έχουν προκύψει από την έως σήμερα εφαρμογή του. Τα συμπεράσματα αυτά, οι καλές πρακτικές που έχουν εφαρμοσθεί αλλά και οι παθογένειες που έχουν διαγνωσθεί λαμβάνονται υπόψη και κατά το σχεδιασμό της επόμενης Προγραμματικής Περιόδου (2007-2013).
Στο επίκεντρο του ΕΠΑΝ βρίσκεται η ενίσχυση της επιχειρηματικότητας στους τομείς της μεταποίησης, της ενέργειας, του τουρισμού, του εμπορίου και της παροχής υπηρεσιών.
Μέσω του ΕΠΑΝ, το Υπουργείο Ανάπτυξης δίνει ιδιαίτερη έμφαση στη χρηματοδότηση Δράσεων για τον εκσυγχρονισμό των επιχειρήσεων (ιδιαίτερα των μικρομεσαίων), την ενίσχυση της έρευνας και τεχνολογίας, την αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού και την προστασία του περιβάλλοντος.
Παράλληλα, το Υπουργείο Ανάπτυξης στο πλαίσιο του Προγράμματος προωθεί έργα αναβάθμισης των βιομηχανικών περιοχών, του εθνικού συστήματος ποιότητας, των ενεργειακών υποδομών και των περιφερειακών δομών υποστήριξης των επιχειρήσεων.
Τους τελευταίους 25 μήνες το ΕΠΑΝ έχει πραγματοποιήσει το σημαντικότερο ποιοτικό και ποσοτικό άλμα στην πορεία του. Η απορρόφηση του Προγράμματος από το 14,7% το Μάρτιο του 2004 έφτασε το 42,82% το Δεκέμβριο του 2005, καλύπτοντας τους αυστηρούς περιορισμούς της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (κανόνας ν+2) και πετυχαίνοντας τη βέλτιστη αξιοποίηση των δεσμευμένων πόρων του. Επιπλέον, ενώ στις 19 Μαρτίου 2004 η απορρόφηση του ΕΠΑΝ ήταν 7 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερη του μέσου όρου απορρόφησης του Γ΄ΚΠΣ, στις 31 Δεκεμβρίου 2005 τον ξεπέρασε κατά μια ποσοστιαία μονάδα.
Το Υπουργείο Ανάπτυξης και η Ειδική Γραμματεία για την Ανταγωνιστικότητα έχει καταρτίσει και εφαρμόζει κατά τη διάρκεια των τελευταίων δύο ετών αυστηρό πρόγραμμα παρακολούθησης των Τελικών Δικαιούχων για τη ταχύτερη υλοποίηση των Δράσεων του ΕΠΑΝ με αποτέλεσμα την αύξηση της απορρόφησης κατά 28 ποσοστιαίες μονάδες σε διάστημα 22 μηνών. Αύξηση που ξεπερνά το 190% της αρχικής απορρόφησης. Μόνο μέσα στο 2005, διατέθηκαν, μέσω του Προγράμματος, περισσότερα από 530 εκατομμύρια ευρώ, για την υλοποίηση έργων υποδομής και την επιδότηση επιχειρήσεων σε όλη τη χώρα.
Μέχρι σήμερα, έχουν επωφεληθεί από τις Δράσεις κρατικών ενισχύσεων ή κατάρτισης του ΕΠΑΝ περισσότερες από 80.000 επιχειρήσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τις 20.000 που είχαν ενταχθεί σε Δράσεις κρατικών ενισχύσεων του ΕΠΑΝ μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2005 οι 11.500 εντάχθηκαν εντός του 2005, δηλαδή ποσοστό 57,5%.
Επιπλέον για πρώτη φορά μέσα στο 2005 προκηρύχθηκαν Δράσεις για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις του Τομέα του Εμπορίου και του Τομέα Παροχής Υπηρεσιών συνολικού προϋπολογισμού 400 εκ. €. Με αυτές τις Δράσεις επιδιώκεται η ενίσχυση περισσότερων από 5.000 μικρομεσαίων επιχειρήσεων. Παράλληλα, προκηρύχθηκε για πρώτη φορά φέτος ειδική Δράση για την ενίσχυση των επιχειρήσεων του τομέα της Βιομηχανικής Υπεργολαβίας.
Πέραν των νέων Δράσεων που προκηρύχθηκαν εντός του 2005 είναι χαρακτηριστική και η αύξηση της ανταπόκρισης των επιχειρήσεων στις προκηρύξεις του ΕΠΑΝ.
Συγκεκριμένα, κατά τους τρεις πρώτους κύκλους προκήρυξης (έως το 2004) της Δράσης για την ενίσχυση της Επιχειρηματικότητας των Νέων, εντάχθηκαν 1.633 επιχειρηματικά σχέδια νέων, συνολικού προϋπολογισμού 129 εκ. €. Κατά τον πρόσφατο, τέταρτο κύκλο, η ανταπόκριση των νέων επιχειρηματιών ήταν εντυπωσιακά μεγαλύτερη. Παραλήφθηκαν, από τον ΕΟΜΜΕΧ περισσότερες από 2.500 αιτήσεις ενδιαφερομένων, τη στιγμή που οι αιτήσεις που είχαν παραληφθεί συνολικά κατά τους τρεις πρώτους κύκλους ήταν περίπου 3.000. Οι δε εγκρίσεις ανήλθαν σε 2.173, δηλαδή υπερκαλύφθηκε ο συνολικός αριθμός των εγκεκριμένων επιχειρήσεων των τριών πρώτων κύκλων προκήρυξης.
Στο πλαίσιο της Δράσης για την ενίσχυση της Επιχειρηματικότητας των Γυναικών, κατά τη διάρκεια του Δ΄ κύκλου (το 2005), εγκρίθηκαν 1.634 επιχειρηματικά σχέδια, συνολικού προϋπολογισμού 133,4 εκατ. €, έναντι 1.221 σχεδίων, προϋπολογισμού 97,4 εκατ. € που εγκρίθηκαν συνολικά στους τρεις προηγούμενους κύκλους, οι οποίοι είχαν προκηρυχθεί έως το 2004.
Το παραπάνω παράδειγμα είναι ενδεικτικό της φάσης εξωστρέφειας στην οποία έχει ήδη εισέλθει το ΕΠΑΝ σε σχέση με το παρελθόν. Τους τελευταίους 25 μήνες δίνεται ιδιαίτερη έμφαση από την πολιτική ηγεσία της Ειδικής Γραμματείας για την Ανταγωνιστικότητα και συγκεκριμένα από τον Ειδικό Γραμματέα κ. Σπύρο Ευσταθόπουλο στη δημοσιότητα των Δράσεων του ΕΠΑΝ και στην αξιοποίηση των χρήσιμων συμπερασμάτων που έχουν προκύψει από την έως σήμερα εφαρμογή του. Τα συμπεράσματα αυτά, οι καλές πρακτικές που έχουν εφαρμοσθεί αλλά και οι παθογένειες που έχουν διαγνωσθεί λαμβάνονται υπόψη και κατά το σχεδιασμό της επόμενης Προγραμματικής Περιόδου (2007-2013).
Άρθρο για την ελληνική έκδοση του Economist
Η ραγδαία εξάπλωση των blogs αλλάζει το τοπίο της επικοινωνίας
Οι ραγδαίες εξελίξεις στο χώρο της τεχνολογίας, όπως είναι φυσικό, έχουν σημαντική επίδραση και στο χώρο των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης (ΜΜΕ). Σε μια εποχή που η πληροφορία και η είδηση μεταφέρονται σε όλο τον κόσμο με το click ενός ποντικιού, δεν αλλάζει μόνο ο τρόπος με τον οποίο τα ΜΜΕ προσεγγίζουν όλους εμάς, αναγνώστες, ακροατές ή τηλεθεατές, αλλά παράλληλα μεταβάλλεται ο ρόλος τους και η επιρροή τους.
Βασική αιτία αυτής της εξέλιξης είναι η ανάπτυξη του διαδικτύου και κυρίως των ευρυζωνικών υπηρεσιών. Έτσι, νέα μέσα επικοινωνίας κάνουν την εμφάνισή τους, τα οποία έρχονται να καλύψουν τις νέες και συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες των πολιτών – «καταναλωτών» της γνώσης και της πληροφόρησης. Ανάγκες οι οποίες μεταβάλλονται ακολουθώντας το σύγχρονο τρόπο ζωής και εργασίας. Για παράδειγμα, είναι πολύ πιο εύκολο σήμερα για το στέλεχος μιας επιχείρησης να ενημερωθεί για τα γεγονότα της ημέρας εντός δέκα λεπτών μέσω ενός διαδικτυακού ειδησεογραφικού site, όταν είναι στο γραφείο του, παρά να ξεφυλλίσει μια εφημερίδα στον ίδιο χώρο για μισή ώρα, πολλές φορές υπό το βλέμμα των συναδέλφων του.
Τα «παλαιά Μέσα» και η εμφάνιση των blogs
Μετά τη δημιουργία ειδησεογραφικών-ενημερωτικών ιστοσελίδων από όλα τα μεγάλα έντυπα μέσα ενημέρωσης, το σχετικά νέο και ταχέως αναπτυσσόμενο είδος ηλεκτρονικής επικοινωνίας είναι τα blogs.
Τα blogs είναι προσωπικές ηλεκτρονικές εφημερίδες, οι οποίες βρίσκονται σε άμεση αλληλεπίδραση με τους αναγνώστες τους, μιας και, μέσω αυτών, αναπτύσσεται μια διαδικασία διαλόγου μεταξύ των ιδιοκτητών τους (bloggers) και των «επισκεπτών» τους. Το 1998 υπήρχαν περίπου 30.000 blogs. Σήμερα υπάρχουν περισσότερα από 35 εκατομμύρια, ενώ, σύμφωνα με τα στοιχεία, κάθε δευτερόλεπτο δημιουργείται και ένα καινούριο (www.technorati.com).
Ιδιαίτερα ανήσυχοι από τη νέα ταχέως αναπτυσσόμενη μορφή ηλεκτρονικής επικοινωνίας είναι οι ιδιοκτήτες των παραδοσιακών έντυπων μέσων ενημέρωσης (mainstream media-MSM), όπως είναι οι εφημερίδες. Ωστόσο η πτώση της κυκλοφορίας των εφημερίδων προηγήθηκε της εξάπλωσης των blogs, ακόμη και της εξάπλωσης του διαδικτύου.
Από το 1995 έως το 2003, σύμφωνα με την Παγκόσμια Ομοσπονδία Εφημερίδων, η κυκλοφορία μειώθηκε κατά 5% στην Αμερική, 3% στην Ευρώπη και 2% στην Ιαπωνία. Είναι χαρακτηριστική η πρόβλεψη του Philip Meyer, συγγραφέα του βιβλίου «Vanishing Newspaper: Saving Journalism in the Information Age», σύμφωνα με την οποία εάν η υπάρχουσα τάση συνεχιστεί, ο τελευταίος αναγνώστης εφημερίδας θα ανακυκλώσει την τελευταία εφημερίδα τον Απρίλιο του 2040.
Το ίδιο ανήσυχος για την πορεία των παραδοσιακών έντυπων μέσων ενημέρωσης εμφανίζεται και ο Rupert Murdoch, επικεφαλής της News Corporation, μιας από τις μεγαλύτερες εταιρείες media παγκοσμίως. Ένα χρόνο πριν δήλωνε χαρακτηριστικά στην Αμερικανική Ένωση Εκδοτών Εφημερίδων: «Πιστεύω πλέον ότι πολλοί από εμάς τους εκδότες έχουμε χάσει την επαφή με τους αναγνώστες μας». «Οι σημερινοί έφηβοι, εικοσάρηδες ή ακόμα και τριαντάρηδες δεν θέλουν να στηρίζονται σε μια ανώτερη δύναμη που τους υποδεικνύει τι είναι σημαντικό», είπε ο κ. Murdoch, «και ασφαλώς δεν επιθυμούν ειδήσεις που ακούγονται σαν ευαγγέλια». Στο ίδιο μήκος κύματος η Sabeer Bhatia, ιδιοκτήτρια του Blogeverywhere.com δηλώνει ότι «η δημοσιογραφία δεν θα είναι πλέον κήρυγμα, αλλά συζήτηση», δίνοντας έμφαση στην αλληλεπίδραση που προσφέρει το blog μεταξύ του blogger και των αναγνωστών του.
Για να μπορέσουν να απαντήσουν τα «παλαιά Μέσα» στις νέες προκλήσεις, σύμφωνα με τον κ. Murdoch, θα πρέπει να αποκτήσουν τη λογική του διαδικτύου, να σταματήσουν να κάνουν διαλέξεις στο κοινό τους και να γίνουν ιστότοποι συζήτησης και ανταλλαγής απόψεων.
Σήμερα υπάρχουν πολλές και αξιόλογες διαδυκτιακές προσωπικές εφημερίδες που έχουν τόση κίνηση, όση και οι ειδησεογραφικές ιστοσελίδες των μεγάλων εφημερίδων. Μάλιστα, σύμφωνα με τον Matthew Hindman, πολιτικό επιστήμονα στο Πανεπιστήμιο της Arizona, είναι μεγαλύτερες οι πιθανότητες ένας διάσημος blogger να έχει αποφοιτήσει από ένα κορυφαίο Πανεπιστήμιο από ό,τι ένας διάσημος αρθρογράφος εφημερίδων.
Η επίδραση των blogs
Η γρήγορη εξάπλωση των blogs δεν οφείλεται μόνο στην ανάγκη των πολιτών να ακολουθήσουν τη μόδα ή να καλύψουν τις ανάγκες ενημέρωσης στο πλαίσιο των νέων συνθηκών διαβίωσης και εργασίας. Πολλές φορές η δημιουργία τους αποτελεί διέξοδο, ίσως τη μοναδική, σε όσους δεν μπορούν να εκφράσουν τις απόψεις τους μέσω των ευρέως διαδεδομένων ΜΜΕ, είτε αυτοί είναι δημοσιογράφοι, είτε πολιτικοί, είτε και απλοί πολίτες.
Δημιουργούνται έτσι, με αρκετά δυναμικό τρόπο, ομάδες πολιτών με κοινή οπτική γωνία, οι οποίες αποτελούν, αλλά και ταυτόχρονα διαμορφώνουν, την κοινή γνώμη και οι οποίες είναι κατά κανόνα αρκετά απαιτητικές στην ποιότητα και το είδος της ενημέρωσης. Παράλληλα, διαμορφώνονται νέες μορφές διαλόγου, πολιτικής επικοινωνίας και ζύμωσης ιδεών, οι οποίες απαιτούν μια νέου είδους αντιμετώπιση και προσέγγιση από τους πολιτικούς και όσους ασχολούνται με την πολιτική.
Υπάρχουν blogs αμιγώς πολιτικού περιεχομένου, άλλα που απευθύνονται σε οικονομικούς αναλυτές, ή άλλα που χρησιμοποιούνται ενδοεπιχειρησιακά από στελέχη-μέλη μιας ομάδας. Έτσι, τα στελέχη μπορούν να παρακoλουθούν την εξέλιξη ενός project, αποφεύγοντας την αποστολή ομαδικών e-mail. Επιπλέον, υπάρχουν blogs για συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες με κοινά ενδιαφέροντα ή χαρακτηριστικά, όπως οι χαρτοφάγοι, οι παχύσαρκοι, οι φανατικοί του αθλητισμού κ.α.
Είναι τα blogs αξιόπιστη πηγή ενημέρωσης;
Όσο αυξάνεται η χρήση των blogs, ο ρόλος τους γίνεται ολοένα και πιο σημαντικός. Ταυτόχρονα αυξάνεται και η ευθύνη τους. Είναι στο χέρι των ιδιοκτητών και των χρηστών των blogs να εξασφαλίσουν τη βιωσιμότητα και τη μακροημέρευσή τους, διασφαλίζοντας την αξιοπιστία τους. Και η αξιοπιστία ενός blog εξαρτάται, σε μεγάλο βαθμό, από την αξιοπιστία του ιδιοκτήτη του, αλλά και των χρηστών του.
Σύμφωνα με έρευνα της εταιρείας GlobalScan, σε 10 χώρες, για λογαριασμό του BBC, του Reuters και του Media Center, μόλις το 25% των ερωτηθέντων εμπιστεύονται τα blogs. Τα ποσοστά για τα τηλεοπτικά δίκτυα και τις εφημερίδες ανέρχονται σε 82% και 75% αντίστοιχα.
Τηρουμένων των αναλογιών θα μπορούσε να γίνει ένας παραλληλισμός των blogs και των επίσημων ιστοσελίδων των μεγάλων ΜΜΕ πληροφόρησης, με τα προϊόντα «ιδιωτικής ετικέτας» των μεγάλων πολυκαταστημάτων, τα οποία κερδίζουν συνεχώς την εμπιστοσύνη των καταναλωτών, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (το 51% των καταναλωτών τα θεωρεί της ίδιας ποιότητας με τα επώνυμα προϊόντα) και τα εδραιωμένα brand names γνωστών εταιριών αντίστοιχα.
Έτσι όπως ο καταναλωτής, στην περίπτωση των προϊόντων «ιδιωτικής ετικέτας» τα δοκιμάζει στην αρχή, λόγω της χαμηλότερης τιμής του, με τον ίδιο τρόπο και κάποιος αναγνώστης των blogs επισκέπτεται ένα από αυτά και αξιοποιεί τη δυνατότητα που του δίνεται να ανταλλάξει απόψεις με τον blogger και τους υπόλοιπους αναγνώστες του. Ωστόσο, για να συνεχίσει να επισκέπτεται το συγκεκριμένο blog, και ακόμη περισσότερο για να εμπιστευτεί τις ειδήσεις και τις απόψεις που εκφράζονται μέσω αυτού, θα πρέπει να πειστεί. Το ίδιο θα πρέπει να συμβεί και για τον καταναλωτή των προϊόντων «ιδιωτικής ετικέτας». Απαιτείται, λοιπόν, μια περίοδος ελέγχου της αξιοπιστίας των blogs, ώστε να φτάσουν το βαθμό αξιοπιστίας των ιστοσελίδων των μεγάλων δημοσιογραφικών οργανισμών (CNN, BBC, κα).
Θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος, ότι με την εμφάνιση των blogs αποκτά και η λεγομένη 4η εξουσία -ο Τύπος- τα παράκεντρα εξουσίας του. Ιδιαίτερα μεγάλο θα είναι το πρόβλημα όταν κάποια εκ των blogs, λόγω της αυξημένης αξιοπιστίας των bloggers και των επισκεπτών τους, αποκτήσουν τη φήμη και την αξιοπιστία των μεγάλων ειδησεογραφικών sites, με αποτέλεσμα να ασκούν μεγαλύτερη επιρροή στην κοινή γνώμη, ακόμη και από τα μεγάλα ΜΜΕ. Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα κάποιων εξ αυτών, τα οποία ήδη συγκεντρώνουν εκατοντάδες χιλιάδες επισκεπτών κάθε μέρα.
Στη χώρα μας η παρουσία των blogs δεν είναι ακόμη αισθητή και σε μεγάλο βαθμό ακολουθεί την υστέρηση που παρατηρείται στη χρήση όλων των ηλεκτρονικών μέσων και των νέων τεχνολογιών, με την επιβεβαιωτική του κανόνα εξαίρεση της κινητής τηλεφωνίας. Ωστόσο, σε συγκεκριμένες «ομάδες-κοινά» διαδραματίζουν ήδη σημαντικό ρόλο και εξασκούν κρίσιμη επιρροή. Όσοι ασχολούνται, λοιπόν, με την πολιτική επικοινωνία, καθώς επίσης και οι πολιτικοί και οι δημοσιογράφοι χρειάζεται να αποδώσουν, πλέον, την ανάλογη σημασία στην εξάπλωση των blogs.
Η διαδραστική φύση του διαδικτύου δίνει την αίσθηση στους πολίτες ότι συμμετέχουν ενεργότερα σε ό,τι διαβάζουν και σε ό,τι συμβαίνει γύρω τους και για το λόγο αυτό η εξάπλωση των blogs θα συνεχιστεί με αυξανόμενο ρυθμό. Η πρόκληση για τους πολιτικούς είναι να εισέλθουν στο νέο στίβο της πολιτικής επικοινωνίας, και συχνά αντιπαράθεσης, με σύγχρονες μεθόδους. Για την πολιτεία η πρόκληση έγκειται στο να διασφαλίσει την κανονικότητα στη χρήση και τη διάδοση των νέων μέσων και μεθόδων επικοινωνίας.
Η ανάπτυξη των blogs είναι άλλωστε ένα ακόμα σημαντικό παράδειγμα – επιχείρημα που ενισχύει τη διαπίστωση ότι το διαδίκτυο είναι το πλέον δημοκρατικό μέσο επικοινωνίας που έχει ποτέ χρησιμοποιηθεί. Διαπίστωση η οποία ασφαλώς συνοδεύεται από ένα εξίσου σοβαρό debate. Ωστόσο, για άλλη μια φορά το κακό ή το καλό που δύναται να προκαλέσει οποιοδήποτε μέσο προκύπτει από τον τρόπο χρήσης του και όχι από το ίδιο το μέσο.
Οι ραγδαίες εξελίξεις στο χώρο της τεχνολογίας, όπως είναι φυσικό, έχουν σημαντική επίδραση και στο χώρο των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης (ΜΜΕ). Σε μια εποχή που η πληροφορία και η είδηση μεταφέρονται σε όλο τον κόσμο με το click ενός ποντικιού, δεν αλλάζει μόνο ο τρόπος με τον οποίο τα ΜΜΕ προσεγγίζουν όλους εμάς, αναγνώστες, ακροατές ή τηλεθεατές, αλλά παράλληλα μεταβάλλεται ο ρόλος τους και η επιρροή τους.
Βασική αιτία αυτής της εξέλιξης είναι η ανάπτυξη του διαδικτύου και κυρίως των ευρυζωνικών υπηρεσιών. Έτσι, νέα μέσα επικοινωνίας κάνουν την εμφάνισή τους, τα οποία έρχονται να καλύψουν τις νέες και συνεχώς αυξανόμενες ανάγκες των πολιτών – «καταναλωτών» της γνώσης και της πληροφόρησης. Ανάγκες οι οποίες μεταβάλλονται ακολουθώντας το σύγχρονο τρόπο ζωής και εργασίας. Για παράδειγμα, είναι πολύ πιο εύκολο σήμερα για το στέλεχος μιας επιχείρησης να ενημερωθεί για τα γεγονότα της ημέρας εντός δέκα λεπτών μέσω ενός διαδικτυακού ειδησεογραφικού site, όταν είναι στο γραφείο του, παρά να ξεφυλλίσει μια εφημερίδα στον ίδιο χώρο για μισή ώρα, πολλές φορές υπό το βλέμμα των συναδέλφων του.
Τα «παλαιά Μέσα» και η εμφάνιση των blogs
Μετά τη δημιουργία ειδησεογραφικών-ενημερωτικών ιστοσελίδων από όλα τα μεγάλα έντυπα μέσα ενημέρωσης, το σχετικά νέο και ταχέως αναπτυσσόμενο είδος ηλεκτρονικής επικοινωνίας είναι τα blogs.
Τα blogs είναι προσωπικές ηλεκτρονικές εφημερίδες, οι οποίες βρίσκονται σε άμεση αλληλεπίδραση με τους αναγνώστες τους, μιας και, μέσω αυτών, αναπτύσσεται μια διαδικασία διαλόγου μεταξύ των ιδιοκτητών τους (bloggers) και των «επισκεπτών» τους. Το 1998 υπήρχαν περίπου 30.000 blogs. Σήμερα υπάρχουν περισσότερα από 35 εκατομμύρια, ενώ, σύμφωνα με τα στοιχεία, κάθε δευτερόλεπτο δημιουργείται και ένα καινούριο (www.technorati.com).
Ιδιαίτερα ανήσυχοι από τη νέα ταχέως αναπτυσσόμενη μορφή ηλεκτρονικής επικοινωνίας είναι οι ιδιοκτήτες των παραδοσιακών έντυπων μέσων ενημέρωσης (mainstream media-MSM), όπως είναι οι εφημερίδες. Ωστόσο η πτώση της κυκλοφορίας των εφημερίδων προηγήθηκε της εξάπλωσης των blogs, ακόμη και της εξάπλωσης του διαδικτύου.
Από το 1995 έως το 2003, σύμφωνα με την Παγκόσμια Ομοσπονδία Εφημερίδων, η κυκλοφορία μειώθηκε κατά 5% στην Αμερική, 3% στην Ευρώπη και 2% στην Ιαπωνία. Είναι χαρακτηριστική η πρόβλεψη του Philip Meyer, συγγραφέα του βιβλίου «Vanishing Newspaper: Saving Journalism in the Information Age», σύμφωνα με την οποία εάν η υπάρχουσα τάση συνεχιστεί, ο τελευταίος αναγνώστης εφημερίδας θα ανακυκλώσει την τελευταία εφημερίδα τον Απρίλιο του 2040.
Το ίδιο ανήσυχος για την πορεία των παραδοσιακών έντυπων μέσων ενημέρωσης εμφανίζεται και ο Rupert Murdoch, επικεφαλής της News Corporation, μιας από τις μεγαλύτερες εταιρείες media παγκοσμίως. Ένα χρόνο πριν δήλωνε χαρακτηριστικά στην Αμερικανική Ένωση Εκδοτών Εφημερίδων: «Πιστεύω πλέον ότι πολλοί από εμάς τους εκδότες έχουμε χάσει την επαφή με τους αναγνώστες μας». «Οι σημερινοί έφηβοι, εικοσάρηδες ή ακόμα και τριαντάρηδες δεν θέλουν να στηρίζονται σε μια ανώτερη δύναμη που τους υποδεικνύει τι είναι σημαντικό», είπε ο κ. Murdoch, «και ασφαλώς δεν επιθυμούν ειδήσεις που ακούγονται σαν ευαγγέλια». Στο ίδιο μήκος κύματος η Sabeer Bhatia, ιδιοκτήτρια του Blogeverywhere.com δηλώνει ότι «η δημοσιογραφία δεν θα είναι πλέον κήρυγμα, αλλά συζήτηση», δίνοντας έμφαση στην αλληλεπίδραση που προσφέρει το blog μεταξύ του blogger και των αναγνωστών του.
Για να μπορέσουν να απαντήσουν τα «παλαιά Μέσα» στις νέες προκλήσεις, σύμφωνα με τον κ. Murdoch, θα πρέπει να αποκτήσουν τη λογική του διαδικτύου, να σταματήσουν να κάνουν διαλέξεις στο κοινό τους και να γίνουν ιστότοποι συζήτησης και ανταλλαγής απόψεων.
Σήμερα υπάρχουν πολλές και αξιόλογες διαδυκτιακές προσωπικές εφημερίδες που έχουν τόση κίνηση, όση και οι ειδησεογραφικές ιστοσελίδες των μεγάλων εφημερίδων. Μάλιστα, σύμφωνα με τον Matthew Hindman, πολιτικό επιστήμονα στο Πανεπιστήμιο της Arizona, είναι μεγαλύτερες οι πιθανότητες ένας διάσημος blogger να έχει αποφοιτήσει από ένα κορυφαίο Πανεπιστήμιο από ό,τι ένας διάσημος αρθρογράφος εφημερίδων.
Η επίδραση των blogs
Η γρήγορη εξάπλωση των blogs δεν οφείλεται μόνο στην ανάγκη των πολιτών να ακολουθήσουν τη μόδα ή να καλύψουν τις ανάγκες ενημέρωσης στο πλαίσιο των νέων συνθηκών διαβίωσης και εργασίας. Πολλές φορές η δημιουργία τους αποτελεί διέξοδο, ίσως τη μοναδική, σε όσους δεν μπορούν να εκφράσουν τις απόψεις τους μέσω των ευρέως διαδεδομένων ΜΜΕ, είτε αυτοί είναι δημοσιογράφοι, είτε πολιτικοί, είτε και απλοί πολίτες.
Δημιουργούνται έτσι, με αρκετά δυναμικό τρόπο, ομάδες πολιτών με κοινή οπτική γωνία, οι οποίες αποτελούν, αλλά και ταυτόχρονα διαμορφώνουν, την κοινή γνώμη και οι οποίες είναι κατά κανόνα αρκετά απαιτητικές στην ποιότητα και το είδος της ενημέρωσης. Παράλληλα, διαμορφώνονται νέες μορφές διαλόγου, πολιτικής επικοινωνίας και ζύμωσης ιδεών, οι οποίες απαιτούν μια νέου είδους αντιμετώπιση και προσέγγιση από τους πολιτικούς και όσους ασχολούνται με την πολιτική.
Υπάρχουν blogs αμιγώς πολιτικού περιεχομένου, άλλα που απευθύνονται σε οικονομικούς αναλυτές, ή άλλα που χρησιμοποιούνται ενδοεπιχειρησιακά από στελέχη-μέλη μιας ομάδας. Έτσι, τα στελέχη μπορούν να παρακoλουθούν την εξέλιξη ενός project, αποφεύγοντας την αποστολή ομαδικών e-mail. Επιπλέον, υπάρχουν blogs για συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες με κοινά ενδιαφέροντα ή χαρακτηριστικά, όπως οι χαρτοφάγοι, οι παχύσαρκοι, οι φανατικοί του αθλητισμού κ.α.
Είναι τα blogs αξιόπιστη πηγή ενημέρωσης;
Όσο αυξάνεται η χρήση των blogs, ο ρόλος τους γίνεται ολοένα και πιο σημαντικός. Ταυτόχρονα αυξάνεται και η ευθύνη τους. Είναι στο χέρι των ιδιοκτητών και των χρηστών των blogs να εξασφαλίσουν τη βιωσιμότητα και τη μακροημέρευσή τους, διασφαλίζοντας την αξιοπιστία τους. Και η αξιοπιστία ενός blog εξαρτάται, σε μεγάλο βαθμό, από την αξιοπιστία του ιδιοκτήτη του, αλλά και των χρηστών του.
Σύμφωνα με έρευνα της εταιρείας GlobalScan, σε 10 χώρες, για λογαριασμό του BBC, του Reuters και του Media Center, μόλις το 25% των ερωτηθέντων εμπιστεύονται τα blogs. Τα ποσοστά για τα τηλεοπτικά δίκτυα και τις εφημερίδες ανέρχονται σε 82% και 75% αντίστοιχα.
Τηρουμένων των αναλογιών θα μπορούσε να γίνει ένας παραλληλισμός των blogs και των επίσημων ιστοσελίδων των μεγάλων ΜΜΕ πληροφόρησης, με τα προϊόντα «ιδιωτικής ετικέτας» των μεγάλων πολυκαταστημάτων, τα οποία κερδίζουν συνεχώς την εμπιστοσύνη των καταναλωτών, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (το 51% των καταναλωτών τα θεωρεί της ίδιας ποιότητας με τα επώνυμα προϊόντα) και τα εδραιωμένα brand names γνωστών εταιριών αντίστοιχα.
Έτσι όπως ο καταναλωτής, στην περίπτωση των προϊόντων «ιδιωτικής ετικέτας» τα δοκιμάζει στην αρχή, λόγω της χαμηλότερης τιμής του, με τον ίδιο τρόπο και κάποιος αναγνώστης των blogs επισκέπτεται ένα από αυτά και αξιοποιεί τη δυνατότητα που του δίνεται να ανταλλάξει απόψεις με τον blogger και τους υπόλοιπους αναγνώστες του. Ωστόσο, για να συνεχίσει να επισκέπτεται το συγκεκριμένο blog, και ακόμη περισσότερο για να εμπιστευτεί τις ειδήσεις και τις απόψεις που εκφράζονται μέσω αυτού, θα πρέπει να πειστεί. Το ίδιο θα πρέπει να συμβεί και για τον καταναλωτή των προϊόντων «ιδιωτικής ετικέτας». Απαιτείται, λοιπόν, μια περίοδος ελέγχου της αξιοπιστίας των blogs, ώστε να φτάσουν το βαθμό αξιοπιστίας των ιστοσελίδων των μεγάλων δημοσιογραφικών οργανισμών (CNN, BBC, κα).
Θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος, ότι με την εμφάνιση των blogs αποκτά και η λεγομένη 4η εξουσία -ο Τύπος- τα παράκεντρα εξουσίας του. Ιδιαίτερα μεγάλο θα είναι το πρόβλημα όταν κάποια εκ των blogs, λόγω της αυξημένης αξιοπιστίας των bloggers και των επισκεπτών τους, αποκτήσουν τη φήμη και την αξιοπιστία των μεγάλων ειδησεογραφικών sites, με αποτέλεσμα να ασκούν μεγαλύτερη επιρροή στην κοινή γνώμη, ακόμη και από τα μεγάλα ΜΜΕ. Είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα κάποιων εξ αυτών, τα οποία ήδη συγκεντρώνουν εκατοντάδες χιλιάδες επισκεπτών κάθε μέρα.
Στη χώρα μας η παρουσία των blogs δεν είναι ακόμη αισθητή και σε μεγάλο βαθμό ακολουθεί την υστέρηση που παρατηρείται στη χρήση όλων των ηλεκτρονικών μέσων και των νέων τεχνολογιών, με την επιβεβαιωτική του κανόνα εξαίρεση της κινητής τηλεφωνίας. Ωστόσο, σε συγκεκριμένες «ομάδες-κοινά» διαδραματίζουν ήδη σημαντικό ρόλο και εξασκούν κρίσιμη επιρροή. Όσοι ασχολούνται, λοιπόν, με την πολιτική επικοινωνία, καθώς επίσης και οι πολιτικοί και οι δημοσιογράφοι χρειάζεται να αποδώσουν, πλέον, την ανάλογη σημασία στην εξάπλωση των blogs.
Η διαδραστική φύση του διαδικτύου δίνει την αίσθηση στους πολίτες ότι συμμετέχουν ενεργότερα σε ό,τι διαβάζουν και σε ό,τι συμβαίνει γύρω τους και για το λόγο αυτό η εξάπλωση των blogs θα συνεχιστεί με αυξανόμενο ρυθμό. Η πρόκληση για τους πολιτικούς είναι να εισέλθουν στο νέο στίβο της πολιτικής επικοινωνίας, και συχνά αντιπαράθεσης, με σύγχρονες μεθόδους. Για την πολιτεία η πρόκληση έγκειται στο να διασφαλίσει την κανονικότητα στη χρήση και τη διάδοση των νέων μέσων και μεθόδων επικοινωνίας.
Η ανάπτυξη των blogs είναι άλλωστε ένα ακόμα σημαντικό παράδειγμα – επιχείρημα που ενισχύει τη διαπίστωση ότι το διαδίκτυο είναι το πλέον δημοκρατικό μέσο επικοινωνίας που έχει ποτέ χρησιμοποιηθεί. Διαπίστωση η οποία ασφαλώς συνοδεύεται από ένα εξίσου σοβαρό debate. Ωστόσο, για άλλη μια φορά το κακό ή το καλό που δύναται να προκαλέσει οποιοδήποτε μέσο προκύπτει από τον τρόπο χρήσης του και όχι από το ίδιο το μέσο.
Building the competitiveness of Greece
* Άρθρο, το οποίο δημοσιεύθηκε στο ένθετο The Bridge της International Herald Tribune
The time seems about right
Southeast Europe and Arab world’s “Greek dream”
According to a market survey that was conducted recently on a 7,700 household sample in Southeast Europe and the Arab world, Greece has significant potential to penetrate the markets of these countries.
The sample of this survey included citizens in the capitals of Egypt, United Arab Emirates, Saudi Arabia, Sudan, Albania, FYROM, Bulgaria, Romania, Serbia and Montenegro, Turkey, Cyprus and Greece and gave researchers the privilege to examine key economic and social trends and highlight the opportunities for Greece and Greek enterprises.
As far as the countries of Southeast Europe is concerned, the most important result from the survey is that 60.2% of the respondents trust services and products from Greece, while Cyprus is the 2nd best country in this respect with only 38.7% of the respondents trusting its services and products.
The survey also showed that Greece is really appreciated in the Arab World, since 61.1% of the respondents are positive in the perspective of closer financial and commercial links between their countries and Greece.
Furthermore, the positive view that Greece enjoys in these countries is 74.5%. The fact that the respondents have a more positive view of Greece than they do of Great Britain, the U.S. and Russia, is very important. It gives Greece a major competitive advantage and despite the difficulties of many western countries to penetrate the region, Greece can promote its role as a financial hub for the enterprises of the Arab countries to reach the European markets and vice versa.
Therefore, it is very important for the Greek enterprises and the Greek government to take advantage of this positive image of our country and promote the enhancement and strengthening of commercial and financial ties with the aforementioned countries.
And this effort has already begun. The New Government has already started exploiting these positive, for Greece, circumstances and has been expanding its activities and warming up its diplomatic and economic contacts with the Arab world countries. Over the last months three very important missions to these countries of high level-influence Greek delegations have taken place and proved that the message has been received at the highest level possible. Two of these missions were headed by H.E. Mr Karolos Papoulias, President of the Hellenic Republic, something that reveals the importance that the Greek political world gives to these markets, which during the last years enjoy an era of petrol fuelled high growth.
Moving up a gear
Greece seems to follow the trends of the era and that, after several years, it is on the train of growth and prosperity. It is also obvious that Greece is not only a passenger but is also trying to lead the way of this train -at least in the broader region of Southeast Europe and Middle East.
Great business deals are occurring after many years and European enterprises, international hedge funds and enterprises of the Mediterranean countries, the Arab world and Russia are showing great interest for the liberalisation of Greek markets. The deregulation of the natural gas and electricity markets in Greece, after many years of procrastination, is now a reality and new chances and challenges emerge for domestic and foreign companies in a sector that will attract investments of more than 4 bn € over the years until 2010.
The new economic environment is a result of the New Governance’s growth model that is founded on three main pillars, namely, competitiveness – openness – development of healthy private entrepreneurial initiative. The new growth model is already sowing its seeds:
-Institute for Management Development (IMD), in its annual World Competitiveness Yearbook, has upgraded Greece's ranking in 2006 by eight positions, to 42 from 50 in 2005. Greece achieved the third best improvement over the previous year, following only China and India, which moved up 12 and 10 positions respectively. These results led Minister of Development Dimitris Sioufas to say that the policies of the New Government were responsible for the significant improvement, since the data taken into account mainly concern the period from 2004 (when the new government was elected) to 2006.
-GDP growth runs at 4,1%, more than double the EU average and the budget deficit was reduced last year by 2,4% from 6,9% to 4,5%.
-Furthermore Greek exports in 2005 rose by 13,1% and by 22,8% in the first there months of 2006.
-Greek Tourism sector revenues rose by 7% during 2005, with a provision of a 10% increase during this year.
Reforms with a cause…and support
Greece is a modern European state with high qualified and well-educated people ready to exploit the challenges of the new era.
The hardest step is always the first step, and this step has been completed.
The main challenge for Greece is to promote entrepreneurship and competitiveness. The business and the financial environment are changing. Greek entrepreneurs have the chance to expand their business, but only if they move their main interest away from the Greek market.
According to Professor Stephane Garelli, Director of IMD’s World Competitiveness Centre: “More than ever, competitiveness thrives on the ability to manage a totality of competencies and to capitalize on the vast amount and diversity of skills available in a nation or a firm. Attitude also matters. In this respect, competitiveness can also greatly depend on the willingness to be precisely, competitive.”
During the last two years Greece is moving forward and implementing crucial reforms; reforms based on four key priorities, namely getting people into work, increasing competition, unlocking business potential and supporting an innovative environment, that could trigger growth and more and better jobs.
More growth and more jobs mean better quality of living for all Greek, which in turn means strengthening of the social and regional cohesion. The important fact is that these reforms are adopted by most of the Greek people who vastly support them, according to the latest surveys.
Under these circumstances, the next big bet for the Greek government is to make the most out of the next Community Support Framework or the National Strategic Reference Framework for the Programming period 2007-2013. The design and implementation of this framework will either ensure or jeopardize the convergence of the Greek economy with the rest most developed European economies. The main concerns should be promoting competitiveness, investing in human capital and enhancing entrepreneurial innovation.
http://www.bridge-mag.com/magazine/index.php?option=com_content&task=view&id=76&Itemid=31
The time seems about right
Southeast Europe and Arab world’s “Greek dream”
According to a market survey that was conducted recently on a 7,700 household sample in Southeast Europe and the Arab world, Greece has significant potential to penetrate the markets of these countries.
The sample of this survey included citizens in the capitals of Egypt, United Arab Emirates, Saudi Arabia, Sudan, Albania, FYROM, Bulgaria, Romania, Serbia and Montenegro, Turkey, Cyprus and Greece and gave researchers the privilege to examine key economic and social trends and highlight the opportunities for Greece and Greek enterprises.
As far as the countries of Southeast Europe is concerned, the most important result from the survey is that 60.2% of the respondents trust services and products from Greece, while Cyprus is the 2nd best country in this respect with only 38.7% of the respondents trusting its services and products.
The survey also showed that Greece is really appreciated in the Arab World, since 61.1% of the respondents are positive in the perspective of closer financial and commercial links between their countries and Greece.
Furthermore, the positive view that Greece enjoys in these countries is 74.5%. The fact that the respondents have a more positive view of Greece than they do of Great Britain, the U.S. and Russia, is very important. It gives Greece a major competitive advantage and despite the difficulties of many western countries to penetrate the region, Greece can promote its role as a financial hub for the enterprises of the Arab countries to reach the European markets and vice versa.
Therefore, it is very important for the Greek enterprises and the Greek government to take advantage of this positive image of our country and promote the enhancement and strengthening of commercial and financial ties with the aforementioned countries.
And this effort has already begun. The New Government has already started exploiting these positive, for Greece, circumstances and has been expanding its activities and warming up its diplomatic and economic contacts with the Arab world countries. Over the last months three very important missions to these countries of high level-influence Greek delegations have taken place and proved that the message has been received at the highest level possible. Two of these missions were headed by H.E. Mr Karolos Papoulias, President of the Hellenic Republic, something that reveals the importance that the Greek political world gives to these markets, which during the last years enjoy an era of petrol fuelled high growth.
Moving up a gear
Greece seems to follow the trends of the era and that, after several years, it is on the train of growth and prosperity. It is also obvious that Greece is not only a passenger but is also trying to lead the way of this train -at least in the broader region of Southeast Europe and Middle East.
Great business deals are occurring after many years and European enterprises, international hedge funds and enterprises of the Mediterranean countries, the Arab world and Russia are showing great interest for the liberalisation of Greek markets. The deregulation of the natural gas and electricity markets in Greece, after many years of procrastination, is now a reality and new chances and challenges emerge for domestic and foreign companies in a sector that will attract investments of more than 4 bn € over the years until 2010.
The new economic environment is a result of the New Governance’s growth model that is founded on three main pillars, namely, competitiveness – openness – development of healthy private entrepreneurial initiative. The new growth model is already sowing its seeds:
-Institute for Management Development (IMD), in its annual World Competitiveness Yearbook, has upgraded Greece's ranking in 2006 by eight positions, to 42 from 50 in 2005. Greece achieved the third best improvement over the previous year, following only China and India, which moved up 12 and 10 positions respectively. These results led Minister of Development Dimitris Sioufas to say that the policies of the New Government were responsible for the significant improvement, since the data taken into account mainly concern the period from 2004 (when the new government was elected) to 2006.
-GDP growth runs at 4,1%, more than double the EU average and the budget deficit was reduced last year by 2,4% from 6,9% to 4,5%.
-Furthermore Greek exports in 2005 rose by 13,1% and by 22,8% in the first there months of 2006.
-Greek Tourism sector revenues rose by 7% during 2005, with a provision of a 10% increase during this year.
Reforms with a cause…and support
Greece is a modern European state with high qualified and well-educated people ready to exploit the challenges of the new era.
The hardest step is always the first step, and this step has been completed.
The main challenge for Greece is to promote entrepreneurship and competitiveness. The business and the financial environment are changing. Greek entrepreneurs have the chance to expand their business, but only if they move their main interest away from the Greek market.
According to Professor Stephane Garelli, Director of IMD’s World Competitiveness Centre: “More than ever, competitiveness thrives on the ability to manage a totality of competencies and to capitalize on the vast amount and diversity of skills available in a nation or a firm. Attitude also matters. In this respect, competitiveness can also greatly depend on the willingness to be precisely, competitive.”
During the last two years Greece is moving forward and implementing crucial reforms; reforms based on four key priorities, namely getting people into work, increasing competition, unlocking business potential and supporting an innovative environment, that could trigger growth and more and better jobs.
More growth and more jobs mean better quality of living for all Greek, which in turn means strengthening of the social and regional cohesion. The important fact is that these reforms are adopted by most of the Greek people who vastly support them, according to the latest surveys.
Under these circumstances, the next big bet for the Greek government is to make the most out of the next Community Support Framework or the National Strategic Reference Framework for the Programming period 2007-2013. The design and implementation of this framework will either ensure or jeopardize the convergence of the Greek economy with the rest most developed European economies. The main concerns should be promoting competitiveness, investing in human capital and enhancing entrepreneurial innovation.
http://www.bridge-mag.com/magazine/index.php?option=com_content&task=view&id=76&Itemid=31
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)